“Azərbaycanda büdcənin 53%i neft sektorunun gəlirlərindən formalaşır” İQTİSADÇI

Ölkəmizin iqtisadiyyatının təməlini neft və neft sektorunun təşkil etməsi bir sıra sahələrin inkişafında ləngimələrə gətirib çıxarır. Belə ki, kiçik və orta sahibkarlığın inkişafı üçün lazım olan addımlar hələ də atılmadığı üçün bütün sektorlar birbaşa və dolayı yolla neft sektoruna bağlı qalır. Azərbaycan isə nefti, eləcə də qazı yalnız bir neçə dövlətə satır. Dövlət kiçik və orta sahibkarlığa göstərdiyi dəstəyi belə, neft sektorunun gəlirləri hesabına təşkil edir. Ekspertlər kiçik və orta biznesə dəstəyin əsas metodu kimi fondun yaradılmasını göstərir. Lakin qeyri-neft sektorunun inkişafına nail olacaq addımlar üçün dövlətin uzun yol qət etməli olduğunu düşünənlər də var.

Bəs ölkədə qeyri-neft sektorunu inkişaf etdirmək üçün vergi və subsidiyalarla yanaşı başqa hansı addımlar atılmalıdır?

Mövzu ilə əlaqədar, iqtisadçı ekspert Xalid Kərimli Avtosfer.az-a müsahibəsində deyib ki, dövlət sözdə bu istiqamətlərdə bir çox addımlar atır, amma nəticələr onu deməyə imkan verir ki, Azərbaycan iqtisadiyyatı neft sektorundan, neftdən gələn pullardan çox ciddi şəkildə asılıdır.

“Dövlət büdcəsinin yenə də 52-53%-i neft pullarından formalaşır. Ya Dövlət Neft Fondundan götürülür və ya da neft sektorundan gəlir. İxracın 85%-dən yuxarı, bəzən bu, 92-93% də olur, hətta birbaşa neft satışından formalaşır.

Bu da Azərbaycanın ümumiyyətlə idxalının valyuta mənbəyinin də neft olduğunu deməyə imkan verir. Yəni neft və qaz sektorunun, təkcə neft yox. Burada çox ciddi neftdən asılıq qalır. Dövlət bu məqamda nə etməlidir? İqtisadiyyata azadlıq verilməlidir, iqtisadiyyata liberallıq gəlməlidir, rəqabət mühiti yaxşılaşdırılmalıdır, kapitalın ancaq bir qrupda, xüsusən də məmurlar ətrafında formalaşması prosesinə son qoyulmalıdır. Yəni, məsələlər doğrudan da aktual və ciddi olaraq qalır. Məhkəmə sistemi ilə bağlı işlər görülməkdə davam edir, lakin daha da mükəmməlləşdirilməlidir.

İnsanlar bilməlidir ki, işləyib biznes quranda, qazanc əldə edəndə onun bu qazancı da əlindən müxtəlif formalarda alınmayacaq. Monopolizm aradan qalxmalıdır, inhisarçılıq ləğv olmalıdır, dövlət sektoru kiçilməlidir, dövlət müəssisələri bugün hər yerdədir, inzibatçılıq, bürokratiya azalmalıdır. Yəni, qeyri-neft sektorunun inkişaf etdirilməsi üçün ümumil formada dəyişikliklər edilməlidir və bunu da, görünür, hansısa səbəblərdən edə bilmirik”.

Səfər