Icma.az
close
up
RU
ABŞın seçilmiş prezidenti seçkidən sonra ölsə, nə olacaq?

ABŞın seçilmiş prezidenti seçkidən sonra ölsə, nə olacaq?

Olke.az portalından verilən məlumata əsasən, Icma.az bildirir.

ABŞ seçkiləri bütün dünyada seçki prosesindən fərqli işləyir, bu da seçki ilə prezidentin aktiv andiçmə mərasimi arasında uzun müddət qoyur. Bəs bu müddətdə seçilmiş prezident ölsə, nə olacaq? ABŞ tarixində bu ehtimala dair hər hansı bir nümunə varmı?" 

"Ölkə.az" Qaynarinfo-ya istinadla xəbər verir ki, seçki prosesi zamanı beyin mərkəzləri, akademiklər, ABŞ və dünya mətbuatı Amerika tarixində əvvəllər heç vaxt görülməmiş və yalnız "Scandal" kimi siyasi mövzulu televiziya seriallarında görünən bu ehtimalla bağlı hüquqi variantları araşdırır. 

ABŞ-ın Brukinqs İnstitutunun beyin mərkəzinin Amerika seçki siyasətləri üzrə eksperti Elayn K. Kamark deyib: "Bilirəm, bilirəm, bu qorxulu bir sualdır".

ABŞ-ın son seçki nəticələrini izləyənlər müşahidə ediblər ki, Tramp səs çoxluğunu qazananda, rəqibi Kamala Harris də daxil olmaqla hamı onu "seçilmiş prezident" adlandırıb. ABŞ-da bu ifadə ona görə istifadə olunur ki, seçkilərin nəticələrinə görə, qalib gələn namizədin vəzifəyə başlaması iki aydan çox vaxt aparır və hazırkı prezident həmin vaxtda hələ də vəzifədə qalır. O, həm də demokratiya və xalqın iradəsini vurğulayır.

İndiyədək Birləşmiş Ştatlarda hər seçki dövrünün noyabr ayının ilk çərşənbə axşamı olan seçki günü ilə yanvarın 20-də andiçmə mərasimi arasında olan müddətdə heç bir seçilmiş prezident dünyasını dəyişməyib. Ancaq seçki günündən sonra prezidentliyə namizədin vəfat etməsi nümunəsi var. Belə ki, 1872-ci ildə Demokratların prezidentliyə namizədi Horak Qrili gələcək prezident Uliss Qranta uduzduqdan sonra ölüb. O, seçkinin nəticələrini görməyib. Belə ki, həmin vaxt Seçki Şurası hələ rəsmi olaraq prezidenti elan etməmişdi. Onun ölümü nəticəyə təsir etməsə də, uduzduğu seçkidə qazandığı 66 seçki kollegiyasının səsi ilə nə ediləcəyi barədə mübahisələr yaranıb. Əksər seçicilər başqa bir namizədə səs verməyi seçib və ABŞ Konqresi mərhum Qrili üçün verilən üç səsi saymamağı seçib.

Bununla belə, bu da ABŞ tarixinə "mübahisəli qərar" kimi düşüb. Bir qrup hüquqşünas və siyasətçi deyir ki, bu qərar presedent kimi qəbul edilməməlidir, çünki hadisə 20-ci düzəlişin ratifikasiyasına qədər baş verib. Digərləri isə səslər nəticəyə təsir etsəydi, Konqres üzvlərinin başqa cür qərar verə biləcəyini iddia edirlər.

ABŞ Konstitusiyasının seçki qanununa edilən 20-ci düzəlişin 3-cü bəndində deyilir: "Prezidentin səlahiyyət müddətinin başlanması üçün müəyyən edilmiş vaxtda, əgər seçilmiş prezident vəfat edibsə, seçilmiş vitse-prezident prezident olmalıdır".

Bununla belə, qalib gələn namizədin nə vaxt prezident seçiləcəyi ilə bağlı bəzi mübahisələr var. Seçicilər dekabrın 17-də səs verdikdən sonra, yoxsa yanvarın 6-da Konqresin birgə iclasında seçicilərin səsləri hesablanana qədər?

Etik və hüquqi rəylər vitse-prezidentin də "seçilmiş" olduğunu iddia edir və bu vəzifənin "seçilmiş vitse-prezidentə" verilməli olduğunu proqnozlaşdırır. Bununla belə, belə bir vəziyyətdə indiki prezidentin (Hələlik Co Baydenin) seçici kollegiyasına kimi göstərəcəyi də vacibdir. Məsələ ilə bağlı etik müzakirələrin davam etməsi də hazırkı prezidentin təsiri ilə əlaqələndirilir. Bu halda yeni seçkinin keçirilməsi və ya mərhum prezident prezident olduqdan sonra ən çox səs toplayan namizədin olması mümkün ehtimal kimi qiymətləndirilir. ABŞ Konqresinin 2020-ci il tarixli seçilən prezident və vitse-prezidentin seçki səsləri verildikdən sonra seçildiyini iddia edir. 2020-ci ildə Konqresin Tədqiqat Xidmətinin məqaləsində qeyd edildiyi kimi, qanunun özü müəyyən qeyri-müəyyənlik yaradır.

Belə gözlənilməz ssenaridə vitse-prezidentlik variantına xalqın "biz prezidentliyə namizədə səs vermişik, ona yox" demək hüququ var. Əslində, onun ABŞ-da seçki kampaniyası zamanı prezidentliyə namizədin "məşq yoldaşı" kimi təqdim edilməsinin səbəblərindən biri də budur. Çünki ABŞ prezidenti vəfat edərsə, birbaşa vitse-prezident vəzifəyə keçir.

ABŞ-ın "Demokratiyanı Müdafiə" adlı tərəfsiz analitik mərkəzinin siyasət müdafiəçisi Holli İdelson deyir ki, prezidentliyə namizədin ölümü və ya istefası halında "böhran atmosferi" ehtimalını neytrallaşdırmaq üçün təhsil və ictimai məlumatlandırma çox vacib olacaq.

"Bəli, görünməmiş ssenarilər yarana və qanunun necə həyata keçiriləcəyi ilə bağlı real suallar yarana bilər. Belə bir vəziyyətdə biz səylərimizi lazımsız narahatlıq yaratmaqdansa, nizam-intizamı təşviq etməyə yönəltməliyik".

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:112
embedMənbə:https://olke.az
archiveBu xəbər 10 Noyabr 2024 14:28 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see197

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see187

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see162

Rusiya bankları İran akkreditivlərini qəbul etməyə başlayıblar

20 Oktyabr 2025 15:22see157

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see147

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see146

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see142

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see139

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see135

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see132

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see132

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see131

Körpələrdə genetik xəstəliklərin aşkarlanması üçün ölkəyə 300 mindən çox test gətiriləcək

19 Oktyabr 2025 20:14see131

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see128

“Mən ABŞ ı təhlükəyə ata bilmərəm...”

19 Oktyabr 2025 19:18see128

Əməkdar artist Yadigar Muradovun vəziyyəti stabilləşib

19 Oktyabr 2025 18:49see128

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see127

Rıbin və həyat yoldaşı öləcəkləri halda tək oğul övladlarına təlimatlar tərtib ediblər...

20 Oktyabr 2025 00:18see127

Elmar Məmmədyarovdan açıqlama: “Kimin qarın ağrısı varsa, adımı hallandırır”

19 Oktyabr 2025 21:04see127

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see126
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri