“Abort erkən yaşda dərin psixoloji iz buraxa bilən hadisədir”

Azərbaycanda erkən yaşda qadınlar arasında abort halları artıb. “Azərbaycanda səhiyyə, sosial müdafiə və mənzil şəraiti” statistik məcmuəsinə əsasən, 2024-cü ildə ölkədə 78 245 abort qeydə alınıb. Onlardan 72-si 15-17 yaş, 2 751-i isə 15-19 yaş qrupuna aiddir. Bu hallar gənc qadınların sağlamlığına ziyan vurmaqla yanaşı, psixoloji cəhətdən də mənfi təsir göstərir.

Mövzu ilə bağlı Redaktor.az-a danışan psixoloq Zeynəb Əyyubova bildirdi ki, erkən yaşda abort keçirmək, xüsusilə 15-19 yaş aralığında olan gənc qızlar üçün həm fiziki, həm də psixoloji baxımdan böyük təsir yarada bilər. 

“Bu yaşda insan hələ emosional və şəxsiyyət inkişafının mühüm mərhələsindədir. Abort təcrübəsi çox vaxt gözlənilməz və ağır emosional yük kimi yaşanır. Ən çox rast gəlinən psixoloji təsirlər arasında günahkarlıq hissi, özünü günahlandırma, utanc, özünə dəyər hissinin azalması, depressiya və travma sonrası stres pozuntusu (TSSP) var.

Bəzi gənclər sosial stiqma və ailə təzyiqi səbəbindən yaşadıqlarını heç kimlə bölüşmür, bu isə daxildə emosional təzyiqi daha da artırır. Gizli yaşanan bu ağrı, zamanla münasibətlərdə güvən problemlərinə, təcrid olunmaya və emosional qapanmaya səbəb ola bilər”.

Psixoloq əlavə etdi ki, gələcəkdə ana olmaqla bağlı qorxu, reproduktiv sağlamlıqla bağlı narahatlıq, hamiləliklə əlaqədar travmatik xatirələr də yarana bilər. 

“Bu halların qarşısını almaq üçün abort sonrası psixoloji dəstək proqramlarının tətbiqi, həmyaşıd dəstək qrupları və gənclərə yönəlik maarifləndirici fəaliyyətlər çox vacibdir.

Ən əsası isə, erkən yaşda hamiləliklərin qarşısını almaq üçün məktəblərdə reproduktiv sağlamlıq və emosional münasibətlər mövzularında maarifləndirici dərslərin keçirilməsi, gənclərin peşəkar psixoloqlara əlçatanlığının artırılmasıdır. Bu, təkcə fərdi sağlamlıq deyil, həm də cəmiyyətin psixososial rifahı üçün zəruridir”.

Müsahibimizin fikrincə, abort yalnız tibbi prosedur deyil, xüsusilə erkən yaşda dərin psixoloji iz buraxa bilən bir hadisədir.

“15-19 yaş aralığında abort yaşayan gənclərdə günahkarlıq, depressiya və münasibətlərdə güvən problemləri geniş yayılmışdır. Maarifləndirmə və psixoloji dəstək proqramları olmadan biz gənclərin həm fiziki, həm də emosional sağlamlığını riskə atırıq”, - deyə Zeynəb Əyyubova vurğuladı.

Xədicə BAXIŞLI