Trampın sülh planı Qəzzada müharibəyə son qoyacaq?

"ABŞ Prezidenti Donald Trampın təşəbbüsü ilə Qəzza ilə bağlı əldə olunan razılaşmanın dayanıqlı olması, məncə, mümkün deyil. Düzdü, razılaşmadan sonra bəzi İslam ölkələri Trampın təşəbbüsünü dəstəkləyən bəyanatlarla çıxış etdilər. Burada isə diqqət çəkən əsas məqam ondan ibarətdir ki, bu ölkələr İsrail ordusunun Qəzzadan tamamilə çıxmasını gözlədiklərini ifadə edirlər. Digər tərəfdən, İsrailin Baş naziri isə bildirib ki, İsrail qoşunları Qəzzanı tərk etməyəcək".

Bunu Missiya.Az-a açıqlamasında Ədalət, Hüquq, Demokratiya (ƏHD) Partiyası İdarə Heyətinin üzvü, siyasi şərhçi Əli Zülfüqaroğlu deyib.

O bildirib ki, İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu heç vaxt Fələstin dövlətinin yaradılmasına icazə verməyəcəklərini açıq şəkildə bəyan edib:

"Bu isə onu deməyə əsas verir ki, əgər İsrail ordusu Fələstində qalacaqsa, bu, həm HƏMAS-ın tələbləri, həm də İslam ölkələrinin mövqeyi ilə ziddiyyət təşkil edir. Bu səbəbdən də HƏMAS-ın İsrail və ABŞ arasında əldə olunan Qəzza ilə bağlı razılaşmanın sülhə gətirib çıxarması və ya dayanıqlı olması mümkün görünmür.

Eyni zamanda, tarixi proseslərə nəzər salsaq, məsələ daha aydın şəkildə anlaşılır. HƏMAS və ona bənzər təşkilatlar məhz ona görə meydana gəldi ki, İsrail BMT-nin qərarlarına zidd şəkildə hərəkət etdi və Fələstin dövlətinin yaranmaması üçün bütün imkanlarını səfərbər etdi. Nəticədə, bu müqavimət hərəkatları formalaşdı. HƏMAS-ın ideoloji əsaslarını təşkil edən başlıca məqsəd Fələstin dövlətinin yaradılmasıdır. İsrail isə açıq şəkildə bildirir ki, bu dövlətin yaradılmasına heç vaxt razı olmayacaq.

Digər məsələlər isə təbii ki, detal xarakteri daşıyır. İstər prosesə əsaslı yanaşsaq, istərsə də İslam ölkələrinin və İsrail hökumətinin səsləndirdiyi bəyanatlar fonunda bu prosesin uğurla yekunlaşmayacağını demək mümkündür". 

Ə.Zülfüqaroğlu qeyd edib ki, bu nəticəsizliyin əsas səbəblərindən biri də tərəflər arasında güvənsizlikdir:

"İsrail tələb edir ki, HƏMAS silahı yerə qoymalı və bütün girovları azad etməlidir. HƏMAS isə qarşılığında təminat istəyir ki, girovların azad edilməsinə paralel olaraq İsrail ordusu Qəzzanı tamamilə tərk etməli və Qəzzanın idarəçiliyi Mahmud Abbasın rəhbərliyinə verilməlidir.

Qeyd etmək lazımdır ki, əvvəlki dövrlərdən fərqli olaraq HƏMAS artıq Qəzzanın Mahmud Abbas tərəfindən idarə olunmasına daha açıq şəkildə razılıq göstərir, lakin İsrail buna qarşı çıxır. Bu, həm İslam ölkələrinin, həm də HƏMAS-ın mövqeyi ilə ziddiyyət təşkil edir.

Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, ABŞ vasitəçiliyi ilə əldə olunan razılaşmanın reallaşması üçün praktik imkanlar son dərəcə məhduddur və bölgədəki gərginliyin davam edəcəyi ehtimalı yüksəkdir".

Seyranə Quliyeva
Missiya.Az