Icma.az
close
up
RU
ABŞ da USAID i bağlamaq mümkün olacaqmı?

ABŞ da USAID i bağlamaq mümkün olacaqmı?

Yeniazerbaycan saytından verilən məlumata əsasən, Icma.az məlumatı açıqlayır.

İndiyədək USAID təşkilatının (ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi) fəaliyyəti ilə bağlı ayrı-ayrı ölkələrdən ardı-arası kəsilməyən narazılıqlar gəlirdi. Qurumun adı işlədiyi ölkələrdə daim siyasi proseslərə açıq və gizli müdaxilə, vətəndaş cəmiyyəti sektorlarının qrantlar müqabilində ələ alınması və onlardan “narazı elektorat” formalaşdırılaraq milli hökumətlərə qarşı istifadə olunmasında, hakimiyyət çevrilişi ssenarilərinin hazırlanıb həyata keçirilməsinə cəhdlərdə və digər belə çirkin əməllərdə hallandırılırdı. Ancaq Bayden-Blinken administrasiyası dünyanın dörd bir tərəfindən gələn narazılıqlara biganə qalaraq qurumun fəaliyyətinin beynəlxalq hüquqa, milli dövlətlərin və ABŞ-ın öz maraqlarına uyğun tənzimlənməsi ilə bağlı hər hansı bir tədbir görməyə tələsmirdi.

ABŞ-da ifşa olunan USAID

İş elə gətirdi ki, bəzi milli dövlətlər üçün bir növ qara kabus qismində çıxış edən USAID bu dəfə elə ABŞ-ın özündə ifşa olundu. Bu, Ağ Evdə cari ilin yanvarında administrasiyanın dəyişməsindən sonra baş verdi. Yeni Prezident Donald Tramp USAID ilə bağlı narazılığını açıq mətnlə ifadə edib, hətta qurumu korrupsiya, saxtakarlıq əməllərində və digər çirkin işlərdə günahlandırıb.  “USAID-ə baxanda görürəm ki, bunların hamısı fırıldaqdır. Bu təşkilatın vəsaitlərinin çox az hissəsi həqiqətən yaxşı məqsədlərə yönəlib. Onun büdcəsindəki hər bənd ya korrupsiya, ya da gülünc bir şeydir”, - deyə Tramp vurğulayıb.

ABŞ Dövlət İdarəetməsinin Səmərəliliyi Departamentinin rəhbəri, “Tesla”, “SpaceX” şirkətlərinin və “X” sosial şəbəkəsinin sahibi İlon Mask isə USAID-ə qarşı daha ağır ittihamlar səsləndirib, bu təşkilatı hətta bioloji silah istehsalının maliyyələşdirilməsində ittiham edib. Mask “X” hesabında bu mövzuda bir neçə paylaşım edib və qurumu “cinayətkar təşkilat” adlandırmaqdan belə çəkinməyib.

Yeni administrasiyanın USAID-i hədəfə alması yalnız onun ünvanına sərt ittihamlar səsləndirilməsi ilə məhdudlaşmayıb. Təşkilatın fəaliyyətinin dayandırılması məqsədilə praktiki müstəvidə də ciddi addımlar atılıb. Belə ki, agentliyi radikal sol gündəmin təbliğatını aparmaqda ittiham edən D.Tramp qurumun fəaliyyətinin dayandırılması və strukturunun yenidən qurulması istiqamətində tədbirlər görülməsi ilə bağlı tapşırıqlar verib. Qısa müddətdə təşkilatın əməkdaşlarının sayı 10 000-dən 290 nəfərə qədər azaldılıb. Eyni zamanda, qurumun baş qərargahı ləğv edilib. Həmçinin gələcəkdə bu qəbildən olan tədbirlərin davam etdiriləcəyinin anonsu verilib.

Beynəlxalq inkişaf adı altında pərdələnən kabus təşkilat

USAID-in əsası 1961-ci ildə qoyulub. Həmin vaxtdan etibarən “demokratiya”, “iqtisadi inkişafa və insan haqlarına dəstək vermək” kimi şüarlar altında pərdələnən qurum özünü dünyaya xoş məramlı bir təşkilat kimi təqdim etməyə çalışıb və müəyyən qədər də buna nail olub. Lakin USAID-in humanizmdən, xeyirxahlıq və inkişaf məqsədlərindən uzaq olduğu, ondan milli dövlətlərə qarşı “yumşaq güc” aləti qismində istifadə edildiyinin aşkarlanması üçün uzun zaman lazım gəlməyib...

USAID-in əli, həmçinin bizim regiona da uzanıb. Qurum region dövlətlərinə aşağıdakı qaydada vəsaitlər ayırıb:

• Gürcüstan: 1,8 milyard dollar,

• Ermənistan: 3,3 milyard dollar,

• Ukrayna: 2022-ci ilə qədər 3 milyard dollar, 2023-cü ildə əlavə 16,6 milyard dollar,

• Moldova: 2,6 milyard dollar.

Ayrılan vəsaitlərin təyinatı müxtəlif ölkələr üçün fərqli olub. Məsələn, qonşu Gürcüstana vəsaitlərin demokratik islahatlar, məhkəmə sisteminin yenidən qurulması və enerji təhlükəsizliyi, Ermənistana əsasən humanitar yardım və vətəndaş cəmiyyətinin gücləndirilməsi, Moldovaya seçki islahatları və Avropaya inteqrasiya prosesinə dəstək üçün ayrıldığı bəyan edilib. Reallıqda isə vəsaitlər tamam fərqli, ölkələrin milli maraqlarına qarşı yönələn məqsədlərə xərclənib. Gürcüstanın, Ukraynanın timsalında bunu aydın şəkildə görmək mümkündür. Ermənistan kimi ölkələrdə  isə Amerika vətəndaşlarının vəsaitləri hesabına formalaşan USAID büdcəsinin həm də korrupsiya yeminə çevrildiyi də hər kəsə bəllidir.

Azərbaycanda USAID-ə yer yoxdur

Qurum 1991-ci ildən etibarən respublikamızda  müxtəlif adlar altında təqdim olunan layihələrə 450 milyon ABŞ dollarından artıq vəsait xərcləyib. Hesabatlarda bu vəsaitin media, qeyri-hökumət təşkilatları və iqtisadi islahatlara dəstək üçün ayrıldığı bildirilsə də, USAID-in respublikamızdakı fəaliyyəti bir qayda olaraq qərəzli məzmun kəsb etməsi ilə fərqlənib və zaman-zaman çirkin əməllər ifşa olunub. Məlumdur ki, Azərbaycanın Qarabağda həyata keçirdiyi lokal xarakterli antiterror tədbirlərindən sonra erməniəsilli sakinlər könüllü olaraq Ermənistana köç etməyə başladılar. Bu zaman USAID dərhal proseslərə müdaxilə etməyə cəhd göstərdi. Qurumun rəhbəri Samanta Pauer Ermənistana səfər etdi, “Qarabağ hadisələrindən zərər çəkənlərə” 4,1 milyon dollardan çox əlavə humanitar yardım ayırdığını bildirdi. O zaman Pauer Azərbaycanın işğaldan azad olunmuş ərazilərində “beynəlxalq müşahidə missiyasının yaradılması” kimi bədnam təşəbbüsü də irəli sürmüşdü.

Azərbaycanda 2012-ci ildə baş tutan “Eurovision” mahnı müsabiqəsi, 2015-ci ildə keçirilən ilk Avropa oyunları, həmçinin 44 günlük Vətən müharibəsi günlərində, COP29 ərəfəsində beynəlxalq mediada ölkəmizə qarşı aparılan çirkin kampaniyanın da arxasında elə USAID kimi təşkilatlar dayanıb. Eyni zamanda, USAID dəfələrlə respublikamızda yaşanan qarşıdurma və gərginlik cəhdlərinin maliyyə təminatını həyata keçirib.

Belə qərəzli yanaşma hara, qurumun adında ifadə olunan inkişaf hara? Bu cür  saxta, riyakar, qərəzli, ermənilərin himayədarı rolunda çıxış edən bir təşkilata Azərbaycanda yer ola bilərmi? Cavab birmənalıdır: Yox! Məhz USAID-in sərgilədiyi qərəzli əməllərinə görə onun respublikamızda fəaliyyəti 2024-cü il iyunun 1-dən etibarən de-yure dayandırılıb. Prezident İlham Əliyev ötən ilin dekabrında rusiyalı jurnalist Dmitri Kiselyova müsahibəsində USAID-lə bağlı tənqidi fikirlər səsləndirib.

Federal hakimlər dəstəkçi rolunda

USAID-in ifşası ABŞ-ın yeni administrasiyasından gəlsə də, ölkədə qurumun müdafiəsinə qalxanlar da var. Belə ki, ABŞ-ın Kolumbiya Dairəsindəki Dairə Məhkəməsinin hakimi yeni administrasiyanın USAID-in 2700-ə yaxın əməkdaşını işdən çıxarmaq və inzibati məzuniyyətə göndərmək planlarını bloklayıb.

Eyni zamanda, ABŞ-da hökumət işçilərini təmsil edən Həmkarlar İttifaqları USAID-i bağlamaq səylərinə görə yeni administrasiyanı məhkəməyə veriblər. Bu barədə “TheHill” nəşri məlumat yayıb.  İddiada xüsusi olaraq USAID-in müstəqil direktor əvəzinin təyin olunması, binaların yenidən açılması, təşkilatın sistemlərinin və internet səhifələrinin, bütün qrant və müqavilələrin bərpası, əlavə işçilərin inzibati məzuniyyətə yerləşdirilməsinə fasilə verilməsi, məzuniyyət bildirişlərinin və məcburi evakuasiya əmrlərinin geri çağırılması kimi tələblər yer alır.

Bu kimi reallıqlardan hasil olan qənaət ondan ibarətdir ki, ABŞ cəmiyyətində və hakim dairələrində USAID-in uzantıları var. Belə görünür ki, indi həmin uzantılar təşkilatı müdafiə etmək üçün yeni administrasiyaya qarşı müqavimət hərəkatı formalaşdırmağa çalışırlar. Baş verənlər fonunda məntiqi sual yaranır: Yeni administrasiya ABŞ üçün üzqarası, milli dövlətlər üçün qara kabus olan  USAID-? tam şəkildə bağlamağa nail olacaqmı?

Mübariz ABDULLAYEV

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:63
embedMənbə:https://yeniazerbaycan.com
archiveBu xəbər 25 Fevral 2025 11:42 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see182

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see149

“Ağır çantalar uşaqlarda onurğa əyriliyinə gətirib çıxarır” EKSPERT DANIŞDI

17 Oktyabr 2025 11:50see140

Kreml Tramp Putin danışıqlarını dəyərləndirib

16 Oktyabr 2025 23:31see137

Bakıda bal yarmarkası fəaliyyətə başlayır

17 Oktyabr 2025 13:46see135

“Trampla 2 saatlıq danışıq zamanı Putin Moskvanın sülhün əldə edilməsində maraqlı olduğunu vurğulayıb” Uşakov

16 Oktyabr 2025 23:19see131

Tramp: Hazırda Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların tətbiqi üçün ən münasib vaxt deyil

17 Oktyabr 2025 03:21see131

Finlandiyalı aktyor İsa Məsih obrazını canlandıracaq...

16 Oktyabr 2025 22:45see131

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see127

Tramp: ABŞ Tomahawk raketlərinin ehtiyatlarını tükədə bilməz

17 Oktyabr 2025 01:09see127

Orban Putin Tramp görüşü barədə: Biz hazırıq!

17 Oktyabr 2025 04:35see127

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see126

Xaçmaz Rayon Prokurorluğunda “Açıq Qapı” Günü Keçirilib

17 Oktyabr 2025 11:35see124

DNT testi bütün həyatını dəyişdi: Uşağının əsl atası məlum oldu

17 Oktyabr 2025 14:24see123

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see123

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see123

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see122

Rusiya 4 bölgə üzərində 23 Ukrayna PUA sını vurub

17 Oktyabr 2025 04:22see121

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see120

Ramiz Mehdiyev İlham Əliyevə qarşı sui qəsd PLANLAŞDIRIB Sensasion iddia

17 Oktyabr 2025 22:34see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri