Yer üzündə həyat yapışqan “gel”lərdən yarana bilərdi...

...Yaponiyanın Xirosima Universitetinin alimləri Yer kürəsində həyatın mineralların, qayaların və ya torpağın səthlərindəki yapışqan gellərdən yarana biləcəyini aşkar ediblər.

Bu maddələr konsentrasiyalı və mütəşəkkil kimyəvi reaksiyalara malik ola bilərdi.

SİA xəbər verir ki, tədqiqatın nəticələri ChemSystemsChem (CSC) jurnalında dərc edilib.

Fərdi molekullara və ya qısa nuklein turşusu zəncirlərinə yönəlmiş ənənəvi nəzəriyyələrdən fərqli olaraq, müəlliflər gelləri erkən Yer kürəsində molekulları mütəşəkkil edə və kimyəvi reaksiyaları gücləndirə bilən aktiv mühitlər kimi görürlər.

Bu təbəqələr maddələri saxlayıb, onların dağılmasının qarşısını alıb və mühiti sabitləşdirərək ilk hüceyrələrin meydana gəlməsindən çox əvvəl protometabolik proseslər üçün şərait yaradıb.

Gellər bir neçə funksiyanı yerinə yetiriblər: molekullar toplayıb, birləşmələri selektiv şəkildə saxlayıb və temperatur, rütubət və su kimyasında dalğalanmaları mülayimləşdiriblər. Reaktivlərin yüksək yerli konsentrasiyası uzun RNT və zülal zəncirlərinin əmələ gəlmə ehtimalını artırıb və gel səthi dəqiq molekulyar qarşılıqlı təsirlər üçün iskele rolunu oynayıb. Alimlər qeyd edirlər ki, “Bu “mini-laboratoriyalar” ilk öz-özünə çoxalma sistemlərinin və elementar irsiyyətin təməlini təşkil edə, eləcə də bioloji təkamülə yol aça bilərdi”. Tədqiqatın müəllifləri həmçinin astrobioloji aspekti qeyd edirlər: kimyəvi sistemləri cəmləşdirə bilən oxşar gelə bənzər strukturlar digər planetlərdə də mövcud ola bilər.

Bu cür "ksenofilmlər" bizə həyatı təkcə molekulyar tərkiblə deyil, həm də proto-həyat reaksiyalarını dəstəkləyən strukturlara çevrilmə qabiliyyəti ilə axtarmağa imkan verir. Qarşıdakı təcrübələrdə alimlər sadə kimyəvi maddələrin təbiətdə necə gel əmələ gətirdiyini və onların quruluşunun reaksiya kinetikasına necə təsir etdiyini sınaqdan keçirmək üçün erkən Yer kürəsinin şərtlərini təkrarlamağı planlaşdırırlar.

Bu, sadə kimyəvi sistemlərin həyatın ilk formalarına necə təkamül edə biləcəyini anlamağımıza kömək edə bilər.

Əli Babayev