65 yaşdan sonra başlayan GİZLİ TƏHLÜKƏ

Nəfəs darlığı və quru öskürək düşündüyünüzdən daha ciddi bir xəstəliyin xəbərçisi ola bilər. Xüsusilə 65 yaşdan yuxarı kişilərdə rast gəlinən ağciyər sərtləşməsi, ağciyər toxumasının sərtləşərək süngərəbənzər bir görünüş almasına səbəb olur.
Pravda.az bildirir ki, bu xəstəliyin hələ də tam müalicə üsulunun tapılmasa da, erkən diaqnoz və düzgün müalicə planlaması xəstəliyin gedişatını yavaşlada bilər.
Ağciyər sərtləşməsi nədir?

Ağciyər sərtləşməsi, tibbi adı ilə İdiopatik Pulmoner Fibrozis (İPF), ağciyər toxumasının qalınlaşması, sərtləşməsi və zədələnmiş sahələrin bal pətəyi quruluşunu xatırladan görünüş alması ilə xarakterizə olunur. Bu xəstəlikdə hava yolları daralmır, lakin ağciyər toxuması bərkiyir və qalınlaşır. Bu da ağciyərlərdən qan dövranı sisteminə oksigen keçidini çətinləşdirir. Nəticədə beyin, ürək və digər orqanlar lazımi qədər oksigen ala bilmir. Xəstəliyin dəqiq səbəbi bilinməsə də, bəzi hallarda fibrozisə yol açan amillər müəyyən edilə bilir.

65 yaşdan yuxarı kişilərdə daha çox rast gəlinir

Xəstəliyin hansı qrup insanlara daha çox təsir etdiyi tam bilinməsə də, siqaret istifadəsi və bəzi genetik faktorların İPF riskini artırdığı müəyyən edilib. Adətən 65 yaşdan yuxarı kişilərdə qadınlara nisbətən daha çox rast gəlinir. Eyni zamanda, tənəffüs yolu ilə alınan toz və kimyəvi maddələrə məruz qalmaq, iltihablı revmatizmal xəstəliklər də ağciyər sərtləşməsinə səbəb ola bilər.

Quru öskürək və nəfəs darlığı əsas əlamətlərdir

Ağciyər sərtləşməsinin erkən mərhələlərində simptomlar olmaya bilər. Ancaq ən çox rast gəlinən şikayətlər arasında fiziki fəaliyyət zamanı yaranan nəfəs darlığı və davamlı quru öskürək var. Nəfəs darlığı gizli şəkildə başlayır və zamanla artır. Quru öskürək isə müalicəyə çətin tabe olur və inadkarlıq göstərir. Simptomlar yaşlılıq və ya siqaret istifadəsi ilə əlaqələndirilsə də, səbəb əslində ağciyər sərtləşməsi ola bilər. Bundan əlavə, halsızlıq, iştahsızlıq, arıqlama və gücsüzlük kimi şikayətlər də rast gəlinə bilər.
 

Erkən və düzgün diaqnoz həyati əhəmiyyət daşıyır

Diaqnoz üçün qan analizləri, fiziki müayinə, lazım gəldikdə revmatoloji konsultasiya və ağciyər tomoqrafiyası istifadə olunur. Əgər xarakterik əlamətlər müşahidə edilməzsə, ağciyər biopsiyası lazım ola bilər. Erkən diaqnoz sayəsində ağciyər funksiyasında böyük itkilər olmadan müalicəyə başlamaq mümkündür.

Ağciyər sərtləşməsi müalicə edilə bilərmi?

Yaşlanma ilə əlaqədar normalda da tənəffüs funksiyalarında azalmalar olur. Lakin İdiopatik Pulmoner Fibrozis xəstəliyi bu prosesi sürətləndirir. Ağciyər sərtləşməsini tam sağaldan müalicə hələ yoxdur, amma son illərdə aparılan araşdırmalar iki əsas dərman maddəsinin xəstəliyin gedişini yavaşlatdığını və simptomların yüngülləşməsinə kömək etdiyini göstərir. Ağciyər sərtləşməsi ilə bağlı dünya miqyasında araşdırmalar davam edir. Xəstəliyin irəlilədiyi hallarda isə xəstələr ağciyər transplantasiyası üçün uyğun mərkəzlərə yönləndirilir.
Əminə Bayramova