Alimlər kriminalistlərə kömək edən DNT aləti yaradıblar

Bakı, 3 noyabr, AZƏRTAC

Tədqiqatçılar artıq DNT-də mövcud olan incə kimyəvi dəyişiklikləri təhlil edərək insanın yaşını və xüsusiyyətlərini hətta kiçik və ya zədələnmiş nümunələrdən belə qiymətləndirə bilirlər.

AZƏRTAC xəbər verir ki, Polşanın Yagellon Universiteti və Varşavadakı Polis Mərkəzi Məhkəmə Ekspertizası Laboratoriyasının alimlərinin də daxil olduğu tədqiqat qrupu insanın yaşını və davranış xüsusiyyətlərini DNT-dən inanılmaz dəqiqliklə proqnozlaşdıra bilən güclü yeni bir məhkəmə ekspertiza alətinin yaradılmasına kömək edib.

VISAGE (Genomika vasitəsilə görünən xüsusiyyətlər) kimi tanınan beynəlxalq layihə Avropanın bir çox qurumundan mütəxəssisləri bir araya gətirib.

“TVP World” telekanalının məlumatına görə, Polşanın Pomeraniya Tibb Universitetinin professoru və Yagelloniya Universitetinin keçmiş tədqiqatçısı Evelina Pospieç bu kəşfi “Polşa üçün böyük bir uğur” adlandırıb.

“Qrupun yaratdığı alət hazırda bütün dünyada sınaqdan keçirilir və təsdiqlənir. Bu, həqiqətən də əhəmiyyətli bir nailiyyətdir”, - deyə o bildirib.

Pospieçin əlavə edib: “Layihə, görünüş, biocoğrafi mənşə və DNT-yə əsaslanan yaş kimi müxtəlif insan xüsusiyyətlərini yüksək dəqiqliklə proqnozlaşdırmağa imkan verən metodlar hazırlamağı hədəfləyirdi”.

Kriminalistika sahəsindəki irəliləyiş DNT metilləşməsi kimi tanınan kimyəvi bir prosesə əsaslanır. Bu prosesdə metil qrupu birləşmələri gen aktivliyini dəyişdirmək üçün DNT zəncirlərinə əlavə olunur və həmin proses yaşla dəyişir. Oxşar üsullar 2011-ci ildən bəri istifadə olunsa da, onlar polis araşdırmalarında həmişə təsirli deyil, çünki bioloji nümunələr çox vaxt kiçik və ya zədələnmiş vəziyyətdə olur.

VISAGE layihəsi laboratoriya və proqram təminatı təhlili vasitəsilə daha dəqiq bir model hazırlayıb. Yeni alət hər bir insanın yaşını üç il və ya daha az səhv həddi ilə qiymətləndirə bilər. Pospieç deyib: “Nümunənin mənşəyini müəyyən edən şəxsin yaşı nə qədər dəqiq müəyyən edilərsə, şübhəlilərin sayı bir o qədər azalır”.