Despot atasına nifrət bəsləyən, yetkin qadınlarla dostluq edən əfsanəvi Pop Kralı Maykl Cekson niyə Elvis Preslinin qızı ilə evlənmişdi?

Icma.az xəbər verir, Kulis.az saytına əsaslanaraq.

29 avqust "Pop kralı" adlandırılan əfsanəvi müğənni Maykl Ceksonun doğum günüdür.

Kulis.az bu münasibətlə psixoterapevt Aslı Aktümenin "Hüznlü həyat hekayəsi: Maykl Cekson" yazısını təqdim edir.

Maykl Cekson 1958-ci ildə 9 uşaqlı bir ailənin yeddinci övladı olaraq dünyaya gəldi.
Atası Cozef fəhlə idi; musiqini çox sevən, həvəskar şəkildə gitara çalan, soyuq, məsafəli, lazım gəldikdə zor tətbiq etməkdən çəkinməyən, despot və qadınpərəst birisi idi.

Anası isə daha sakit, mülayim, dindar və nəzakətli idi. Protestantlıqdan ayrılan "Yehovanın şahidləri" məzhəbinə mənsub olan anası, övladlarını qatı dini qaydalarla böyütməyə çalışırdı. Zaman keçdikcə Maykl, La Toya və Rebbi ailənin ən dindar övladları oldular.

Atasının ikinci evliliyindən, anasının isə ilk və yeganə evliliyindən 9 uşaq dünyaya gəldi: 1950, 1951, 1953, 1954, 1956, 1957, 1958, 1961 və 1966-cı illərdə. Sonuncu bacıları Canet istisna olmaqla, demək olar ki, hər il bir uşaq... Kasıb və çoxuşaqlı bir ailə… O dövrdən yeganə məlum fakt budur ki, Mayklın anası Katerina depressiyadan əziyyət çəkirdi və Cozefə qarşı öz sərhədlərini qorumaq üçün mübarizə aparırdı.

Mayklın anası ilə bağlı ilk xatirəsi onun qucağına alaraq oxuduğu “You are my sunshine” mahnısıdır.

Atasını isə adətən onu döyərkən və ya danlayarkən xatırlayırdı. İlk evlərini Maykl belə təsvir edir: “Ön qapıdan girib beş addım atsaydınız, arxa qapıya çatardınız.” İki otaqlı evin bir otağında ata-ana, digər otaqda isə üçmərtəbəli çarpayıda bütün oğlanlar, qarşısındakı divanda isə üç bacı yatırdı. Kiçik bir evdə 9 uşağa baxmağa çalışan bir ana…

Maykl xatırlayır ki, maddi baxımdan çox ağır günlər keçiriblər, yaşamaq onlar üçün çox çətin olub. Bir gün böyük qardaşları atasının gitarasını götürüb çalmağa, gizlincə mahnı oxumağa başlayıblar. Anaları oğlanlarını dəstəkləyib və sirri atalarından gizlədib. Həmin dövrdə ataları Cozef uşaqların çöldə digər uşaqlarla oynamaqlarına icazə vermirdi. Maykl isə belə deyirdi: “Heç vaxt digər uşaqlar kimi küçədə əylənməyimizə icazə verilmədi.”

Bir müddət sonra Cozef övladlarının musiqiyə marağını öyrənir. Əvvəlcə qəzəblənir, əsəbiləşir, lakin sakitləşdikdən sonra onların istedadı ilə həyəcanlanır. Cozef həmişə böyük arzularla yaşayan, qəzəbli və kinli bir adam idi. Lider olmaq, ən böyük olmaq istəyirdi. Uşaqlarına illərlə eyni nəsihəti verirdi: “Dünyada qaliblər və məğlublar var; mənim oğlanlarım heç vaxt məğlub olmayacaq!”

Ceksonlar artıq musiqi ilə bir qrup halına gəlirlər; beş oğlandan ibarət bir qrup. Qardaşlar deyirdi: “Ailə heç vaxt bu qədər bir-birinə yaxın olmamışdı.”

Onların sözlərinə görə, “Hər kəs küçədə vaxt keçirir, dəstələr şəklində mahnı oxuyurdu, amma bizə icazə verilmirdi. Ətrafdakı hər kəsdən çox təcrid olunmuşduq. Heç dostumuz yox idi.” Bu vəziyyət illərlə Mayklın dost qazanmasını və yad insanlara yaxınlaşmasını çətinləşdirdi.

Cozef övladlarını uzun saatlarla məşq etdirirdi və əlində kəmərlə onların qarşısında otururdu. Kiçik bir səhvin nəticəsini yaxşı bildikləri üçün uşaqlar daima məşq edirdilər...

Maykl böyüdükcə atasından uzaqlaşır, anasına isə daha çox yaxınlaşırdı. 1991-ci ildə verdiyi bir müsahibəsində belə deyirdi: “Doqquz uşağı olsa belə, hər birinə sanki tək övladıymış kimi davranırdı.” Və əlavə edirdi: “Bir ananın sevgisi olmadan yaşamağı təsəvvür belə edə bilmirəm.”

Amma diqqətçəkən və bir qədər şübhə doğuran fakt Mayklın üç övladını anaları olmadan, tək böyütməsidir. Həmişə sirli və xarizmatik görünməyi sevən Mayklın aseksual, homoseksual və ya biseksual olub-olmaması heç vaxt dəqiq bilinmədi. Bir uşağın həyatında ananın önəmini bu qədər dərk etdiyi halda, süni mayalanma yolu ilə sahib olduğu iki övladını analarına müəyyən ödəniş edərək onlardan ayrı böyütməyi seçdi.

Başqa bir daşıyıcı anadan doğulan digər uşağının isə anasını heç tanımadan böyüməsinə imkan verdi. İstər-istəməz düşünürsən: görəsən, özünü qadın kimi, yoxsa uşaqların anaları kimi görürdü? Xüsusilə də uşaqları doğular-doğulmaz sanki “qaçıraraq” evinə aparması və onların anaları ilə vaxt keçirmələrinə əsla icazə verməməsi içindəki qadınla bağlı idimi, yoxsa narsistik xüsusiyyətlərinin sərhədində olduğu üçünmü?

Maykl beş yaşında olsa belə, qrup daxilində enerjisi və şou bacarığı ilə seçilirdi. Diqqət mərkəzində olmağı çox sevirdi. Onun solist olmasına qərar veriləndə, əvvəllər qrupun solisti olan Jermeinin (1956-cı il doğumlu qardaşı) qəlbi qırıldı və özünü kənarda hiss etdi. Beləcə qardaşlar arasındakı rəqabətə musiqi rəqabəti də əlavə olundu. Çünki musiqidə önə çıxmaq atasının gözündə dəyər qazanmağın yeganə yolu idi. Həyatı boyu Maykla ən çox rəqabət aparan və onu ən çox tənqid edən də məhz Jermein oldu.

Cozef digər oğlanlarına, xüsusilə də rəqs mövzusunda Mayklı nümunə göstərirdi. Amma Maykl bundan razı deyildi: “Seçilmək istəmirdim, nümunə olmaq istəmirdim. Qardaşlarım mənə incik kimi baxardılar; çünki göstərilən hərəkəti mənim kimi edə bilməzdilər,” – deyə əlavə edirdi. Atasının sevimlisi olan kiçik Mayklın bu vəziyyəti qardaşlarını qəzəbləndirirdi, amma heç vaxt davaya çevrilmirdi. Qardaşları idmana və avtomobillərə maraq göstərirdilər, Maykl isə futbola və maşınlara heç vaxt maraq duymamışdı. Onun tək rəqabəti musiqi və rəqs idi. “Beyzbolu sevmirəm”, – deyirdi. “Bu qədər, başqa heç bir səbəbi yoxdur.”

Dindar olan anası isə ailənin prioritetlərinin dəyişməsindən narahat idi. Birdən-birə məqsəd əyləncə üçün musiqi ifa etməkdən, dolanışıq üçün işləməyə çevrildi. Cozef uşaqlarını davamlı müsabiqələrə salır və həftə sonları klublarda çıxış etdirirdi. Onlar qatıldıqları bütün həvəskar istedad yarışmalarını qazanırdılar; çünki ataları həmişə eyni cümlə ilə onların menecerliyini aparırdı. Cozef qaradərili olmaqdan qürur duyurdu və bunu hər fürsətdə söyləyirdi. “Biz ağlarla bərabərik, heç bir fərqimiz yoxdur, biz də edə bilərik”, – deyirdi.

Bəs Mayklın dərisini ağartması, doğrudan da "vitiliqo" və ya "lupus" xəstəliyi ilə bağlı idi? Yoxsa ağ dərili olmaq istəyirdi?

MTV-də klipi yayımlanan ilk qaradərili müğənni o oldu, amma bəlkə də uğurunun qarşısında daim dərisinin rəngi dururdu. Bir dəfə menecerinə demişdi: “Əgər ağ olsaydım, daha çox albomum satılardı, heç kim məni keçə bilməzdi.” Əslində isə məsələ bu idi: əgər atası qaradərili olmağa bu qədər fanatik bir bağlılıq göstərməsəydi…

Qaradərili olmaq Cozefin oğlu olmaq demək idi. Amma Maykl Cozefin oğlu olmaq istəmirdi; o, ağdərili, makiyajlı bir zəriflik istəyirdi.

Gecə klublarında səhərə qədər ifa edən uşaqların, zamanla atalarını başqa qadınlarla görmələri, alkoqollu məclislərdə iştirakları bir az da başlarını qarışdırırdı.

Xüsusilə də, ən kiçik olan Maykl bu vəziyyətdən çox təsirlənirdi. O, atasının anasını dəfələrlə aldatdığını görmüş, amma bunu anasına söyləməməyin vicdan əzabını daşıyırdı. Anası evə gəldikləri axşamlarda onları yatırarkən Yehovanın şahidi olmağın fəzilətlərindən danışır və atasının nə etdiyini soruşurdu.

Maykl isə heç vaxt ona həqiqətləri demədi, amma zamanla atasına və sonradan atası kimi hər gecə başqa qadınlarla olan qardaşlarına cinsəllik mövzusunda nifrət etməyə başladı. “Bunu necə edirlər anlamıram,” – deyirdi. “Eyni gecədə iki fərqli qadına necə toxuna bilirlər? Mən evlənmədən heç kimlə birlikdə olmayacağam.”

Anasının dediyini etmişdi; idealizə etdiyi “yaxşı” anasının göz yaşlarını silmək üçün, homoseksual olmağın dini inancına zidd olduğunu hər fürsətdə vurğulamış, Elvis Preslinin qızı Liza ilə evlənənə qədər heç bir qadın sevgilisi ilə tanınmamışdı.

İllər keçdikcə Ceksonlar get-gedə məşhurlaşdılar. 1968-ci ildə Motoun ilə müqavilə imzalayıb ilk albomlarını çıxardılar. 1970-ci illərin əvvəlində “Jackson 5” qara dərili pop və soul vokal qruplarının dünya miqyasında bir nömrəli təmsilçisinə çevrildi. Lakin şöhrət və pul ailəyə yaxşı təsir göstərmədi.

Yalnız Maykl deyil, bütün övladlar Cozefə nifrət edirdi; hamısı atasından hiddət və zorakılıqla danışırdılar və əksəriyyəti çox gənc yaşda evlənərək evdən uzaqlaşdılar. Hətta La Toya illər sonra yazacağı kitabda atasının ona cinsi təcavüz etdiyini söylədi.

Ancaq Maykl uzun illər evdən, xüsusən də, anasından ayrıla bilmədi. Onun heç dostu yox idi və deyirdi: “Evdən ayrılsam, hər halda ölərəm.” Məshur Neverland malikanəsinə köçüb anasından ayrılması ancaq 30 yaşında baş verdi. Sanki Mayklın ana bətnindən çıxması üçün bütün varlığı ilə ailəsindən qaçmaq istəyi lazım idi.

Uşaqlığında daha çalışqan və şən olan Maykl yeniyetməlikdə içinə qapanmış, utancaq və çəkingən oldu. Danışanda heç kimin gözünə baxmırdı. Qardaşlarının arasında utancaqlığı ilə seçilirdi. Amma səhnəyə çıxanda tam tərsi baş verirdi; Maykl səhnədə açılır, coşur, dayanmadan gülümsəyirdi. Çöldəki asosial Maykldan tamam fərqli bir gənc adama çevrilirdi. “Əsl ailəm, səhnədir, özümü ən güvəndə hiss etdiyim yerdir," – deyirdi.

Beş yaşından bəri səhnədə olan bir uşaq üçün anasından daha çox gördüyü şey projektor işıqları idi. Bu da həyat boyu belə davam etdi. Maykl illər keçdikcə səhnədə böyüyür, şöhrəti və sərvəti artdıqca isə daha qəribə olurdu və daha da içinə qapanırdı.

Maykl nə qədər anasına çox bağlı, ondan heç vaxt pis danışmayan, onu müqəddəs elan edən biri olsa da, onu atasının əlinə təhvil verdiyi üçün, Cozef onu döyərkən araya girmədiyi üçün anasına incik deyildimi? Yalnız bir dəfə Cozef Katerinaya şiddət göstərmək istəmiş, onda da Katerina onu sərt şəkildə dayandırmışdı. Amma eyni şeyi övladları üçün etməmişdi. Yəni bir növ uşaqlarının ataları tərəfindən daima işlədilməsinə, təhsillərinin yarım qalmasına və ən əsası zorakılığa qarşı durmamış, göz yummuşdu.

Bəs Mayklın həqiqi identifikasiya obyekti anasımı idi, yoxsa Dayana Ross, yaxud da Elizabet Teylormu?

Zaman keçdikcə Maykl özündən yaşlı, məşhur və gözəl qadınlara heyran olmağa başladı. Onlar kimi qoxmaq istəyirdi, Maykl ömrü boyu qadın ətri istifadə etmişdi, onlar kimi baxmaq, onlar kimi möhtəşəm və valehedici olmaq istəyirdi. Onlara bənzəmək istəyirdi: zərif və incə, makiyajlı, baxımlı və gözəl.

Dayana Ross illərlə Mayklı makiyaj vasitələrini istifadə etməməsi üçün xəbərdarlıq edirdi. Onun Elizabet Teylor kimi olmaq üçün dərisini ağartdığı, Dayana Rossun burnu kimi burun istədiyi barədə daim söz-söhbətlər dolaşırdı.

Əslində Maykl Ceksonun estetik əməliyyat həvəsi burun əməliyyatları ilə başladı; ondan artıq burun əməliyyatı keçirdi. Zamanla burnunda kifayət qədər qığırdaq qalmayınca, süni plastik burun düzəldildi; gözləri, yanaqları, dodaqları və hətta çənəsində də estetik əməliyyat var idi. Mayklın öz bədən hissiyatı ilə bağlı problemləri uşaqlıqdan başlayırdı: hamı Mayklın burnunu atasının burnuna bənzədirdi.

Qardaşları ona “yekəburun” deyirdi. Bu, Mayklı çox narahat edirdi. Amma qaçacaq yeri yox idi; çünki onun tam adı Maykl Cozef Cekson idi. Yəni isminin içində atasının adını daşıyırdı. Hər estetik əməliyyatdan sonra menecerinə soruşurdu: “Atama bənzəmirəm, elə deyilmi? Mən ona bənzəmək istəmirəm, o olmaq istəmirəm.”

Amma illər keçdikcə bəzi şəxsiyyət xüsusiyyətlərinin - hirs, inad və kin kimi - atasına çox bənzədiyini fərq edəcəkdi. Atasından qaçaraq incə və gözəl birinə bənzəməyə çalışdı illər boyunca. Ağlın təhlükəli sərhədlərində dolaşdı...

Əgər həyat hekayəsinə paralel gedəcək olsaq, bir müddət evdən ayrılaraq aktrisa və müğənni Dayana Ross ilə birlikdə yaşayır. Anası hələ də ilk evlərində idi və onların yanına köçməmişdi. Maykl daim Dayana Rossu izləyirdi və deyirdi: “Sənin kimi olmaq istəyirəm, Dayana.” Dayana Ross sayəsində onların şöhrəti getdikcə artırdı və Maykl həmin dövrdə qardaşlarına belə demişdi: “Tez yaşda anladım ki, əgər kimsə mənim haqqımda doğru olmayan bir şey deyibsə, bu, sadəcə yalandır. Amma kimsə imicim haqqında doğru olmayan bir şey deyibsə, bunun adı ictimaiyyətlə əlaqələrdir, reklamdır. Və reklam həmişə lazımdır.”

FMaykl bunları cəmi 12 yaşında deyirdi, bunu Dayana Rossdan öyrənmişdi. Həyatı boyunca da ən çox danışılan ulduzlardan biri oldu və reklamları bəzən qorxuducu səviyyəyə çatdı.

Konsertlər, albomlar və artan şöhrət ilə Maykl getdikcə ön plana çıxırdı. Cozef bu vəziyyətdən çox narahat idi, “Bütün oğullarım bərabərdir, hamısı eyni istedada malikdir” deyə israr etsə də, artıq çox gec idi, Mayklın parıltısı uzaqdan sezilirdi. Amma böyüdükcə insanlara qəribə gələn davranışları da olurdu.

O, gəmiricilərlə çox maraqlanırdı - anası bir dəfə yatağının altında qəfəsdə 30 siçan bəslədiyini görmüşdü. “Heyvanlar mənim dostumdur, məni anlayırlar, insanlar kimi arxadan zərbə vurmurlar” deyirdi. Getdikcə daha çox tənhalaşır, həmyaşıdları ilə heç dostluq qurmur, yalnız böyüklərlə, xüsusilə də yetkin qadınlarla dostluq etməkdən həzz alırdı.

Daha çox məşhur və zəngin olduqca bu vəziyyət tam tərsinə çevriləcəkdi; Maykl Cekson getdikcə yalnız uşaqlarla və sadəcə uşaqlarla dostluq edə biləcək hala gəlirdi. Şöhrət və dünyada istədiyini əldə etmək imkanı onun geriyə dönüşünü gücləndirdi; evdə oyuncaqları ilə oynayacaq, öz "Neverland" parkını quracaq, evinə "Disneyland"dan kostyumlu aktyorlar gətirərək nağılları canlandıracaq, Piter Pen geyimləri ilə mahnılar oxuyacaq, kiçik dostları ilə peçenye yeyib süd içəcək və eyni yataqda yatmağa başlayacaqdı.

Mayklın qışqıran qızlardan qaçması, cinsi kimlik qarışıqlığı iləmi bağlı idi, yoxsa identifikasiya obyekti olaraq həmişə yaxşı və şəfqətli qadınları seçməsi iləmi? Bəlkə də atasının qəddar obrazı və ya daha yaraşıqlı, idmanda güclü və özünə güvənən qardaşları ilə rəqabət apara bilməməsi səbəb idi. Uşaqlığında heç vaxt kifayət qədər diqqət görmədiyi üçün onda əsas etibar duyğusunun çatışmazlığı hiss olunurdu.
Mayklın yaxın işçiləri onun obsessiv xüsusiyyətlərindən, narahatlığından, toplama və saxlama vərdişindən danışırdılar. Sonrakı edipal dövr travmaları da ona əlavə olunanda nəticə psixoz həddində narsisizmə, güzgü qarşısında saatlarla vaxt keçirməsinə, saysız-hesabsız estetik əməliyyatlara, maddə və dərman asılılığına və təkrar olunan güclü panik ataklara gətirib çıxardı. Əslində indi onun həyatını bütün xatirələri ilə birlikdə araşdıranda daha yaxşı görmək olur ki, nə qədər sərt bir super-eqosu vardı. Amma Maykl özünü dünyanın sahibi hesab etdiyi vaxtlarda belə, super-eqosu ona cinsi meylini açıqlamağa heç vaxt icazə vermədi. Bunun qarşısındakı maneə içsəlləşdirdiyi dindar anası idimi, yoxsa qəddar atası?

Maykl bir müddət sonra ailəsindən ayrılıb öz qanadları ilə uçmağa başlayır. Amma bu, asan olmadı; həm atası, həm də qardaşları daim onun arxasınca idi. İllərlə hələ də Maykl ilə birlikdə qastrol etmək üçün çalışır və ya “ondan nə qədər qazana bilərik?” deyə düşünürdülər. Mayklın ailəsinə qarşı duyduğu bu güvənsizlik və istifadə olunma hissi paranoidal şəkildə bütün işçilərinə və ətrafına yayıldı.

Evində 3 aydan çox heç bir xidmətçi işləmirdi, daim telefonlarının dinlənildiyindən və izlənildiyindən şübhələnirdi. Öz ətrafında bir zireh quraraq heç kimə çox yaxınlaşmağa imkan vermirdi, bəzən saatlarla dayanmadan öz-özünə danışırdı. Zaman keçdikcə yalnız səhnədə özünü yaxşı hiss etməyə başladı; “Səhnədə açılıram və bütün problemlərim yox olur” deyirdi, “Bax bura, səhnədir… Tanrının məni istədiyi yer.” Bu, illərlə anasının ona dediyi sözlərin təkrarından başqa bir şey deyildi.

Maykl Cekson "Thriller" albomu ilə dünyanın ən çox satılan albomunun rekordunu hələ də əlində tutur. Bu albomla böyük uğur qazandığı dövrdə öz gücünün sərhədlərini yoxlayırdı.

Elvis Presli ilə xəyalən yarışır, onu keçməyə çalışırdı; hətta "Beatles"in bütün mahnılarının hüququnu alandan sonra Pol Makkartni ilə arası dəymişdi. Artıq heç kəsi rəqib olaraq görmək istəmirdi: “Mən indiyə qədər yaşamış ən yaxşı müğənniyəm, bir nömrəyəm, niyə Elvisə kral deyirlər, əsl kral mənəm, aman Tanrım, mən Maykl Ceksonam!” – deyə təkrarlayırdı. Evlənmək üçün Elvisin qızını seçməsi də təsadüfi deyildi. Bu evliliyin uşaq istismarı ittihamlarını ört-basdır etmək üçün olduğu deyilsə də, Mayklın Liza ilə yaxın münasibət qurduğu, onun ağuşunda rahatlıq tapdığı, ilk cinsi təcrübəsini də Liza ilə yaşadığını söylədiyi də danışılır. Ancaq Liza Meri Presli, Maykl haqqında “O kiçik bir uşaqdır” deyirdi.

İllər keçdikcə Maykl Cekson tarixdəki ən böyük ulduzlardan birinə çevrildi. Onun dəhşətli şöhrəti və sərvəti istənilən insanın başını gicəlləndirib, hər kəsi bir az dəli edə bilərdi. Amma Mayklın oksigen kabinetində yatdığı, yataq otağında manekenlər saxladığı, ölümsüzlüyün arxasınca düşdüyü, ehtiras dolu rəqslərinin və məşhur qasıq hərəkətlərinin arxasında basdırılmış qarışıq bir cinsi kimliyin dayandığı, uşaq istismarı iddialarına baxmayaraq uşaqlarla münasibətini davam etdirdiyi, hər zaman inadkar və tənhalığa doğru sürükləndiyi görünürdü.

Uşaqlıqda ailə içində və cəmiyyət daxilində baş verən böyük mənfi dəyişikliklərin onda kimlik və davamlılıq hissini sarsıtdığını bilirik. Bütün uşaqlığı travmalarla və qeyri-normal hadisələrlə keçmiş Maykl üçün bu davamlılığın təmin olunmaması təəccüblü deyil. Bu baxımdan yanaşsaq; qaradərili bir uşaq kimi doğulub, 50 yaşında ağdərili bir böyük kimi vida etməsi köç deyil də nədir? Əlbəttə, bu proses yalnız qaralıqdan ağlığa keçid deyildi; saysız- hesabsız estetik əməliyyatlarla, bədən bütövlüyü uğrunda mübarizə ilə də davam edirdi. İllərlə pəhriz saxlayan Maykl əvvəlcə ət yeməyi buraxmış, sonra xüsusi tərəvəz pəhrizləri üçün şəxsi aşpazlar gətirmişdi.

Anoreksik xəstəni xatırladacaq şəkildə az yeməyə, yeməyini kiçik hissələrə bölməyə, uzun müddət masa arxasından qalxmamağa başlamış, daim arıqlamışdı. Bəzən isə dayanmadan qusurdu. Saatlarla güzgü qarşısında çılpaq halda özünə baxır, amma gördüyündən heç vaxt razı qalmırdı.