Azərbaycan şərabçılığının unikal xüsusiyyətləri Forbes yazır...

ABŞ-nin məşhur “Forbes” iqtisadi jurnalında Azərbayacan şərabları haqqında məqalə-reportaj dərc olunub.

Sfera.az xəbər verir ki, yazıda Azərbaycan şərabçılıq tarixi və növləri mövzularına toxunulub.

Məzmun 

Qırx il əvvəl Qərbi Asiyanın Cənubi Qafqaz regionundakı Azərbaycanda Sovet toplu şərab istehsalının lakonik süstlüyü üzüm bağlarının planlı şəkildə məhv edilməsi ilə sarsıldı. Nəticədə şərabçılar necə irəliləyəcəkləri barədə qeyri-müəyyən fikirdə qaldılar. Bu gün ölkə beynəlxalq üzüm sortları ilə getdikcə daha çox yerli və regional təsirlərlə tamamlanaraq şərab istehsalı kimliyini yenidən müəyyənləşdirir. 

Sovet dövründə Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqına daxil olan 15 respublikadan biri olanda şərabçılıqda keyfiyyətə yerinə kəmiyyətə əhəmiyyət verilirdi. 1984-cü ildə istehsalın ən yüksək olduğu dövrdə o vaxtkı respublika 120 şərab zavodu və 420 üzümçülük təsərrüfatı vasitəsilə hər il 26 milyon qallon (10 milyon hektolitr) şərab istehsal edirdi. 56 növ şərab, həmçinin 10 konyakın istehsal edilməsi şirin və gücləndirilmiş şərablara üstünlük verildiyini göstərir. 1985-ci ildə Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının Baş katibi Mixael Qorbaçov spirtli içkilərin istehsalını və istehlakını azaltmaq üçün kampaniya başlatdı. Bu “Qorbaçovun qadağası” dövrü Azərbaycanda 120 kvadrat mil (32 000 hektar) üzüm bağının sistematik şəkildə məhv edilməsi ilə nəticələndi.

1991-ci ildə Sovet İttifaqı dağıldıqdan sonra bir çox üzümçülər və şərabçılar dolanmaq üçün paytaxt Bakı kimi şəhərlərə köçdülər. Şərab sənayesi böyük ölçüdə iflasa uğradı.

"Kommunizm dövründəki sistem mərkəzi hökumət tərəfindən idarə olunurdu və üzüm bağları bizə məxsus deyildi. Sovet İttifaqı dağılandan sonra insanlar üzüm bağlarına maraqlarını itirdilər və işləmək üçün Bakıya köçdülər", - Azərbaycan şərabı üzrə məsləhətçi Pənah Abdullayev izah edir.

Dirçəliş

Təxminən 2000-ci ildən Azərbaycanda şərab istehsalı getdikcə canlanır, artıq həcmindən çox keyfiyyətə üstünlük verilir. 2017-ci ilə qədər hər il 5000 akr-a qədər (2000 hektar) yeni üzüm bağları salınırdı və 2018-ci ildə somelyelərin hazırlanması üçün Bakı Şərab Məktəbi yaradıldı. Şərabdakı bu intibahdan asılı olmayaraq, meyvə distillatları hələ də ölkədə şərab, pivə və ya araqdan daha çox populyar olaraq qalır.

Bu gün ölkədə üç növ şərab üzümünün melanjı yetişdirilir - beynəlxalq (Pinot Noir və Viognier), Azərbaycanın yerli (qırmızı Mədrəsə və ağ Bayan Şira) və yerli Qafqaz sortları (qırmızı Saperavi və Gürcüstandan ağ Rkatsiteli).

Azərbaycanda şərabın apellyasiya sistemi yoxdur. Paytaxtdan saat əqrəbinin əksinə baxdıqda əsas şərabçılıq rayonlarına Bakı-Abşeron, Xəzər sahili, Şirvan və Qafqaz ətəkləri, Gəncə-Qazax, Naxçıvan və Ləkəran-Astara daxildir. Şərab təşviqi aksiyalarına bu ilin sonunda Meysəri kəndində keçiriləcək dördüncü illik Üzüm və Şərab Festivalı daxildir. Keçən il ardıcıl üç gün davam edən tədbir 24 şərab zavodunun nümayəndələrini əhatə edib və gündəlik təxminən 4000 ziyarətçiyə ev sahibliyi edib.

Müasirlik 

Üzüm toxumlarının, şərab qalıqlarının və saxlama qablarının arxeoloji sübutları Azərbaycanda şərabın eramızdan əvvəl 6000-ci ildə istehsal edildiyini göstərir. Eramızdan əvvəl III və I əsrlər arasında üzüm məhsullarının istehsalı üçün qədim texnologiyaların sübutlarına Bakı şəhərindən bir neçə saat qərbdə, Şamaxı rayonunun Xınıslı kəndində qazılmış üzüm sıxmaq üçün teksturalı dibi olan daş şərab qabı daxildir. Bu gün Şamaxı Şirvan .ərablarının yaratdığı Meysəri brendinin istehsal məntəqəsidir. Bu, fransız üzüm sortlarını həm Azərbaycan, həm də Qafqazın regional sortları ilə birləşdirən müasir, genişmiqyaslı şərab istehsalının nümunəsidir. Bu istehsalçı Azərbaycanda ilk orqanik şərab istehsal edən şirkət olub. Şirkət 2014-cü ildə açılıb və indi 0,6 kvadrat mil (160 hektar) üzüm bağlarından ildə bir milyon litr şirə istehsal edirlər. Onların ətirli ağ Sədəf qarışığına Fransanın cənubundakı sortlar - Qrenaş Blan, Rousanne, Marsanna və Klerett, eləcə də yerli Bayan Şira daxildir, qırmızı Marcan qarışığına isə Gürcüstandan gələn regional Saperavi üzümləri ilə zənginləşdirilmiş Fransız Marselanı, Cinsault, Karignan, Grenache və Mourvedre daxildir.

Alman təsiri

Azərbaycanın qərbində yerləşən Gəncə-Qazax şərab bölgəsinə səfər üzüm istehsalı üçün tarixi görməyə şərait yaradır.

Bakıdan qərbə, Gəncəyə gedən magistral yol alovlu neft dirəkləri, cılız mal-qara, qəhvəyi büzməli dəmir damları olan ferma evləri və qarla örtülmüş Qafqaz zirvələrinin uzaq mənzərələrindən keçir. Marşrut şimaldan dəmir yolu xətti və cənubdan paralel neft kəmərləri ilə əhatə olunur. Siz qərbə doğru irəlilədikcə iqlim mülayim kontinental olur və açıq mənzərə ABŞ-nin Vayominq kəndinin gur variantını xatırladır, Gəncə şəhərinin cənubundakı zərif yaşıllıqlar isə ABŞ-nin Aydaho ştatındakı Ayın Milli Abidəsindəki Ay Kraterlərini əks etdirir.

Avropadakı Napoleon müharibələrindən sonra Rusiya İmperiyasının pulsuz torpaq, vergidən azadolma və dini etiqad azadlığı vədi ilə aldanaraq ölkələrinin cənubundakı Vürtemberq bölgəsindən olan almanlar 1817-ci ildə Azərbaycanda məskunlaşmağa başladılar. Bu immiqrantlar həm Avropa üzüm sortlarını, həm də şərab istehsalı texnologiyasını təqdim etdilər. 19-cu əsrin sonlarında Azərbaycan Qafqaz regionunda əsas şərab və brendi istehsalçısı idi.

Göygöl şəhəri Azərbaycanın ikinci ən böyük şəhəri olan Gəncədən cənubda avtomobillə iyirmi dəqiqəlik məsafədədir. Göygöl 65 000 sakin, premium parkları, hündür şam ağacları və təsadüfi Tirol memarlığını əhatə edir. Uşaqlar əsasən rus “Lada” avtomobillərinin keçdiyi, çox vaxt parlaq qırmızı və ya mavi rəngə boyanmış, az istifadə edilən küçələrdə voleybol oynayırlar.

Göygöl Şərab Zavodu 1860-cı ildə alman kolonistləri tərəfindən yaradılmışdır. Sovet dövründə SSRİ üçün ən böyük həcmdə köpüklü şərab istehsal edirdi.

Bu gün obyekt şəhərin əsas yolu ilə iki yerə bölünür. Bir tərəfdə şərab, digər tərəfdən isə araq istehsal olunur. Kütləvi, əl ilə tikilmiş hündür kərpic zirzəmiləri yer səthindən 52 fut (16 metr) dərinlikdə yerləşir və almanlar tərəfindən uzun zaman öncə yerli palıd ağacından kəsilmiş istifadəsiz, böyük çəlləklərdən ibarətdir.
Son vaxtlara qədər onların şərabları beynəlxalq “Cabernet Sauvignon” və “Chardonnay”, habelə yerli “Mədrəsə” və “Bayan Şira” da daxil olmaqla, tək üzüm sortları idi. Bu gün şərablar 13 üzüm sortundan istehsal olunur və onlara qarışıqlar daxildir.

Göygöl Şərab Zavodunun Qarabağ etiketinə parlaq və quru bir “Chardonnay”, meyvəli Mədrəsə və palıd yaşlı Pinot Noir daxildir.

"Biz yenilikçi olmağa, eyni zamanda almanlardan əldə etdiyimiz irsdən istifadə etməyə çalışırıq. Bizim unikallığımız tarixdir, çünki Azərbaycanda bir çox digər şərab zavodları yenidir", - baş şərabçı Rasim Ömərov izah edib.

Azərbaycanın şimal bölgəsindəki Savalan vadisində kəndin adını daşıyan Savalan Aspi Şərab Zavodu şərq və qərb sərhədlərinin ortasında, Şirvan və Qafqaz dağətəyi şərabçılıq bölgəsində yerləşir. Buradakı iqlim mülayim quru və yarı quraqdır və ona bitişik çay vadisi Kolorado ştatının Gunnison şəhərinin kənar hissələrinə bənzəyən daşlı qəhvəyi qayalarla əhatə olunmuşdur. Dolama giriş yolu sərgərdan inəklərdən, daş karxanalarından və geniş hörüklü çaydan keçir.

Savalan ASPİ 23 müxtəlif şərab istehsal edir və daha çox Rusiyaya, eləcə də Avropadakı restoranlara ixrac olunur. Maraqlıdır ki, şərab istehsalçısı, məkan memarı italyandır və İtaliya, Fransa və İspaniyadan beynəlxalq üzümlərin emalı üçün italyan avadanlıqlarından istifadə olunur.

Şərab zavoduna Azərbaycanda şərab turizmini inkişaf etdirmək üçün nəzərdə tutulmuş iki gözlənilməz diqqəti cəlb edən attraksion daxildir. Biri gözəl interaktiv şərab muzeyidir, digəri isə dünyada istifadə edilən ən böyük taxta şərab çəlləkləridir. İtalyan istehsalçısı Garbellotto tərəfindən Slavyan palıdından düzəldilmiş, diametri 15,5 fut (4,75 metr) və 17,588 qallon (66,579 litr) şərab tutur - 295 Bordo barelindəki ekvivalent həcm və ya 08,00 butulkadan çox doldurmaq üçün kifayət qədər şərab ehtiva edir.

“Son beş ildə Azərbaycan şərabı daha da populyarlaşıb. Rusiyalı ziyarətçilərin axını artır və turistlər evlərinə qayıdır və şərabımızı təbliğ edirlər”, - deyə Savalan ASPİ şirkətinin şərab zavodunun satış meneceri və ölkənin ilk qadın somelyeri Aygün Atayeva bildirib. 

Bakının şimalında yarı quraq çöl iqlimi Xəzər sahili şərab bölgəsini əhatə edir, burada yaşıllıqlar İrlandiyanın Uiklou əyalətinin yaylaq kəndlərinin hissələrinə bənzəyir və fındıq, albalı və alma yetişir. Bu, Rusiyanın Sankt-Peterburq Hərbi Akademiyasında, eləcə də Almaniyanın Nürnberq şəhərində damar cərrahı kimi təhsil almış doktor Fərhad Ağayevin ortaq sahibi olduğu FA Valley Winery-nin yeridir. Bu şərabçılıq, bəlkə də, üzüm və texnologiyaya doğru ölkənin ən güclü İtalyan meylini ehtiva edir.

F.Ağayev həkim kimi fəaliyyətini davam etdirir, eyni zamanda altı qırmızı italyan üzüm sortundan - Pugnitello, Colorino, Saqrantino, Aglianico, Nero d'Avola və Sangiovese-dən şərablar istehsal edir. O və qardaşı Fərid – “investor, təşviqatçı və həvəsləndirici” – 15 hektar (altı hektar) üzüm bağı və şərab istehsalı müəssisələrinin yaradılmasına kömək etmək üçün İtaliyanın Toskana şəhərindən məsləhətçilər işə götürüb.

Üzüm seçimini soruşduqda, o, sadəcə olaraq izah etdi: "Mən İtalyan şərablarını sevirəm."

Xəzər dənizi ilə Qafqaz dağları arasında yerləşən ölkə isti Aralıq dənizi iqliminə malikdir, yağış azdır. Torpağın altında əhəng daşı olan mavi gil var və üzümlər ildə təxminən 12 düym (300 millimetr) yağış alır - Toskanadakı yağışın üçdə biri və ya Siciliya adasının yarısı. Nəticə odur ki, Həkim Ağayevə ildə 15 müalicə tələb olunduğu Şimali İtaliyadan fərqli olaraq, üzümləri ildə dörd-beş dəfə xəstəliklərə qarşı müalicə etmək kifayətdir.

"Sadəcə torpaq, üzüm, şərab və şüşə. Çox sadə. Şərab içki deyil. Bu, fəlsəfə, enerji və qidadır. Mən həm vicdanlı, sağlam şərab hazırlamaq, həm də Azərbaycanın böyük şərablar hazırlaya biləcəyini göstərmək istəyirəm".

Həkim Ağayev düşüncəli, metodik və təvazökar bir insandır, öz peşə fəaliyyətinə ciddi yanaşır. Ağ türkmən çobanı Nebbiolo adlı iti ilə birlikdə onun üzüm bağlarına baxmaq üçün suvarma kanallarının, qığılcımların və fındıq ağaclarının yanından keçərək dağılmış torpaq yolda addımladıq. Onun sahəsinə yaxın başqa üzüm bağları yoxdur - ən yaxını 6 mil (10 kilometr) uzaqdadır və tərk edilmişdir. O, üzüm yetişdirməyə başlayanda yerli fermerlər ona qısa müddətli qazanc əldə etməyi planlamadığı üçün axmaq olduğunu söyləyiblər. Buna baxmayaraq, onun səbri öz bəhrəsini verir. Aglianico üzümündən hazırlanan FA Valley-in 2020 Ragazzaccia şərabı bu yaxınlarda "Sommeliers Choice" gümüş mükafatını qazanıb.

Şərab zavodunun içərisində şirə qravitasiya ilə fermentasiya olunduğu sement çənlərinə axır. Şərab hazırlamaq üçün heç bir ayırma və ya filtrasiya istifadə edilmir və üzümlər kommersiya mayalarından daha çox yerli mayalara məruz qalır. Şərablar daha sonra diferensial şəkildə yaşlanır - poladda “Rose” və “Efervescence”, böyük Slavyan palıd çəlləklərində “Sangiovese” və Fransız palıd çəlləklərində “Aglianico” və “Nero d'Avola”. Həkim Ağayev İtaliyanın şimalında Alto Adigedən olan gil amforalardan da istifadə edir. O, bunları Gürcüstandan gələn terrakota çənlərindən üstün tutur, çünki o, italyan məhsulunun daha az oksigen infiltrasiyasına imkan verdiyinə inanır. Bir neçə şərab arasında o, hər biri müxtəlif üzümlərdən - Sangiovese, Colorino və Nero d'Avola - təbii olaraq həmişəyaşar ('pet nat' və ya pétillant naturall ) üç əla qiymətli şərab istehsal edir.

Həkim Ağayev heç bir avadanlığı və ya ailə biliyini miras qoymayan, lakin möhkəm keyfiyyətli şərablar istehsal etməyi özünə öyrətmiş əla sənətkar şərabçıdır.

Yerli

Geniş yayılmış və yerli şəraitə uyğunlaşsa da, çətin ki, beynəlxalq üzüm sortları gələcəkdə Azərbaycan şərablarının tək onurğasını təşkil etsin. Yerli və regional üzüm sortları şərabçının şəxsiyyətini müəyyənləşdirməyə kömək edə biləcək unikal ləzzət profilləri yaradır. Onun unikal ləzzətləri Azərbaycanın zəngin mətbəxi ilə də yaxşı uyğunlaşır.

İtaliyanın Toskana şəhərindən olan şərabçı Marko Katelani 15 il əvvəl Azərbaycana köçüb. O və tərəfdaşları əenah Abdullayev və Andrea Uliva Thinking Wine 2.0 - enoloji konsaltinq qrupunu idarə edirlər. O, doğma İtaliyanın üzümçülük irsinə hörmətlə yanaşır, lakin onu "Chabiant Şərabçılıq Zavodu"nda istifadə etdiyi Azərbaycanın yerli üzümlərinə həsr edir.

Arıq, saqqallı, "kapuşonlu" bir adam bir stəkan ağ şərab üzərində fikirlərini bölüşdü.

"Bizim missiyamız və diqqətimiz yerli Qafqaz sortları və Azərbaycanın xarakterini təbliğ etməkdir. Mədrəsə və Bayan Şira ilə mən Azərbaycan üçün orijinal materialı təbliğ edirəm. İnsanlar indi yerli sortlarla daha çox fəxr edirlər".

Onun biznes ortağı Pənah Abdullayev də bu fikirdədir:

"Etiketdə Mədrəsə yazsanız, insanlar maraqlanır. Avropa sortları yaxşıdır, amma yerli sortlarımızdan istifadə etməliyik".

Azərbaycanda 450-dən çox yerli üzüm sortları var ki, onlardan yalnız bir neçəsi hazırda şərab istehsalında istifadə olunur. Ağ üzüm Bayan Şira canlı turşuluğu, sulu tropikləri, minerallığı və bəzən bir qədər ballı orta damağı olan təzə, canlı, yarı mürəkkəb və asan içilən şərablar istehsal edir - Bordo Sauvignon Blanc/Semillon qarışığına bənzəyir, lakin daha çox naringi çalarları ilə. Və ya Sauvignon Blanc quru Riesling və Chablis ilə görüşdüyünü düşünün.

Azərbaycandan olan qalın qabıqlı Mədrəsə qırmızı üzümündən yüngül tanin quruluşa, şokolad/qırmızı meyvə aromalarına və mürəkkəb, meyvəli və bir qədər ədviyyatlı, bərk turşuluğa malik olan şərablar istehsal olunur. Təsəvvür edin ki, şimal Rona Vadisi Bordo ilə sağ sahillə görüşür.

Gürcüstandan olan Saperavi üzümünün tünd şokolad ətirləri, həmçinin balanslaşdırılmış çəkisi və turşuluğu ilə üzə çıxan Syrah ilə əlaqəli genetik kökləri var. Onun ləzzəti Kanar adalarından olan Baboso Negro zəncisinə bənzəyir və rəngi Xorvatiya üzümünün şərabı kimi tünddür.

Azərbaycan şərablarının fərqli yerli üzüm sortlarının mövcudluğu və şərabçılıqla məşğul olan xüsusi fərdlər sayəsində gələcəyi parlaq görünür. Çilidəki Clos Apalta şərab zavodu Fransız Bordo qarışığını yaratmış, lakin yerli imzanı təmin etmək üçün Carmenere üzümünün şirəsi əlavə etdiyi kimi, Azərbaycan da Mədrəsə üzümünü kritik komponent kimi istifadə edərək öz imza qarışığını istehsal edə bilər.

Azərbaycanlı şərabçı Əziz Qasımov: “Biz şərab mədəniyyətinin dəyişdirilməsi üzərində işləyirik. Bu, təkcə biznes deyil, həm də ehtirasdır. Biz istəyirik ki, qonaqlar Azərbaycanla bağlı öz xatirələrini bölüşdükləri üçün şərablarımızı dostları ilə bölüşmək üçün evə gətirsinlər".

Dadım qeydləri

Aşağıda 18 seçilmiş Azərbaycan şərabı üçün dequstasiya qeydləri verilmişdir. 

Bəzi şərabların hamısına olmasa da, “Yaxşı ♫” , “Əla ♫♫” və “Üstün ♫♫♫” olmaqla üç kateqoriyasından birində qiymətlər təyin edilmişdir. Bunlar həm keyfiyyət reytinqlərini, həm də qiymətləri özündə birləşdirən öz xüsusi Vino Voices alqoritmi vasitəsilə yaradılıb .

Meysəri. Bülluri. 2020. 91 xal. 13,50 dollar. [Yaxşı Dəyər ♫]

Meysəri şərab zavodu yerli kəndin adını daşıyır. Bülluri Azərbaycan dilində “kristal” deməkdir. İki gürcü üzümünün (Mtsvane və Rkatsiteli) və bir Azərbaycan üzümünün (Bayan Şira) qarışığı olan Kleretdən hazırlanmışdır. Tərkibində 13,5% spirt var. Yasəmən, mandarin və qreyfrutun ətirləri ilə xırtıldayan turşuluq, bir az ballı orta damaq dadı hiss olunur. Pinot Gris/Sauvignon Blanc kompozisiyasına bənzəyir - yüngül, yuvarlaqlaşdırılmış, qığılcımlı bitişdə yüngül əhəng ləzzətləri ilə təzədir. Ağ pendir, edamame və ya sashimi ilə gözəl kombinasiyadır.

Meysəri. İnnabı. 2020. 91-92 bal. 13,50 dollar. [Yaxşı Dəyər ♫]

Gürcüstanın Saperavi üzümünün yerli Azərbaycan üzümləri ilə mədrəsə, Şirvanşahi və Xindoqninin qarışığı. 13,5% spirt ehtiva edir. Aromalara qara biyan, benzin, darçın və muskat qozu daxildir. Xırtıldayan taninlər, yaxşı bükülmüş turşuluq və moka və ulduz anis ləzzətlərini ehtiva edən uzun bitiş.

Meysəri. Məxməri Premium. 2020. 91-92 bal. $17.00. [Yaxşı Dəyər ♫]

Marselan, Cinsault, Carignan, Grenache və Mourvedre qarışığı, tünd gavalı, ekzotik qırmızı meyvələr, kömür, qrafit və şokolad siropunu ilə 13,5% spirtdən ibarətdir. Beaujolais Cru kimi elastik, yaxşı turşuluq və səxavətli, lakin parlaq qırmızı biyan kökü ilə ağcaqayın siropu, moka və qara bibər daxil olmaqla yüngül ləzzətləri ilə asan içilən xəyalpərəst/kremli şərab.

Yarımada. Saperavi. 2012.

Azərbaycanlı şərabçı Əziz Qasımov  keçmişdə Sovet dövrü insanlarının şərabları tündləşdirdiyi üçün üstünlük verdiyi üzüm Saperavidən istifadə edərək hazırlayıb. Saperavi'nin genetik kökləri yerdən və moka aromalarından və şokolad ləzzətlərindən aydın olan Syrah ilə əlaqədardır. Yüngül və parlaq turşuluq, asan içilir və təzədir. 

Qarabağ. Mirvari köpüklü şərab. Brut. 90-91 bal. $8.00. [Yaxşı Dəyər ♫]

Charmat üsulu ilə hazırlanmış bu 100% Chardonnay köpüklü şərabda 13% spirt, Brioche, əhəng, təzə tropik meyvələr və yüngül mentol aromaları, parlaq turşuluq, qısa bitiş və bol limon ləzzətləri var.

Qarabağ. Bayan Şira. 2019.

Qarabağ şərab çeşidinin etiketlərində Azərbaycanın müxtəlif bölgələrinə aid müxtəlif xalçalar əks olunub. Bu 12% spirt şərabında portağal qabıqları və oksidləşməni ehtiva edən Rancio aromaları var. Bayanşiranın quruluşu yoxdur və buna görə də xarakterini daşımaq üçün turşuluq və meyvəyə güvənir. Əsasən Polşaya satılır.

Qarabağ. Mədrəsə. 2019. 90 xal. 8,50 dollar. [Yaxşı Dəyər ♫]

Asanlıqla içməyi təmin edən turşuluğa sahib çiyələk mürəbbəsi və şokolad notlarının aromaları, həmçinin qırmızı albalı, qara giləmeyvə, qırmızı gavalı, konfet qamışı və yüngül qara bibər tərkiblidir. Mürəkkəb bir şərab olmasa da, səliqəli bitişi var.

Savalan ASPİ Şərab Zavodu. Viognier. 2023. 91+ bal. $8.00. [Əla Dəyər ♫♫]

Ağ çiçəklərin və ağ armudun, həmçinin mandarinlərin və çaxmaq daşının ətri ilə kəskin ilkin turşuluq və qreypfrut və digər tropiklər, eləcə də minerallıq daxil olan dadları ehtiva edir.

Savalan ASPİ Şərab Zavodu. Kanyon Qırmızı Quru Qoruğu. 2018. 93 xal. $19.00. [Üstün dəyər ♫♫♫]

Bu şərabda Merlot, Cabernet Franc və Petit Verdotun Bordo qarışığı 15% spirt ilə böyük palıd çənlərində bir ildən çox müddətə saxlanılır. Təbaşir, minestron, moka, qırmızı albalı, şam və sidr aromaları, zərif tanenlər və alman şokoladlı tort, sultanalar, Amarone, ağcaqayın siropu, Provans otları və qara albalı daxil olmaqla ağır və mürəkkəb dadlar ehtiva edir. Davamlı uzunluq və bitişdə zəngin qırmızı albalı dadı, yaxşı inteqrasiya olunmuş xırtıldayan turşuluğa malikdir. Manqalda bişmiş mal əti və ya quzu ilə birləşdirin kombinasiya edə bilərsiniz.

Savalan ASPİ Şərab Zavodu. Xüsusi Buraxılış Qırmızı Şərab. 2018. 93-94 bal. $35.00. [Yaxşı Dəyər ♫]

100% merlotdan hazırlanmış bu 16% spirt şərabına tütün, qara biyan, qovrulmuş şabalıd, qara bibər, qırmızı albalı, sidr və evkalipt ətirləri daxildir. Qırmızı gavalı, qırmızı albalı və şokoladlı tort ləzzətləri ilə mürəkkəb, teksturalı, xırtıldayan və meyvəli, yumuşaq taninlər və yaxşı qatlanmış turşuluq daxildir.

Chabiant. Bayan Şira. 2023. 91+ bal. 7,35 dollar. [Əla Dəyər ♫♫]

Enoloq Marko Katelani tərəfindən İsmayıllı şərab rayonunda, Bayan Şira üzümündən hazırlanmışdır. Üzüm maraqlıdır - Sauvignon Blanc, eləcə də quru Riesling və Chablisin xüsusiyyətlərini düşünün. 12,5% spirt olan bu açıq əhəng rəngli şərab guava və quru ərik aroması ilə xırtıldayan və ləzzətli turşuluğa malikdir. Orta damaqda yaşıl alma və naringi, eləcə də cüzi duzluluq daxildir.

Chabiant. Rkatsiteli Mtsvane White. 2023. 92+ bal. 7,35 dollar. [Üstün dəyər ♫♫♫]

Gürcüstan üzümünün bu qarışığından yasəmən, ağ çiçək, ağ armud və cüzi nanə ətri, cin və tonik təravət, limon, soyudulmuş nanə çayı, mandarinlər, yüngül ananas və manqo ləzzətləri ehtiva edir. 

Chabiant. Mədrəsə. 2022. 93-94 bal. 11,75 dollar. [Üstün dəyər ♫♫♫]

İkinci əl 12 aylıq orta qovrulmuş fransız palıdında yetişdirilir. Qırmızı albalı, böyürtkən, şokolad, qaragilə, tütün, qara bibər və darçın aromaları, alman şokolad tortu, tünd gavalı, qara biyan, kassi və bəkməz ətirləri ehtiva edir. Parlaq, zərif turşuluq və açıq taninlərlə mürəkkəb və teksturalıdır. Bu monovarietal şimal Rona vadisini əhatə edir və Bordo sağ sahili ilə görüşür.  

F.A Vadisi. Colorino Pet Nat. 2024. 93+ bal. €18.00. [Üstün dəyər ♫♫♫]

Xaçmaz rayonu və Xəzər sahili şərab bölgəsində həkim Fərhad Ağayev tərəfindən hazırlanan bu təbii köpürən şərab tünd albalı/kəhrəba rənginə malikdir və əlavə sulfitlər olmadan hazırlanır. Mandarin, moruq, çiyələk və yüngül mentolun canlı ətirləri ehtiva edir. Xırtıldayan, incə və təzə baloncuklar və balanslaşdırılmış ləzzətlərə açıq qırmızı və narıncı meyvələr, albalı suyu və zəncəfil çörək daxildir. Bu şərabda yalnız 11% spirt var.

F.A Vadisi. Aglianico. 2022. 92 bal. €12.00. [Əla Dəyər ♫♫]

Bu 13% spirtli şərab təbii maya ilə sement çənlərində fermentasiya edilir. Tünd rəng və tünd gavalı, qara bibər və yüngül evkalipt ətirləri, möhkəm, lakin elastik taninlər və göbələk və qırmızı albalı daxil olmaqla ləzzətli zərif şərabdır.

F.A Vadisi. Ragazzaccia Aglianico. 2020. 92+ xal. €30.00.

Qara giləmeyvə ehtiva edən güclü və parlaq aromaları var. Şirəli turşuluq, incə taninlər, açıq qırmızı meyvə ləzzətlərinə qırmızı albalı daxildir.  

F.A Vadisi. Fratello Sangiovese. 2020. 91-92 bal.

Doktor Ağayev bu şərabı qardaşı və iş ortağı Fəridin şərəfinə adlandırıb. Sement çənlərində qıcqırdılmış, sonra iki il böyük Slavyan palıd çəlləklərində, sonra iki il şüşələrdə saxlanılmışdır. Mentol, minestron, qara albalı, tünd gavalı aromala möhkəm taninləri ehtiva edir. Dadlara turş qırmızı albalı və qara bibər daxildir. Tərkibində 13% spirt var.

Qalacıq Şərab Zavodu. Chardonnay. 2024. 90 bal.

Bu butik şərab zavodu ölkənin şimalından üzüm gətirir. 12,8 faiz spirt olan bu şərabda güclü çiçək aromatikləri, həmçinin zefir, konfet qamışı, Tunis qızılgülü və yağlı tost ətirləri var. Əhəng ehtiva edən yüngül, şəkərli dadlar da daxildir. Bu şərabdan cəmi 3000 şüşə istehsal edilib.

Firuzə Əliyeva
Sfera.az