Tramp Administrasiyasının Azərbaycana yanaşması: Yeni diplomatik mərhələnin başlanğıcı? DEPUTAT ŞƏRH EDİR

Mayamidə keçirilən Amerika Biznes Forumunda ABŞ prezidentinin xüsusi elçisi Stiv Uitkoff, Prezident İlham Əliyevin Ermənistanla münaqişənin həlli istiqamətində göstərdiyi səyləri yüksək qiymətləndirərək diqqət çəkən açıqlama edib.

Gununsesi.info bildirir ki, Uitkoffun ilk dəfə ictimaiyyətə çatdırdığı məlumata görə, avqust ayında Donald Trump Oval kabinetdə İlham Əliyevlə görüşündə 44 günlük müharibə ilə bağlı “Ordun üstün idi, niyə hücumu genişləndirmədin?” sualını ünvanlayıb.

Azərbaycan Prezidentinin cavabı diplomatik və siyasi çevrələrdə əks-səda doğurub: “Məqsədimiz yalnız işğal altındakı torpaqları azad etmək idi, daha artığını istəməmişik”.

Uitkoff bu mövqeyi gücə sahib olub ondan sui-istifadə etməmək kimi qiymətləndirərək, liderlik nümunəsi olaraq təqdim edib.

Milli Məclisin deputatı Naqif Həmzəyev Gununsesi.info-ya bildirib ki, bu bəyanat ABŞ-Azərbaycan münasibətlərində potensial dönüş nöqtəsini simvolizə edə bilər:
“Trump Administrasiyasının yüksək səviyyəli rəsmisinin belə açıq şəkildə Azərbaycanın mövqeyini dəstəkləməsi bir neçə mühüm siqnal verir.

İlk növbədə, bu, Vaşingtonun Cənubi Qafqaz regionunda daha balanslaşdırılmış siyasət yeritməyə hazır olduğunu göstərir. Son onilliklərdə ABŞ-ın region siyasəti tez-tez kritikaya məruz qalıb və bəzi ekspertlər Vaşingtonun bəzi regional proseslərdə birmənalı mövqe tutmadığını qeyd ediblər. Uitkoffun bəyanatı bu tendensiyada dəyişikliyin əlaməti kimi şərh edilə bilər.

İkincisi, energetika təhlükəsizliyi və regional infrastruktur layihələri kontekstində Azərbaycanın strateji əhəmiyyəti getdikcə artır. Avropa üçün alternativ enerji mənbəyi kimi Azərbaycanın rolu, xüsusən də hazırkı geosiyasi şəraitdə, ABŞ-ın maraqlarına uyğun gəlir”.

Deputatın sözlərinə görə, “Məsuliyyətli güc” konsepsiyası beynəlxalq münasibətlərdə həmişə müsbət qəbul olunan nadir keyfiyyətlərdəndir: “Uitkoffun Prezident İlham Əliyevin mövqeyini bu prizmadan qiymətləndirməsi Azərbaycan üçün beynəlxalq arenada yeni imkan yaradır.

“Bu yanaşma Azərbaycanın özünü beynəlxalq hüququn müdafiəçisi və regional stabilliyin təminatçısı kimi təqdim etməsinə kömək edə bilər. Xüsusilə də qlobal münaqişələrin sayının artdığı bir dövrdə, məhdudiyyətlə və məsuliyyətlə hərəkət edən dövlətlərin nümunəsi daha çox qiymətləndirilir.

Lakin bu imicin uzunmüddətli möhkəmlənməsi bir sıra şərtlərdən asılıdır. Beynəlxalq ictimaiyyət təkcə bəyanatlara deyil, konkret addımlara və praktiki nəticələrə baxır. Ermənistanla sülh danışıqlarının gedişi, humanitar məsələlərin həlli, sərhəd delimitasiyası prosesi və regional əməkdaşlıq formatları bu imicə ABŞ rəsmisinin açıqlaması qədər təsir edəcək.

Uitkoffun bəyanatını qiymətləndirərkən bir neçə vacib nüansı nəzərə almaq lazımdır. İlk növbədə, bu, bir rəsminin şəxsi qiymətləndirilməsidir və bütün Trump administrasiyasının rəsmi mövqeyini əks etdirməyə bilər.

İkincisi, ABŞ-ın regionda mürəkkəb maraqlar sistemi var. Vaşington həm Azərbaycan, həm də Ermənistanla münasibətlərdə balans saxlamağa çalışır və bu balansı dəyişmək asan olmayacaq. Konqresdə güclü ermənipərəst lobbilərin mövcudluğu da nəzərə alınmalıdır.

Üçüncüsü, beynəlxalq arenada Azərbaycanın imici haqqında müxtəlif fikirlər mövcuddur və bu rəyləri dəyişmək uzun zaman və ardıcıl səylər tələb edir.

Bununla belə, Uitkoffun bəyanatı Azərbaycan üçün real diplomatik fürsət yaradır. Trump administrasiyasının növbəti dörd ili ərzində ABŞ-Azərbaycan münasibətlərinin genişlənməsi üçün potensial var.

Energetika sektorunda əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi, regional infrastruktur layihələrində ortaq maraqların reallaşdırılması, təhlükəsizlik sahəsində dialoqların gücləndirilməsi mümkün istiqamətlərdir.

Azərbaycan üçün əsas vəzifə bu müsbət açıqlamanı konkret nailiyyətlərlə dəstəkləməkdir. Ermənistanla sülh müqaviləsinin imzalanması, regional əməkdaşlıq mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi və beynəlxalq öhdəliklərin yerinə yetirilməsi bu baxımdan kritik əhəmiyyət kəsb edir.

Stiv Uitkoffun açıqlamaları Azərbaycan-ABŞ münasibətlərində potensial yeni mərhələnin başlanğıcı ola bilər. “Məsuliyyətli güc” imici Azərbaycanın beynəlxalq mövqeyini gücləndirə bilər, lakin bunun uzunmüddətli təsiri konkret siyasi addımlardan və regional proseslərin gedişatından asılı olacaq.

Diplomatik bəyanatlar mühümdür, lakin real dəyişikliklər praktiki addımlar və davamlı səylərlə əldə edilir. Azərbaycanın qarşısında həm imkanlar, həm də çağırışlar dayanır və növbəti aylar bu dinamikanın hansı istiqamətdə inkişaf edəcəyini göstərəcək”.

Firuzə Mahmudova
Gununsesi.info