“Uğur yolu ” Şəxsi inkişaf və karyerada uğurlu hədəfə doğru yol xəritəsi

 İlk addım özünü bir brend kimi formalaşdırmaqdır

Hər kəsin bir hekayəsi var, amma onu kim necə təqdim edir? Bu hekayə, sizin başqalarının gözündə qazandığınız reputasiya ilə bağlıdır və buna təcrübəniz, bacarıqlarınız, təhsiliniz, şəxsiyyətiniz, səs tonunuz, özünüzü necə təqdim etməyiniz və hətta istifadə etdiyiniz dil daxildir.  “Brend” necə göründüyünüz və yaddaşda necə qalmağınızdır. Karyerada uğurlu nəticələrə nail olmaq özünü yaxşı tanımaqdan başlayır.Beləliklə, şəxsi brend kim olmağınız və nə ilə tanınmaq istədiyiniz arasındakı kəsişmədə yerləşir. Bununla siz başqalarına getmək istədiyiniz yeri göstərə bilcəksiniz və  gələcək hekayənizi də idarə etmək, hədəfinizə çata bilmək imkanı əldə edəcəksiniz. 

Özünü necə təqdim edirsən..

Liderlik mühakimə etmədən dinləmək, empati qurmaq və münasibətləri qorumaq sənətidir. Daxili sabitliyi qoruyaraq komanda daxilində etimad və əməkdaşlıq mühitinin yaradılması həm şəxsi inkişafın, həm də kollektiv uğurun təməlidir.

Qarşılaşdığımız hər bir hadisə, yaranmış münaqişə və ya narazılıq zamanı ətrafla, işdə komanda ilə balansı qurmaq və anlıq davranışla deyil, daha şüurlu şəkildə özümüzü və ətrafımızı balansda saxlayaraq daha çox mühakimə etmədən yanaşmağa çalışmaq və hadisəyə fokuslanmaq lazımdır. Belə ki, qırmızı xəttin keçildiyi zamanın davranış şəkillərini 3 yerə bölsək, seçdiyimiz şəkil daha çox uğurlu olmağa, daha geniş komanda ilə işləməyə və təşkilatda dəyərli olmağa qadir olmağımıza dair göstəricidir.

·        Şikayət etmək - başqalarını günahlandırmaq, mühakimə etmək, cəzalandırmaq. - insanları nə qədər çox mühakimə etsək, onları sevməyə bir o qədər az vaxtımız olur.

·        Özünü günahlandırmaq - özümüzü mühakimə edib, qurbanı oynamaq. Zəkanın ən yüksək forması mühakimə etmədən özümüzü müşahidə etmək bacarığıdır.

·        Gözləyib, araşdırmaq və əlaqə qurmaq - burada özümüzü aqressiv olmayan şəkildə araşdırıb nəticə çıxara bilirik, eqomuzu kənara qoyuruq, başqalarının ehtiyacı, şəfqət, anlayış, empatiya ilə fikirləşirik.Qarşıda olan bu insan üçün “Nə vacibdir?” və “Görmədiyim bir şey varmı? kimi suallarla başqa perspektivlərə baxmağa, qulaq asmağa, dinləməyə, müxtəlifliyi qəbul etməyə, tolerant olmağa əsaslanır. Aristotel deyib: Özünü tanımaq müdrikliyin başlanğıcıdır.

Yüksək performans üçün ilk növbədə aydın məqsədlər təyin etmək vacibdir.

Məqsədlər - hara getdiyinizi, hər hansı potensial çətinlikləri necə dəf edəcəyinizi və onu saxlamaq üçün nəyə ehtiyacınızın olduğunu anlamağa kömək edir. Hədəfləriniz çox iddialıdırsa, onlara çatmayanda çox güman ki, ruhdan düşəcəksiniz, ona görə məqsəd müəyyən etmək vacibdir. Məqsəd istiqamətdir, yerinə yetirmək istədiyiniz hədəfinizi müəyyən etmək və ona nail olmaq üçün ölçülə bilən və xüsusi prosesdir. Hansı addımları atmaq lazımdır?

Hissələrə bölün: Böyük məqsədləri daha kiçik, idarəoluna bilən vəzifələrə bölün. Bu, Lego dəstini qurmaq kimidir - hər dəfə bir kərpiclə mübarizə aparın və tezliklə şah əsəriniz olacaq.

Böyümə strategiyası uğur üçün nəyə nail olmaq istədiyinizi (görünüş) və ümumiyyətlə, buna necə nail olunacağını (missiya) müəyyən etdikdən sonra növbəti addım kimi uğura nail olmaq üçün nə ediləcəyinizi göstərən bir sıra variantlar hazırlamaqdır:

·        Addım 1: Nəticə olaraq nə etdiyinizi müəyyənləşdirin - "Çıxışa yönəlmiş" deyil, "nəticəyə yönəlmiş" qalmaq üçün diqqətli olun.

·        Addım 2:  Özünüz görünüşü (vizyon) müəyyən etmək üçün əsas dəyərləriniz, istəkləriniz və güclü tərəfləriniz haqqında düşünün. Bütün təcrübələr mütləq bərabər deyil. Bəzən daha çox cəhd etmək daha yaxşı nəticə vermir. “Əgər təkmilləşmirsinizsə,” Ericsson deyir, “bu, fitri istedadınız olmadığı üçün deyil; düzgün şəkildə məşq etmədiyiniz üçündür." Ən yüksək performansa çatmaq üçün saatları sərf etməlisən, həm də səy göstərməlisən.

Özünüzü necə dərk edirsiniz?

Emosional zəka emosiyalarınızı anlamaq və idarə etmək bacarığı, ətrafınızdakı insanlarla müsbət münasibət və möhkəm əlaqələr qurmağınıza imkan verən vacib bir bacarıqdır. Emosional zəka (EI) 100 faiz inkişaf etdirilə bilər. Bu yolla siz güclü tərəfləriniz haqqında və karyeranızda onlardan necə istifadə edə biləcəyiniz barədə məlumatınızı artırarkən malik ola biləcəyiniz hər hansı zəif cəhətləri aşkar edə və üzərində işləyə biləcəksiniz. EI səviyyələrinizi yoxlamaq üçün onlayn olaraq çoxlu özünü qiymətləndirmələr mövcuddur. Siz EI-ə iki perspektivdən baxaraq bəzi əsas suallarla başlaya bilərsiniz: özünüz və digər insanlar. Ünsiyyət qurmaq, öz emosiyalarınızı və birlikdə işlədiyiniz insanların hisslərini başa düşmək və onları idarə etmək bacarıqlarınızı və strategiyaları müxtəlif perspektivlərdən qiymətləndirmək üçün SWOT (güclü, zəif tərəflər, imkanlar, təhlükələr) təhlilindən istifadə edin:

·        Əsas güclər - Əgər bir güc sizin cari rolunuz üçün vacibdirsə, o, “Əsas güc”ə çevrilir. Bunlar hər fürsətdə diqqət etməli, inkişaf etdirməli və vurğulamalı olduğunuz qabiliyyətlərdir.

·        İstifadə edilməmiş güclü tərəflər - Bəs, bəzi güclü tərəfləriniz sözügedən rol üçün vacib deyilsə? Güclü cəhətlər potensialınızı təmsil edir. Sizin "İstifadə edilməmiş gücləriniz" cari rolunuzu yenidən formalaşdırmaqda və ya karyera istiqamətinizi dəyişməkdə sizə kömək edə bilər. Bu isə "Əsas Güclü tərəfləriniz"lə birlikdə sizin ən yaxşı şəklinizi təqdim edəcək.

·        İnkişaf etməmiş bacarıqlar - Əgər siz öz rolunuz üçün vacib olan bir işi görməkdən zövq alırsınızsa, həvəsiniz “İnkişaf etməmiş bacarıqları” məşq etmək istəyi ilə güclü tərəflərə çevirə bilər. Və ya bəlkə də onlar sadəcə olaraq sizin “Gedəcəyəm” siyahısında qalmalıdırlar.

·        Zəif tərəflər - Bəyənmədiyiniz və ya yaxşı olmadığınız, lakin rolunuz üçün vacib olan bacarıqlar "Zəif tərəflər" hissəsinə düşür. Bu bacarıqların fəal şəkildə inkişaf etdirilməsi gücə çevrilə bilər. Bununla belə, o qədər də yaxşı sayılmayan tərəflərinizin olduğunu qəbul etmək vacibdir. Onların sözügedən rol üçün əhəmiyyətini həqiqətən qiymətləndirin və bunun həqiqətən karyeranıza lazımi istiqamət olub-olmadığını düşünün.

  Bacarıqlarınız və güclü tərəfləriniz haqqında düşünməyə vaxt ayırın. Çünki onları kateqoriyalara ayırmaq sizə iş rolunuzu və karyera istiqamətinizi daha dəqiq müəyyənləşdirməyə, hansı tərəflərinizin yaxşı olduğunu qeyd etməyə, zəif   tərəflərinizi qəbul etməyə kömək edə bilər.

Motivasiyalarınız haqqında aydın təsəvvürünüz varmı?

Emosional intellektli (zəkalı) olmaq təkcə işlərin çətinləşdiyi zaman emosiyalarınızı bilmək demək deyil. Bu həm də sizin gündəlik etdiyiniz işlərin məqsədlərinizə, dəyərlərinizə və motivasiyalarınıza uyğun olduğunun fərqində olmağınız deməkdir.Düzgün müəyyən edilmiş məqsədlər beynin mərkəzlərini aktivləşdirir, motivasiyanı təmin edən aydın yol xəritəsi təqdim edir. Motivasiya üçün başqa bir güclü vasitə təsvir etməkdir. Məşqçilər öz məqsədlərinə çatmağı və ondan sonrakı faydaları təsvir etməyi təşviq etməklə, bu proses atletlərin yarışda qalib gəldiyini təsəvvür etdiyi kimi, dopaminin sərbəst buraxılmasına səbəb ola bilər. Bu zehni məşq faktiki davranışla əlaqəli sinir yollarını işə salır, insanı fəaliyyətə hazırlayır. Bundan əlavə, mükafat gözlənməsi çox vaxt mükafatın özündən daha çox həvəsləndirici ola bilər. Məqsədə çatmağın gözləntisi motivasiyanı yüksək saxlayır.

Daxili maneələr:

·        Mükəmməllik: Mükəmməlliyə can atmaq qeyri-real gözləntilərə və daimi özünütənqidə səbəb ola bilər ki, bu da inamlı hiss etməyi çətinləşdirir.

·        Uğursuzluq qorxusu: Səhv etmək qorxusu işçilərin risk almasına və ya yeni vəzifələr götürməsinə mane ola bilər, özünə inamı azalda bilər.

·        Utancaqlıq qorxusu: Başqaları tərəfindən dəstəklənməyən bir görüşdə ideya təklif etmək kimi “səhv” etmək qorxusu istehza və utanmaya səbəb ola bilər.

Xarici maneələr:

·        Yüksək rəqabətqabiliyyətli həmkarlar: Yalnız fərdi hədəflərə və töhfələrə diqqət yetirən həmkarlarla yanaşı işləmək, yoldaşlığın olmaması ilə stresli bir mühit yarada bilər ki, bu da inam səviyyəsinin aşağı düşməsinə səbəb ola bilər.

·        Əvvəlki pis təcrübələr: Keçmiş şəxsi və peşəkar mənfi təcrübələr, problemlər və ya həyat hadisələri uzana və cari inam səviyyələrinə təsir göstərə bilər.

·        Bilik çatışmazlığı: Əgər tanış olmadığınız bir işə uyğunlaşırsınızsa, bu, tamamilə normal olsa da, yerinə yetirilən vəzifə və ya rolda bilik çatışmazlığı özünəinama təsir edə bilər.

Özünü dərk etmək güclü tərəflərinizi, dəyərlərinizi və inkişaf sahələrinizi dərk etməklə başlayır. Qüsurlarınızı qəbul edin və özünüzə qarşı xeyirxah olun. Baxış nöqtənizi dəyişdirin.Nailiyyətlərinizi, bacarıqlarınızı və müsbət rəylərinizi qeyd etmək üçün uğur jurnalı saxlayın. Uğurlarınızı qeyd etməyi unutmayın.Müsbət münasibət nümayiş etdirin. Daha çox gülümsəyin, tənqid etməkdən daha çox həvəsləndirin və orada olmaqdan xoşbəxt olduğunuzu göstərin.Oxşarlıqları tapın: Arxa planda, təcrübədə və dəyərlərdə oxşarlıqları axtarın və vurğulayın. Əlaqələri gücləndirmək üçün "biz" və "bizim" kimi inklüziv terminlərdən istifadə edin

Bu addımlar, çətinliklərin öhdəsindən gəlmək, məqsədlərə nail olmaq və işdə uğur qazanmaq üçün tədricən özünəinam qazanmağa kömək edə bilər. Harada işləməyinizdən, hansı vəzifədə olmağınızdan asılı olmayaraq, ilk öncə başqalarını idarə etməkdən əvvəl özünüzün rəhbəri olun. Zamanınızı iş və həyat harmoniyasına uyğun bölün. Fikirlərinizi, məqsədlərinizi idarə etməyi bacarın - düşüncənizin keyfiyyəti sizin həyatınızda mühüm rol oynayır. Hər gün özünüzə sual verin: Bu gün dünəndən fərqli nə etdim? BU GUN NƏYİ ÖYRƏNDİM?. Vaxtınızı idarə etməyi bacarın. Siz özünüz öz həyatınızın kapitanısınız, özünüzü özünüz yaradırsınız, sadəcə olaraq, özünüzə inanın.

Gülü Məmmədova 

Mərkəzi Gömrük Hospitalı Marketinq üzrə mütəxəssis