Amsterdamdakı faciə: ipin ucu İrandan Rusiyayadək uzanır

Nə baş verir: bu, müasir Avropada bir növ tendensiyadırmı?

Günlərdir ki, dünya mediası Amsterdamda Avropa Liqası çərçivəsində yerli "Ayaks" ilə "Makkabi Təl-Əviv" arasında keçirilən futbol matçından sonra onlarla israilli azarkeşin hücuma məruz qalmasından yazır. Məlumata görə, oyunu izləməyə 3 minə yaxın israilli gəlib. "Makkabi"nin 0:5 hesabı ilə uduzduğu matçdan sonra şəhərin bir neçə yerində israilli azarkeşlər üzlərində maska taxaraq, Fələstin bayraqlarını cırıb və nəticədə naməlum şəxslərin hücumuna məruz qalıblar. Sosial şəbəkələrdə yayılan videolara görə, onlar Fələstin tərəfdarı şüarlar səsləndiriblər.

Bəzi videolarda naməlum şəxslərin israillilərin qaldığı otellərə soxulma cəhdləri əks olunub. Bir tərəfdar suya atılıb və qaça bilməmişdən əvvəl “Fələstin azad olunacaq” deməyə məcbur edilib.

Şahidlərin dediyinə görə, pusqular stadiondan kənarda və israillilərin qaldıqları otellərin yaxınlığındakı müxtəlif nöqtələrdə yaxşı hazırlanıb və əvvəlcədən planlaşdırılıb. Hadisələr demək olar ki, bütün gecə davam edib. Yəhudi azarkeşləri avtomobillər vurub, üzmək imkanı verilmədən Amstel çayına atılıb və bıçaqlanıb. Media onlarla yaralı və qaçırılanlar barədə xəbərlər verir.

Hollandiya Nümayəndələr Palatasının üzvü Geert Vilders hücumun videogörüntülərini şərh edərkən "bu, ova bənzəyir" açıqlamasını verib. O, polisdən “Makkabi Təl-Əviv” azarkeşlərinə hücum edən “çox mədəniyyətli əclafları” həbs və deportasiya etməyi tələb edib.

“Bunun Hollandiyada baş verməsi utancvericidir. Qətiyyən qəbuledilməzdir!”, - deyə siyasətçi bilddirib.

Son məlumatlara görə, itkin düşən və oğurlananların sayı 13 nəfərə çatıb. Amsterdam polisi girovlarla bağlı məlumatı araşdırır.

İsrail Xarici İşlər Nazirliyi (XİN) Hollandiya rəsmilərinə istinadən, 10 nəfərin yaralandığını, daha iki nəfərin isə itkin düşdüyünü bildirib. İtkin düşən israillilərdən Qay Aviqdorun ailəsi onun Londonda yaşadığını və dostları ilə matça getmək üçün Amsterdama gəldiyini bildirib.

Hollandiya polis rəsmiləri bildiriblər ki, onlara şəhərin mərkəzində döyüşlər barədə çoxlu məlumat daxil olub. Onların sözlərinə görə, iğtişaşlardan sonra 57 nəfər saxlanılıb. Saxlanılanlarla bağlı təfərrüat açıqlamayıblar.

İsrailin Milli Təhlükəsizlik Şurası vətəndaşları otellərini tərk etməməyə və mümkünsə evlərinə qayıtmağa çağırıb. Baş nazir Benyamin Netanyahu Amsterdamdan israillilərin təxliyəsi əmrini verib və onları götürmək üçün iki təyyarə göndərib.

“Biz Hollandiya küçələrində israillilərə və yəhudilərə qarşı ifrat zorakılığa dair çox narahatedici xəbərlər alırıq. 2024-cü ildə Avropada qırğınlar baş verir”, - deyə İsrailin BMT-dəki daimi nümayəndəsi Danimarka Danon sosial şəbəkədə yazıb.

O, BMT-ni “fələstinlilər və onların tərəfdarları tərəfindən zorakılığı” dərhal pisləməyə və Hollandiyanı “terrora qarşı qəti addımlar atmağa” çağırıb.

Noyabrın 8-i səhər saatlarında İsrailin xarici işlər naziri Gideon Saarın “Makkabi” azarkeşlərinə hücumdan sonra Hollandiyaya təcili səfərə getdiyi məlum olub. Bir neçə KİV-in məlumatına görə, Hollandiya polisi və hakimiyyət orqanları kütləvi zorakılıq zamanı praktiki olaraq fəaliyyətsiz olub.

Niyə? Bunu necə izah etmək olar? Bu, nəyi göstərir? Bu, müasir Avropada bir növ tendensiyadırmı?

AYNA mövzunu tanınmış əcnəbi ekspertlərlə müzakirə edib.

İsrailli politoloq David Gendelman:

“Azərbaycan xalqı döyüş meydanında uduzan düşmənin öz məğlubiyyətini xırda çirkin hiylələrlə kompensasiya etməyə çalışdığı vəziyyəti yaxşı bilir. Hesab edirəm ki, bu vəziyyət Azərbaycana tanışdır. İsrailin başına gələn müharibədir. Və İran dövlətinin müxtəlif satellitləri ilə eyni anda bir neçə cəbhədə gedir.

Bununla yanaşı, mümkün olan hər yerdə israillilərin həyatını qaraltmaq üçün külli miqdarda pulların xərclənməsinə çalışılır. Məsələn, xaricə səyahət edərkən.

Hollandiyada baş verənlər, şübhəsiz ki, iyrənc bir hadisədir. Ancaq İsrail mediası və bloqçuları bunu Kristallnacht, Münhen Olimpiadası və ya hətta Holokostla müqayisə edəndə mən bunun qəti əleyhinəyəm. Bu, səhvdir. Bu, diş ağrısını (həm də iyrənc bir şey) xərçəng şişi ilə müqayisə etmək kimidir. Bu, sadəcə olaraq, xuliqan qalmaqallı oyundu. Artıq məlumdur ki, bir nəfər də olsun ölməyib, Allaha şükür, itkin düşənlərin hamısı tapılıb.

Amma təbii ki, bu, özlüyündə çox pis vəziyyətdir. Hollandiya kralı Villem Aleksandr bizim Prezidentimiz İsaak Hersoqla danışdı və dedi ki, onun ölkəsi İkinci Dünya müharibəsində Holokost zamanında olduğu kimi yəhudi icmasının növbəti dəfə ümidlərini doğrultmadı. Yenə də bu müqayisə kralı şərəfləndirir, amma yenə də baş verənləri real nisbətdə xarakterizə etmək lazımdır. Kral əlavə edib ki, Hollandiya öz küçələrində anti-semitizm təzahürlərinə göz yuma bilməz və ölkənin yəhudilərin özlərini təhlükəsiz hiss etmələri üçün hər şeyi etməyə çalışacağını vurğulayıb.

İndi təbii ki, başqa yerlərdə də eyni təxribatları gözləyirik. İlk növbədə, Parisdə, bizdə olan məlumata görə, burada da belə qırğınlar hazırlanır. Ona görə də təəssüf ki, belə şeylərə hazır olmaq lazımdır. Çox vaxt bu şeylər yalnız faktdan sonra başa düşülür, lakin onları əvvəlcədən görmək və ehtimal etmək lazımdır. Çətin olsa da”.

Kiyev Dünya Siyasəti İnstitutunun direktoru Yevgen Maqda:

“Amsterdamda baş verənlər, çox güman ki, həm Kreml, həm də radikal Fələstin hərəkatlarından olan tərəfdaşları tərəfindən dəstəklənən xüsusi əməliyyatın nəticəsidir. Biz gördük ki, futbol matçı nifrət kampaniyası başlatmaq və qırğın törətmək üçün necə istifadə oluna bilər. Çox maraqlı təsadüfdür ki, bu hadisə “Kristallnacht” adlanan hadisənin - yəhudilərin nasist Almaniyasındakı qırğınlarının ildönümü ilə eyni gündə baş verdi. Bu da mənə elə gəlir ki, təsadüfi deyil, çünki Kreml məhz bu dizaynda belə şeyləri təşkil etməyi xoşlayır.

Düşünürəm ki, bu gün vəziyyət elədir ki, cənab Vildersin partiyasının hakimiyyətə gəldiyi Hollandiyada, özü də Baş nazir olmasa da, fələstinlilərin etdiklərinə müəyyən unikal münasibət var və yəhudilərə qarşı qırğınlar onlara rəğbət bəslənməyə çevrilib. Hesab edirəm ki, bu hadisələr Avropa siyasətçilərini ayıq-sayıqlaşdırmalıdır.

Onlar başa düşməlidirlər ki, belə şeyləri təbliğ etmək sadəcə olaraq mümkün deyil. Çünki bu hadisə cinayətdir, tamamilə qəbuledilməzdir və İsrail üçün problem yaratmaqdan və ya hər hansı bir şəkildə fələstinliləri dəstəkləməkdən daha çox Hollandiya və bütövlükdə Avropaya zərər verir. Yəni, biz gördük ki, palçıqlı geosiyasi sularda Rusiya və onun siyasi müştəriləri özləri üçün kifayət qədər təsirli dividendlər qazandılar. Və düşünürəm ki, bu, bu hekayənin sonu deyil”.