Bəzi insanlar cəmiyyətdə olan norma və dəyərlərlə uyğunlaşa bilmir MÜSAHİBƏ

Özünəqapanma mövzusu ilə bağlı sosioloq Üzeyir Şəfiyevin SİA ilə olan müsahibəsini təqdim edirik:

- Özünəqapanmanın səbəbləri nədir?

- Bunun bir sıra səbəbləri ola bilər. Bəzi insanlar cəmiyyətdə olan norma və dəyərlərlə uyğunlaşa bilmir və cəmiyyətdən uzaqlaşır, bunun nəticəsində desosiallaşma meydana gəlir. Ailə daxilində fiziki, psioxoloji təzyiqlərə məruz qalmaq, bağça, məktəb kimi sosial strukturlarda bullinqə məruz qalmaq, əhatə dairəsi, dostlar mühiti ilə və sairə əlaqələrdə problemlər ola bilər. Bunların nəticəsində şəxs cəmiyyətdən küsə bilər. Bunlarla yanaşı fizioloji, genetik, fərdi-psixoloji problemlərdən də yarana bilər.

- Özünəqapanmanın əlamətləri nələrdir?

- İnsan mühitdən uzaqlaşır, cəmiyyətdən təcrid olunur, digər insanlarla ünsiyyətdən qaçır. Belə olduqda insan getdikcə tənhalaşır və bu özü ilə bərabər istər fizioloji, istərsə də sosial fəsadlara da gətirib çıxara bilər, sosial anemiyalara səbəb ola bilər. Belə insanlar ətraf mühitlə əlaqədə olmaqdan qaçırlar, sanki cəmiyyətdən küsürlər. Bu, şəxsin xəstəliyə düçar olmasına, aqressiv olmasına, hətta sui-qəsd düşüncəsinə belə gətirib çıxara bilir.

- Özünəqapanmanın önünə keçmək üçün nə etmək lazımdır?

- Sosiallaşma mühiti sağlam olmalıdır, maksimum şəkildə çalışmalıyıq ki, cəmiyyətdə belə insanlar az olsun. Onları cəmiyyətə inteqrasiya etməliyik. Çünki belə insanlar özləri üçün, cəmiyyət üçün də təhlükələr törədə biləcək dərəcəyə gələ bilərlər. Bəzi hallarda isə insanlar şəxsi inkişaf, yaradıcılıq məqsədi ilə özlərini digər insanlardan təcrid edirlər. Uğur hekayələrinə sahib olan bir çox insan bu yoldan keçib. Bu, müvəqqəti şəkildə özünəqapanmadır. Lakin mənfi səbəblərdən baş verən özünəqapanmanın qarşısını almalıyıq. Çalışmalıyıq ki, cəmiyyətdə insan münasibətlərində harmoniya olsun, cəmiyyətdə anemiya olmasın, bu sağlam cəmiyyətdə insanlar aktiv olsun.

Ayaz Zeynalzadə