Trampın Yaxın Şərq Siyasəti: Atəşkəsin arxasında duran siyasi maraqlar

“Həmas və İsrail arasında atəşkəs elan edilməsi, bölgədəki münaqişənin daha da böyüməsinin qarşısını almağa yönəlmiş mühüm bir addımdır. Bu razılaşmanın əldə olunmasına sevinmək lazımdır. Münaqişə on minlərlə günahsız insanın həyatını itirməsinə səbəb oldu. Təxminən 50 min nəfərin həyatını itirdiyi bu müharibə, onun yaratdığı faciənin həqiqətini bir daha üzə çıxarır. Amma müharibənin səbəbləri, köklü problemlər həll olunmadan, qalıcı bir sülhün mümkünlüyü çox da inandırıcı deyil. Münaqişəni yaradan səbəbləri hələ də ortadan qalxmayıbsa, sülhün qalıcı olması çox çətindir”

Bu fikirləri Moderator.az-a açıqlamasında siyasi şərhçi Vaqif Hüseyn deyib. 

Siyasi şərhçinin sözlərinə görə, hazırda atəşkəsin elan edilməsi həm Həmasın, həm də İsrailin maraqlarına uyğun gəlir:

“İsrailin hərbi əməliyyatları müharibənin ilkin mərhələlərində ciddi nəticələr doğurdu.Lakin əməliyyatın uzun müddət davam etməsi, İsrailin daxili siyasətində və sosial vəziyyətində müəyyən dəyişikliklərə yol açdı. Hər bir müharibənin sonunda, xüsusən uzun müddətli müharibələrdə, xalqın müharibə əleyhinə meylləri artmağa başlayır. İsraildə bu dəstəyin azalması, gələcəkdə yeni hərbi əməliyyatların həyata keçirilməsini çətinləşdirir. Həmasın vəziyyəti də fərqlidir. Liderlərinin böyük hissəsi öldürülüb və təşkilatın gücü zəifləmişdir. Buna baxmayaraq, Həmasın İsrailə qarşı mövqeyi, İsrailin isə Həmasa qarşı mövqeyi dəyişməyib. Buna görə də, hazırkı atəşkəs yalnız müvəqqəti xarakter daşıyır”.

Siyasi şərhçi diqqətə çatdırıb ki, atəşkəsin ABŞ prezidenti Donald Trampın idarəçiliyinə başlaması ilə eyni dövrdə baş tutması təsadüfi deyil:

 “Bayden administrasiyası atəşkəsin əldə olunmasında öz əməyini vurğulayır, lakin Trampın tərəfdarları bunu onun əməyi kimi təqdim etməyə çalışır. Artıq Tramp səlahiyyətlərinin icrasına başlayıb və regionda nə müsbət addım atılarsa, öz adına çıxardacaq. Əlavə olaraq, atəşkəsin elan edilməsində ABŞ Dövlət Katibi Antony Blinkenin Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanı təşəkkür etməsini də xüsusi vurğulamaq lazımdır”.

Siyasi şərhçi hesab edir ki, atəşkəsin əldə edilməsini Trampın  İsrailə hədiyyəsi kimi qəbul etmək olmaz: 

“Çünki Trampın Netanyahuyla əlaqələri də heç də müsbət deyildir. İndiki halda Trampın  Yaxın Şərq siyasətinin necə formalaşacağını demək çətindir.

Trampın birinci prezidentliyi dövründə Körfəz ölkələri ilə İsrail arasında diplomatik münasibətlərin qurulmasına təşviq etdi. Həmin dövrdə, demək olar ki, 80% razılaşma əldə edilmişdi, lakin Fələstin dövlətçiliyinin tanınmaması,  Qüds məsələsi və Trampın o zaman prezident seçilməməsi danışıqları yarımçıq qoydu. Yenidən Trampın prezident seçilməsi və hansı addımları atacağını gələcək danışıqlar göstərəcək”.

Mehin Mehmanqızı