Yeni Papa kim olacaq? Beş gözlənilməz namizəd ortaya çıxdı, aralarında ukraynalı da var

2025-ci il aprelin 21-də Papa Fransisk 88 yaşında vəfat edib. Vatikan pontifik Fransiskin ölümündən sonra yeni rəhbərin seçiminə hazırlaşır.

Oxu.Az-ın xəbərinə görə, bu barədə Marieclaire.kz yazı dərc edib.

Yeni Papanın seçilməsi ilə bağlı ayinlərin kökləri uzaq keçmişə gedib çıxır, lakin dövrümüzdə bu proses daha müasir şəkil alıb. Görkəmli katolik jurnalistlər və tədqiqatçılardan ibarət qrup növbəti pontifik üçün səs verəcək hər bir kardinala həsr olunmuş onlayn bələdçi hazırlayıb.

"Kardinallar Kollegiyasının hesabatı" adlanan layihə bütün 252 kardinal haqqında məlumatı özündə əks etdirən "müasir, interaktiv veb-sayt"dır. Bu saytda qadınların diakon vəzifəsinə təyin edilməsi, eynicinsli birliklərə xeyir-dua və kahinlər üçün məcburi subaylığın ləğvi imkanları kimi məsələlərə dair fikirlər əks olunur.

Bu 252 kardinaldan 137-nin hazırda yaşı 80-dən azdır və buna görə də konklavda - yeni papanın seçilməsi prosesində iştirak etmək hüquqları var. Bu insanlar, dünyanın hər yerindən gələn ruhani liderlər bir neçə günə dünyanın ən güclü elektoratına çevriləcəklər.

Pontifikin ölümü və ya istefasından sonra kardinallar Vatikanda Sikstin Kapellasında toplaşırlar. Orada onlar gizlilik andı içirlər və tam şəkildə xarici aləmdən təcrid olunurlar. Bu müddət ərzində onlara mümkün varisin üstünlüklərini müzakirə etməyə icazə verilir. Açıq təşviqat aparmaq qadağandır, lakin prosesin özü yüksək dərəcədə siyasi olaraq qalır.

Səsvermə bir neçə turda gizli şəkildə keçirilir: hər bir kardinal kağız vərəqdə namizədin adını yazır. Seçilmə üçün üçdəiki səs çoxluğu tələb olunur. Əgər kardinalların ümumi sayı qalıqsız olaraq üçə bölünmürsə, o zaman daha bir səs tələb olunur. Hər gün səsvermənin dörd turu keçirilir. Hər turdan sonra bülletenlər yandırılır və kapella üzərindən qalxan tüstü sayəsində nəticə ilə bağlı fikir yürütmək olur: qara tüstü qərarın verilmədiyini, ağ tüstü isə yeni papanın seçildiyini bildirir.

Gələcək seçkiləri və faktiki olaraq varisini böyük ölçüdə Fransiskin özü müəyyənləşdirib. Səsvermə hüququna malik olan 137 kardinaldan çoxu onun tərəfindən təyin edilib. Pontifikat illərində o, Kardinallar Kollegiyasında təsir coğrafiyasını köklü şəkildə dəyişib və ənənəvi güc mərkəzlərindən deyil, ucqar və varlı olmayan bölgələrdən olan ruhanilərə üstünlük verib.

Romaya, Milana və ya Los-Ancelesə adi təyinatlar əvəzinə, Fransisk Monqolustan, Şərqi Timor, Bruney və Konqo Demokratik Respublikasından pastorlar yetişdirib. Bu da kollegiyanı daha müxtəlifyönlü və nəticə etibarilə daha az proqnozlaşdırıla bilən edib.

Buna görə də hazırkı konklav daha az romayönlü, daha az avropayönlü və daha az kuriyayönlü (kuriya - bəzi seçki sistemlərində: seçicilərin silk, senz və s. əlamətlərinə görə dərəcələrə ayrılması) olacaq. Amma orada Asiya və Afrikadan daha çox nümayəndə olacaq. Və bəlkə də daha çox daxili fikir ayrılıqları olacaq, çünki Fransiskin islahatçı kursu ilə Kilsənin bəzi hissələrinin ənənəvi baxışları arasında gərginlik artır.

Növbəti Papa kim olacaq?

Katolik taxt-tacı üçün ehtimal olunan namizədlər siyahısının başında Vatikanın 70 yaşlı dövlət katibi, kardinal Pyetro Parolin gəlir. O, diplomatiyanın ustası hesab edilir. Belə ki, məhz o, Vatikanın Kuba və Çin ilə əlaqələrinin qurulmasına töhfə verib. Qlobal qeyri-sabitlik fonunda Parolin praqmatik seçim kimi - onillik islahatlardan sonra asayişi bərpa edə bilən bir insan kimi görünə bilər.

67 yaşlı filippinli kardinal Luis Antonio Taqle ən xarizmatik namizədlərdən biridir. O, açıq, emosional insandır, Asiyada populyarlıq qazanıb və ingilis dilində səlis danışır ki, bu da onu rəqəmsal kommunikasiyalar dövründə həqiqətən ilk qlobal Papa edə bilər.

Qanadan olan kardinal Piter Terkson - alimdir, ekoloji məsələlər və sosial ədalət üzrə işi ilə tanınır. Lakin onun fikirləri kardinalların daha mühafizəkar hissəsini qorxuya sala bilər. Afrika katolisizm üçün sürətlə inkişaf edən regiondur, lakin Terkson Kilsəni birləşdirə biləcək bir fiqur hesab olunmur.

Macarıstandan olan kardinal Peter Erde kommunist rejimində böyümüş təmkinli intellektualdır. O, daha ənənəvi namizəd hesab olunur. Bəziləri hesab edirlər ki, onun avtoritar sistemdə yaşam təcrübəsi bugünkü reallıqlarda faydalı ola bilər.

Amma müzakirə olunanlar arasında ən gözlənilməz fiqur Ukraynadan olan kardinal Mikola (Nikolay) Bıçokdur. Onun cəmi 45 yaşı var, Avstraliyada Ukrayna diasporu arasında xidmət edir, kardinal rütbəsinə isə onu keçən il Fransisk özü yüksəldib. O, xalqının əzab-əziyyətindən açıq danışır və yaşına baxmayaraq, tarixdə cavan şəxslərin papa olduğu hallar da məlumdur.

Yeni Papanın adı nə olacaq?

Bukmeykerlər hesab edirlər ki, varislik əlaməti olaraq II Fransiskin meydana çıxma şansı yüksəkdir. Ancaq tarixdə dərin kök salmış adlar da istisna edilmir, məsələn, İoann Pavel, Lev, İoann.