Arxeoloqları təəccübləndirən tarixi kəşf

Çexiyada aşkar edilən 7.275 illik taxta quyu insanlığın mühəndislik bacarıqlarına dair bildiklərimizi yenidən dəyərləndirməyə vadar edir. 

"Ölkə.az" Qaynarinfo-ya istinadla xəbər verir ki, alimlər bu qədim qurğuda istifadə olunan texnikaların Tunç və Dəmir dövrlərinin izlərini daşıdığını bildirir. Bəs 7.000 il əvvəl belə mürəkkəb mühəndislik necə mümkün olub?

Arxeoloqların fikrincə, bu kəşf edilən quyu tarixdə bilinən ən qədim taxta tikililərdən biri ola bilər. İlk baxışda sıradan çürümüş taxta parçaları kimi görünsə də, aparılan dendroxronoloji analizlər (ağac halqaları vasitəsilə tarixləndirmə metodu) bu strukturun yaşını müəyyənləşdirərək elmi dairələrdə böyük təəccüb yaradıb.

Araşdırmalara görə, quyunun tikintisində istifadə olunan palıd ağacları e.ə. 5255-5266-cı illər arasında kəsilib. Bu da onu insan əli ilə tikilmiş ən qədim taxta qurğulardan biri kimi önə çıxarır.

Sözügedən quyu 2018-ci ildə Çexiyada D35 avtomobil yolunun tikintisi zamanı Ostrov qəsəbəsində aşkarlanıb. Quyudan çıxarılan keramika parçaları bu ərazinin Erkən Neolit dövrünə aid olduğunu təsdiqləyib. Lakin yaxınlıqda daimi yaşayış məskəni izlərinə rast gəlinməyib. Bu isə həmin quyunun bir neçə uzaq yaşayış yeri tərəfindən birgə istifadə olunmuş ola biləcəyini göstərir.

Quyunun bu günədək yaxşı qorunub saxlanmasının əsas səbəbi onun əsrlərlə su altında qalmasıdır. Elə bu mühit taxtaların çürüməsinin qarşısını alıb və onların bu günədək təhlil üçün əlverişli şəkildə qalmasını təmin edib.

Ən maraqlı məqam isə həmin dövrdə quyunun taxta materiallarla dəstəklənməsi və açılması kimi mürəkkəb mühəndislik işlərinin necə həyata keçirilə bildiyidir. Halbuki, ümumi qəbul edilmiş tarixə görə, sistemli kənd təsərrüfatı təxminən 6.000 il əvvəl Mesopotamiyada – Sümerlər tərəfindən inkişaf etdirilmişdi. Bu kəşf isə onu göstərir ki, insanlar bundan daha əvvəl də inkişaf etmiş texniki biliklərə sahib olublar.

Elm dünyasından şərh:

"Bu quyu bənzərsizdir. Onun tikinti texnikasında Tunç dövrü, Dəmir dövrü, hətta Roma dövrünə aid üsulların izlərini görmək mümkündür. Biz bu qədər dəqiq taxta işləmənin ibtidai alətlərlə mümkün ola biləcəyini düşünmürdük".

Bu tarixi tapıntı insanlığın mühəndislik qabiliyyətlərinin indiyədək düşündüyümüzdən çox daha erkən dövrlərdə inkişaf etdiyini sübut edir. Təhlillər göstərir ki, daş, sümük, buynuz və ya taxtadan hazırlanmış sadə alətlərlə belə, qədim icmalar yüksək səviyyəli tikililər inşa edə biliblər.