2025ci ildə Zəngəzur dəhlizi AKTUAL MÖVZU olacaq

Bu gün Rusiya qazının Ukraynadan keçən boru kəmərləri vasitəsilə Avropaya nəqli dayandırılıb. Avropa Komissiyası Avropa İttifaqının buna hazırlaşdığını bildirib.

"Avropanın qaz infrastrukturu qeyri-rus mənşəli qazı təmin etmək üçün kifayət qədər çevikdir. 2022-ci ildən bəri əhəmiyyətli yeni LNG (mayeləşdirilmiş təbii qaz) idxal imkanları ilə gücləndirilib", - Komissiyanın sözçüsü bildirib.

Modern.az-ın məlumatına görə, siyasi şərhçi Nazim Cəfərsoy bildirib ki, qaz nəqlinin dayandırılmasına səbəb Ukrayna ilə Rusiya arasındakı qaz müzakirələrin uğursuzluqla nəticələnməsi olub.

"Bunun nəticəsində Slovakiya, Çexiya və Moldovaya verilen Rusiya qazı tamamilə kəsildi, Avstriyaya gedən Rus qazı 3 dəfə, İtaliyaya gedən Rusiya qazı isə 2,5 dəfə azalıb. Bütün bu ölkələrin qaz istehlakında Rusiya qazı çox ciddi, bəzilərində 90-100 faiz paya malikdir", - eksper qeyd edib.

Nazim Cəfərsoy bu hadisəni Avropa və Rusiya üçün "pis xəbər" adlandırıb.

"Avropa soyuq qışda ya donacaq, ya da başda ABŞ olmaqla digər qaz sahələrindən baha qiymətə qaz satın alma prosesini artıraraq davam edəcək. Təbii ki, bunun Avropa iqtisadi maliyyəti və dünya bazarlarındaki rəqabət gücündəki ciddi təsirləri də olacaq. Rusiyanın da bu işdən illik 5 milyard dollar zərər görəcəyi düşünülür.

Azərbaycan, Türkiyə və Avropaya qaz satan Türküstan dövlətləri isə bu işdən qazanclı çıxacaq kimi görünür. Əvvəla, həm qazın qiyməti, həm Avropaya satılan qazın miqdarı, həm də tranzit xətlərin strateji önəmi artacaq. İkincisi, Rusiya da öz qazın daha əvvəlki və yəqin ki yeni razılaşmalar çərçivəsində Azərbaycana və Türkiyəyə satacaq, beləcə Azərbaycanda rus qazının daxili istehlakdakı nisbəti artacaq. Bu da Azərbaycanın Avropaya sata biləcəyi qaz miqdarını artırmağa xidmət edəcək. Türkiyədə isə Putinin təklif etdiyi qaz mərkəzi olmaq təklifi daha aktuallaşa bilər", - o qeyd edib.

Siyasi şərhçi vurğulayıb ki, bu çərçivədə Azərbaycanın, Türkiyənin və Türk dünyasının qlobal tarazlıqlardakı strateji önəmi artacaq:

"Ukrayna üzərindən Rusiya qazının kəsilməsi Zəngəzur dəhlizinin açılmasını da həm Avropa, həm Rusiya üçün, həm də Ermənistan üçün müxtəlif motivlərlə daha da strateji hala gətirəcək. 2025-ci ildə biz həm də ən az Bakı-Ceyhan neft kəməri və TANAP qaz kəməri ölçülərində Zəngəzur neft və qaz kəmərlərinin də aktuallaşacağını görəcəyik".