“Tramp dilemma qarşısında: Ukraynaya dəstək və Rusiyanın enerji bazarı arasında seçim“ “The Wall Street Journal“

"Ağ Ev Kiyevə yeni imkanlar vəd edir, amma yanacaq qiymətləri Trampın mövqeyini zəiflədir..."

BMT Baş Assambleyasının kuluarlarında ABŞ prezidenti Donald Tramp ukraynalı həmkarı Vladimir Zelenskiyə bildirib ki, Vaşinqton Kiyevə Rusiyanın dərinliklərində hədəflərə zərbə endirmək üçün ABŞ istehsalı silahlardan istifadə icazəsi verə bilər. 

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "The Wall Street Journal" nəşri yazıb.

Trampın Zelenski ilə görüşü

Nəşr yazır ki, Zelenski Trampdan daha çox uzaqmənzilli raketlər və konkret olaraq "Tomahawk" sistemləri istəyib. Tramp bu ideyaya açıq olduğunu deyib, amma hələlik qadağanın ləğvi barədə heç bir öhdəlik götürməyib.

Yaxın günlərdə Ukrayna nümayəndə heyətinin Pentaqon rəhbəri Pit Heqsetlə görüşü planlaşdırılır. Bu, Kiyevin ABŞ-dan daha güclü hərbi dəstək almaq cəhdlərinin davamı kimi qiymətləndirilir.

Enerji bazarının təzyiqi

Lakin məsələ təkcə hərbi sahə ilə məhdudlaşmır. Ukraynanın Rusiyanın neft emalı zavodlarına və neftötürmə infrastrukturuna qarşı hücumları Moskvanın iqtisadiyyatına ciddi zərbə vurub. Bu zərbələr nəticəsində Rusiya dizel ixracına qadağa qoyub, benzin ixracına isə məhdudiyyətləri uzadıb. Nəticədə dünya bazarında yanacaq qiymətləri kəskin bahalaşıb.

"Reuters" yazır ki, bu vəziyyət Tramp üçün başağrısına çevrilib. Çünki o, daxili enerji qiymətlərinin aşağı salınmasını əsas seçki vədlərindən birinə çevirib. İndi isə Ukraynanın uğurlu hücumları Kreml üçün dağıdıcı olsa da, ABŞ və dünya bazarında qiymət artımı riskini gücləndirir.

Kremlin və Qərbin hesablamaları

Moskva dizel ixracını dayandırmaqla hər ay 5 milyard dollardan çox gəlir itirir, amma eyni zamanda Qərbi sınağa çəkir. Çünki ABŞ və Avropa indiyədək Rusiya neftinə qarşı sanksiyaları balanslı şəkildə - Moskvanın gəlirlərini azaltmaq, amma qlobal qiymət şokunu önləmək üçün tətbiq edib.

Buna baxmayaraq, Ukraynanın dron zərbələri bu balansı poza bilər. Avqust ayında artıq Rusiyanın xam neft ixracının 64 faizi "kölgə donanması" deyilən tankerlərlə həyata keçirilib. Hindistan və Türkiyə də ucuz rus neftini alaraq Avropaya emal olunmuş məhsul kimi satmaqla sanksiyalardakı boşluqlardan faydalanır.

Trampın tərəddüdü

"Reuters" şərhçisinə görə, Trampın mövqeyi ziddiyyətlidir. Bir tərəfdən o, Ukraynanın Rusiya energetikasına hücumlarına razılıq verir. Digər tərəfdən isə, əlavə sanksiyalara tərəddüdlə yanaşır və daha çox Avropanın rus qazı və neftindən tam imtina etməsini tələb edir. Bu tərəddüd onun daxili siyasətdə enerji qiymətlərinə dair verdiyi vədlərlə birbaşa bağlıdır.

Ukraynanın fürsəti və riski

Ukraynanın dron strategiyası Kremlə həm iqtisadi, həm də psixoloji zərbə vurur. Lakin bu uğurlar ABŞ daxilində siyasi risk də yaradır. Əgər hücumlar nəticəsində enerji qiymətləri qalxarsa, Tramp seçkiöncəsi mövqeyini qorumaq üçün Kiyevə dəstəyini məhdudlaşdıra bilər.

Müharibənin bu mərhələsində Ukrayna həm hərbi güclə, həm də enerji bazarları üzərindən Kremlin imkanlarını sarsıdır. Amma məhz bu strategiya onu ABŞ prezidentinin siyasi hesablama oyunlarının bir hissəsinə çevirir.