Ağdaşın ekoloji problemi: Zibillənən küçələr niyə təmizlənmir?

Ağdaş rayonu olduqca mürəkkəb relyefə məxsusdur. Belə ki, rayon həm dağlıq, həm də düzənlik relyefdən ibarətdir. Qarışıq rənglərin harmoniyasından doğan möhtəşəm təbiət tabloları rayona xüsusi gözəllik bəxş edir. Digər tərəfdən, ölkənin ən iti axan çayı - Türyançay çayının sağ sahili də məhz Ağdaşdan, rayonun ən böyük qəsəbəsi və kəndi Ləkidən keçir. Bundan əlavə, Ağdaşın cənub-qərb istiqamətindən Kür çayı axır. Bir zamanlar Ağdaşın elə bir su hövzəsi yox idi ki, orada balıq ehtiyatı olmasın. Hər hansı bir kanalın, hətta arxın kənarına gələndə, suyun dibində onlarla balığın dövrə vurduğunu görmək olardı. Lakin zaman keçdikcə ekoloji baxımdan sahibsiz qalan Ağdaşın su hövzələri zəhərləndi və bütün balıq ehtiyatı da azaldı. Balıq ehtiyatı ilə yanaşı, müxtəlif növ quşların və heyvanların da sayı olduqca azalıb. Təəssüf ki, ölkə ərazisində flora və faunanın bu məzlum durumu Ağdaş rayonunun təbiətində və ekologiyasında da müşahidə olunur.

Bütün bunları əbəs yerə xatırlatmadım. Çünki özünəməxsus təbiəti, ab-havası olan Ağdaşda indi bunun əksi müşahidə olunur. Belə ki, rayon ərazisində az qalsın elə bir küçə yoxdur ki, orada zibil poliqonu olmasın. Hansı küçəyə daxil olsan, bir neçə dəqiqə gəzmək kifayətdir ki, zibillik ərazilərlə rastlaşasan. Bu da ətraf mühitə əməlli-başlı ziyan vurur, həm də xəstəliklərə yol açır. Uzun illərdir həllini tapmayan problem isə artıq yerli əhalini təngə gətirib.

Sakinlərin sözlərinə görə, küçələr ərazi baxımından geniş olsa da, heç birində zibil qabları yoxdur:

"Ərazini özümüz təmiz saxlamağa çalışırıq, davamlı olaraq süpürürük, amma zibil atmağa yer olmadığı üçün küçələrin aqibəti budur. Tullantıları müəyyən bir yer seçib atırlar, sonra bir neçə nəfər də orada tullantı görüb davamını gətirir və nəticədə ətrafda süni zibil poliqonu yaranır. Nə gəlib təmizləyən var, nə də müraciətə baxan. Sanki belə də olmalıdır. Demək olar ki, hər küçədə zibillənmiş ərazi var, lakin heç bir küçədə zibil qabları yoxdur".

Ağdaş rayonu ilə yanaşı, rayonun ən böyük qəsəbəsi və kəndi Ləki də zibillik problemindən əziyyət çəkir. Yaşayış məntəqələrində yaranan zibillik poliqonları artıq ənənə halını alıb. Ərazidə bir neçə poliqonun olması da, təbii ki, həm quduzlaşmış heyvanların, ilanların, həşəratların olmasına, nəticədə xəstəliklərin yayılmasına səbəb olur. Təəssüf ki, zibillik ərazilər yaşayış yerlərinə yaxın olduğu üçün istər-istəməz yanından keçməli olursan. Onda da özünü ya itlərin vahiməli baxışlarının, ya da üfunət qoxusunun ağuşunda hiss edirsən. Sakinlər də ekoloji problemin tezliklə həllini tapmasını arzulayırlar ki, əlavə dərdə düçar olmasınlar.

Aqil Vəlili