“Bakıdakı binalar şəhərin arxitekturasına uyğun deyil” MEMARDAN AÇIQLAMA FOTO

Son illər Bakıda və digər böyük şəhərlərdə inşa olunan binalar əvvəlkilərlə müqayisədə tamamilə fərqli üslubda görünür. 20 il əvvəl tikilən yaşayış binalarının zahiri görünüşü ilə bu gün inşa olunanların üz örtüyü, rəng seçimi və memarlıq üslubu arasında nəzərəçarpacaq dərəcədə fərqlər var.
Şəhərdə gəzdikcə bunu açıq-aydın hiss etmək olur: bir tərəfdə sovet dövrünü xatırladan boz divarlı və sadə fasadlı binalar, digər tərəfdə isə şüşə ilə örtülmüş, rəngarəng və iri ölçülü yeni tikililər. Bəzən bu ziddiyyətlər şəhər mənzərəsini rəngləndirmək əvəzinə, göz yorğunluğu yaradır. Halbuki bir çox xarici ölkələrdə binaların üz örtükləri və rəng seçimləri vahid harmoniya təşkil etdiyindən, şəhər panoramı həm səliqəli, həm də ahəngdar görünür. Məsələn, İspaniyanın Barselona şəhərindəki binalar uzun illər əvvəl tikilməyə başlayarkən bütün detallar nəzərə alınıb. Şəhərin binaları Barselonanın gerbinə uyğun rənglərdə və bənzər formada tikilib.
Maraqlıdır, Azərbaycanda memarlıqda bu qədər fərqliliyin yaranması şəhərsalma baxımından hansı nəticələrə gətirib çıxara bilər?

Məsələ ilə bağlı memar Cahid Həsənov Avtosfer.az-a açıqlamasında bildirib ki, Bakı şəhərində inşa olunan çoxmərtəbəli binaların fasadlarındakı fərqlər şəhərin görünüşünə zərər vurur:
“Təxminən 15–20 il əvvəl tikilən binalarda üzlük və dizayn elementləri o dövrün memarlıq baxışına uyğun seçilirdi. O zaman bu sahə yeni inkişaf etməyə başlayırdı və fasad gözəlliyi əsasən orta səviyyədə təmin olunurdu. Lakin həmin binaların üzlükləri 10–15 ildən sonra öz aktuallığını itirib, rənglər solub və estetik görünüş zəifləyib. Halbuki memarlıqda doğru seçim edilən fasadlar 100 illərlə öz gözəlliyini qoruyur və zaman keçdikcə şəhərsalma üçün daha da dəyərli bir elementə çevrilir. Təəssüf ki, MTK-lar tərəfindən tikilən binaların əksəriyyəti bu keyfiyyəti saxlaya bilmir”. 
Memar qeyd edib ki, son illərdə vəziyyət dəyişməyə başlayıb:
“Şəhərin baş planı, qəbul olunan qanunlar və qaydalar nəticəsində fasadlarda hansı materiallardan, hansı rənglərdən istifadə olunacağı daha dəqiq tənzimlənir. Məsələn, “Ağ Şəhər” layihəsində Avropa üslubu ilə yanaşı, XIX əsrin sonu – XX əsrin əvvəllərinə aid Bakı memarlıq üslubu da qorunub saxlanılıb. Yeni tikilən binalarda fasad materialı və rəng seçimi artıq binanın yerləşdiyi əraziyə, hündürlüyünə, formasına və üslubuna uyğun müəyyən edilməlidir. Bu məsələdə sərt qaydaların tətbiqi vacibdir. Çünki yalnız layihə üzərində kompüter qrafikası ilə gözəl görünən rənglər real tikinti zamanı gözlənilən nəticəni vermir”. 
Cahid Həsənovun fikrincə, şəhərin ümumi estetik görünüşü üçün ciddi qaydalar olmalıdır:
“Hər bir məhəllə və zona üzrə üzlük materialı və rəng seçimi standartlaşdırılarsa, şəhərdəki vizual qarışıqlığın qarşısı alınar. Məsələn, bir məhəllədə bir bina sarı, yanındakı mavi, digəri isə tam başqa rəngdə olmamalıdır. Bu, şəhərin memarlıq harmoniyasını pozur. Nəticə olaraq, gələcəkdə bölgülər, zonalar üzrə dəqiq qaydalar tətbiq edilməli, hər ərazidə yalnız uyğun material və rənglərə icazə verilməlidir. Yalnız bu halda Bakı memarlıq baxımından daha estetik, ahəngdar və davamlı inkişaf əldə edə bilər”. 

Fidan