Turizmi daha da inkişaf etdirmək üçün hansı addımları atmaq lazımdır?

Cəfər Qara: "Aşağı büdcəli hava yolları şirkətlərinin paytaxt Bakı ilə yanaşı, bölğələrdə, regionlarda olan hava limanlarına uçuşlarını təşviq etmək laızmdır"
İşğal altında olan ərazilərimizin tarixi zəfərimiz nəticəsində azad olunması Azərbaycanın turizm imkanları, potensialının da artmasına, yeni turizm marşrutlarının işlənib hazırlanmasına yol açdı. Artıq 5 ildən çoxdur ki, azad olunmuş ərazilərdə turizmin inkişafı istiqamətində də müvafiq işlər görülür, tədbirlər həyata keçirilir. Ötən müddət ərzində Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda otel və mehmanxana komplekslərinin tikilib istifadəyə verilməsi bunun əyani sübutudur. Bəs görəsən Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun turizm imkanları, onun potensialı ayrı-ayrı turizm şirkətləri tərəfindən necə təbliğ olunur?. Həm bu, həm də ümumilikdə ölkəmizin turizm potensialı, onun perspektivləri barədə “Zakher Travel” turizm şirkətinin direktoru Cəfər Qara ilə söhbətləşdik.
-Cəfər bəy, hazırda Azərbaycanın turizm imkanları, potensialı və perspektivlərini necə dəyərləndirirsiniz?
-Azərbaycanın kifayət qədər turizm potensialı, imkanları, eyni zamanda perspektivləri var. Çünki respublikamızın əlverişli iqlimi, relyefi, dəniz, dağ, çaylar, meşə massivləri mövcuddur. Bütün bunlarla yanaşı ölkəmizdə müxtəlif millətlərin nümayəndələri yaşayır, zəngin tarixə, mədəniyyətə, incəsənət və milli mətbəxə malik ölkəyik. Yəni Azərbaycana səfər edən istənilən xarici turist qısa müddət ərzində bütün bu sadaladığım nümunələri görə bilər. Bəzən elə olur ki, Azərbaycanın bir tərəfində qar yağanda, digər bölgəsində hava Günəşli olur. Dörd fəsilin hər birini burada yaşamaq olur. Qış turizm potensialımız da böyükdür və hər il dekabrın 15-dən martın sonuna qədər Azərbaycanda 3 ay 15 günlük qış turizm mövsümü mövcud olur. Bildiyiniz kimi hazırda ölkədə 3 xizək qış turizm kompleksi mövcuddur. Bunlara Qusarda Şahdağ, Qəbələdə Tufandağ, Naxçıvanda Ağbulaq qış turizm kompleksləri daxildir. Bu da çox mühüm əhəmiyyətlidir. Açığını deyim ki, əvvəl turizm mövsümü deyəndə yalnız yay aylarını nəzərdə tuturduq. Ancaq hazırda mövsüm anlayışı aradan qalxıb və yay turizmi ilə yanaşı qış turizmi də mövcuddur. Bu sahə ildən-ilə daha da inkişaf edir. Məlum olduğu kimi işğaldan azad edilmiş ərazilərdə də yeni kanat xətləri çəkilir və həmin kanat xətlərinin çəkilməsi gələcəkdə həmin ərazilərdə qış turizminin inkişaf etdirilməsi, bu istiqamətdə infrastrukturun yaradılmasına gətirib çıxaracaq.

-Bu il necə, turizm sahəsində pandemiyadan əvvəlki nəticələri təkrarlaya bildikmi?
-Çox təəssüf ki, xeyr. Bunu ürək ağrısı ilə deyirəm. Biz turizm sahəsində 2019-cu ildə əldə etdiyimiz nəticələri hələ təkrarlaya, bərpa edə bilməmişik. Məndə olan məlumata görə, cari ilin 9 ayı ilə keçən ilin müvafiq dövrünü müqayisə etdikdə görürük ki, 2 faiz geridəyik. 2019-cu ildən, yəni pandemiyadan əvvəlki illə müqayisədə isə Azərbaycana xarici ölkələrdən gələn turistlərin sayına görə təxminən 30 faiz geridəyik. Əsas məqsədimiz təbii ki, pandemiayadan əvvəlki dövrü qısa müddətdə bərpa edib statistikanı yeniləməkdir. Təəssüf ki, bu gün üçün bu real deyil.
-Ölkəyə daha çox turist cəlb etmək üçün hansı addımları atmaq, nələri etmək lazımdır?
-Ən əsası aşağı büdcəli hava yollarının paytaxt Bakı ilə yanaşı, bölğələrdə, regionlarda olan hava limanlarına uçuşlarını təşviq etmək, buna imkan yaratmaq, onun həyata keçməsini təmin etmək lazımdır. Məsələn, Qəbələ, Gəncə hava limanları ilkin olaraq seçilə bilər. Bu zaman region da daha çox inkişaf edəcək və zəncirvari şəkildə turizmə yaxın olan sektorların da inkişafına zəmin yaranacaq. Buna misal olaraq qonşu Gürcüstandakı Kutaisi hava limanını göstərmək olar. Belə ki, əksər aşağı büdcəli hava yolu şirkətlərinin Kutaisi şəhərinə uçuşları həyata keçirilir. Eyni şeyi biz də Azərbaycanda Qəbələ və Gəncə şəhərlərindəki hava limanları üçün tətbiq edə bilərik.

İkinci diqqət edilməli olan mühüm məqam sadələşdirilmiş viza rejiminin tətbiq olunmasıdır. Qonşu ölkələrdən ikisi sadələşdirilmiş viza rejimi tətbiq etdiyi üçün xarici turist cəlb etmək baxımından bizdən çox irəlidədirlər. Gürcüstan bu sahədə bizdən təxminən 4 dəfə öndədir və il ərzində 8 milyona yaxın turist cəlb edir.
-Azərbaycana daha çox istirahət məqsədilə, yoxsa sağlamlıq turizminin imkanlarından yararlanmaq üçün turist gəlir?
-Azərbaycana indiki halda xarici turistlər daha çox istirahət, tətil üçün gəlir. Müəyyən bir qism turist isə sağlamlıq turizminin imkanlarından yararlanmaq üçün ölkəmizə üz tutur. Bunlar daha çox keçmiş ittifaq ölkələrindən olan vətəndaşlardır. Hansı ki, həmin illərdən onlarda istər Naftalan, istər Naxçıvan Duz Dağ Kompleksi barədə məlumat olub və bu gün də həmin komplekslərin faydasını görmək üçün keçmiş ittifaq ölkələrindən olan vətəndaşlar Azərbaycana gəlir. Yerdə qalanlar isə təbii ki, istirahət məqsədilə Azərbaycana gələnlərdir.
-Azad edilmiş ərazilərdə turizmin inkişafı istiqamətində atılan addımlar Qarabağı, Şərqi Zəngəzuru nə dərəcədə cəlbedici edir?

-Bunlar hamısı bir-birinə bağlıdır. Ölkə rəhbərliyi, hakimiyyət bütün bunları görür və dəqiq, hesablanmış, planlı şəkildə layihələndirilir, addımlar atılır, təməllər qoyulur. Bəziləri artıq fəaliyyətə başlayıb. Buna misal, son günlərdə Zəfər bayramı çərçivəsində gördük ki, işğaldan azad olmuş ərazilərə kifayət qədər axın, tələb var. Hətta kecələmək üçün bütün otellər dolmuşdu. Mehmanxanalar kifayət qədər sürətlə tikilir, hətta fəaliyyətə başlayan da var. Həm aşağı büdcəli, həm də orta və yüksək kateqoriyalı otel və mehmanxanalar tikilir. Bununla yanaşı, sanatoriyalar tikilir, kanat xətləri çəkilir. Təxminən 3-5 il sonra biz artıq orada real nəticələri görəcəyik və bölgələr üzrə qəbul edilən turistlərin sayından danışacağıq. Bunların hamısı təqdirəlayiqdir, alqışlanmalıdır və zəruridir. Bölgənin yenidən inkişafı, sürətlə bərpası prosesi gedir. Orada olan mövcud polis postlarının sayının azaldılmasının özü də turizmə töhfədir ki, nəticədə xarici turistlər özlərini orada daha Rahat hiss edəcəklər. Çünki xarici turist bölgəyə, rayona girəndə postlarda yoxlanışlardan keçirdi ki, bunun nəticəsində o özünü diskonfort hiss edirdi.
-Azad edilmiş ərazilərdə turizmin inkişafı məqsədilə atılan addımlar Qarabağ və Şərqi Zəngəzuru nə dərəcədə cəlbedici edir?
-Hazırda Azərbaycan Turizm Bürosu ilə Körfəz Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv olan ölkələrdə səfərdəyik. Küveytdə olduq və növbəti istiqamət Qətərdir. Ondan sonra Isə Oman, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Səudiyyə Ərəbistanına səfərimiz olacaq. Keçirdiyimiz görüşlərdə, tədbirlərdə və sərgilərdə Azərbaycanın ayrılması bir parçası olan Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun turizm potensialını təbliğ edirik, videoçarxlar nümayiş etdiririk. Eyni zamanda bukletlər paylayır, Qarabağla bağlı olan turpaketlərimizi onlara təqdim edirik.
Artıq bir neçə ölkədən xarici turist qəbul etməyə başlamışıq. Təbii ki, ilk növbədə qardaş ölkə olan Türkiyədən daha çox turist qəbul edirik. Digər ölkələrdən vətəndaşlar da Qarabağa turist kimi səfər etmək istəklərini ifadə edirlər və biz də bunu təmin edirik. Biz mütəmadi bu işlə məşğul oluruq. Gələn il keçiriləcək müxtəlif turizm sərgilərində də Şuşanın, xüsusilə də Qarabağın, Şərqi Zəngəzurun turizm potensialı təbliğ ediləcək, video çarxlar, şəkillər, fotolar, bukletləri, braşurlar və tur paketlər təqdim olubacaq.
-Şirkət olaraq xarici səfərlər və turizm sərgiləri zamanı Qarabağın turizm potensialını təqdim edirsinizmi? Ümumiyyətlə, bu məqsədlə hansı addımlar atırsınız, yaxud atmağı düşünürsünüz ki, Qarabağ, Şərqi Zəngəzura daha çox turist cəlb edə bilək?
-Qarabağ, Şərqi Zəngəzura daha çox turist cəlb etmək üçün hazırda orda aparılan surətli inşaat işləri ilə yanaşı, eyni zamanda sürətli şəkildə mina təmizləmə işləri də aparılmalıdır ki, insanlar, xarici turstlər bu bölgədə mina təhlükəsizliyi barədə tam arxayın olsunlar.
Həmçinin orada mövcud olan yoxlama postlarının tam olaraq aradan qaldırılması bölgənin tam adaptasiya, inteqrasiya olduğunu göstərəcək və xarici turistlər Bakıdan maşına oturub Qəbələyə, Gəncəyə getdikləri kimi, eyni ilə Şuşaya, Xankəndiyə və Laçına gedəcəklər.
Süleyman İsmayılbəyli