1831ci ildə vulkan püskürməsi iqlim dəyişikliyinə səbəb olub (ARAŞDIRMA)

Rus və xarici geoloqlar 19-cu əsrin əvvəllərində Yer kürəsində ən dramatik iqlim dəyişikliklərindən birinin 1831-ci ildə Zavaritski vulkanının püskürməsi ilə bağlı olduğuna dair sübutlar aşkar ediblər. 

Qaynarinfo xəbər verir ki, araşdırma PNAS jurnalında dərc olunub.

Bu kül hissəcikləri və kükürd birləşmələri emissiyaları Şimal yarımkürəsində orta temperaturun Selsi üzrə təxminən bir dərəcə aşağı düşməsinə səbəb olub.

Alimlərin fikrincə, 1831-ci ildə atmosferə 13 milyon tondan çox kükürd buraxan və əhəmiyyətli dərəcədə soyumağa səbəb olan müəmmalı vulkan püskürməsi baş verib. O dövrün buz nümunələrində kimyəvi tərkibi Zavaritski vulkanının emissiyalarına uyğun gələn vulkanik kül tapıldı. İqlim aktivliyinə görə bu püskürmə 1991-ci ildə məşhur Pinatubo püskürməsi ilə müqayisə olunur.

Kəşf Belfast Kraliça Universitetinin professoru Cill Plunkettin rəhbərliyi altında Yer kürəsində orta temperaturun təxminən yarım dərəcə sərin olduğu 16-19-cu əsrləri əhatə edən Kiçik Buz Dövrü zamanı əmələ gələn İslandiya və Qrenlandiyada toplanmış buz nümunələrini təhlil edərək həyata keçirilib. 

Plunkett və onun həmkarları bu soyumanı 1641-1642, 1667-1694 və 1809-1831-ci illərdə baş vermiş bir sıra vulkan püskürmələri ilə əlaqələndirirlər ki, onların izləri o dövrün çöküntü süxurlarında tapılır. Bu püskürmələrdən bəziləri, məsələn, 1815-ci ildə Tambora dağının partlaması əvvəllər elm adamlarına məlum idi, lakin digər vulkanik fəaliyyətlərin səbəbləri geoloqlar və paleoklimatoloqlar üçün sirr olaraq qalır.

Dekabrın 25-də Cenevrə Universitetinin professoru Markus Stoffel bildirib ki, bu əsrdə Yer kürəsində güclü vulkan püskürməsi baş verə bilər ki, bu da iqlim xaosuna səbəb olacaq.

Aydın