Dezinformasiyanın məqsədi hansısa obyekti hədəf almaq, insanı, dövləti və ya cəmiyyəti qorxutmaqdır

“Media savadlılığı informasiyanı aşkarlamaq, analiz etmək və sonra da paylaşmaq deməkdir. Yəni media savadlılığı yerində olan hər bir kəs məlumatı tapıb onun doğru və ya saxta olduğunu üzə çıxartmağı bacarmalıdır. Manipulyasiyadan yayınmaq, təhlükəli kontentdən uzaq durmaq, öz şəxsi məlumatını qorumaq da media savadlılığın bir hissəsidir. Bir sözlə, texnologiyanın və kütləvi kommunikasiya vasitələrinin genişləndiyi bir dövrdə informasiya ilə düzgün davranmağı bilməliyik”.

Bu barədə Bizimyol.info xəbər portalına Report Media Məktəbinin rəhbəri, media eksperti İsmayıl Rafiqoğlu danışıb. Ekpert vurğulayıb ki, dezinformasiya saxta məlumatın növlərindən biridir, adi yalan xəbərdən fərqi onun çox zaman bilərəkdən yaradılması və informasiya mühitinə paylaşılmasındadır: “Dezinformasiya tək bu günün məhsulu deyil. Deyək, qarşı-qarşıya gələn, müharibə aparan dövlətlərin kəşfiyyat qurumları həmişə düşmən tərəfi çaş-baş salmaq üçün bu forma yalandan istifadə ediblər. Məsələn, İkinci Cahan savaşı dövründə Nasist Almaniyası dəfələrlə Böyük Britaniyaya qarşı desant əməliyyatı keçiriləcəyi barədə dezinformasiya yayıb. Bu səbəbdən ingilislər öz adalarında çox böyük miqdarda hərbi hissələri saxlamağa məcbur olublar. Halbuki bu qoşunları digər cəbhələrdə istifadə etmək olardı”.

Ekspertin fikrincə, dezinformasiyanı müəyyən etmək asan məsələ deyil: “Adi vətəndaş üçün çox çətindir, çünki belə tip xəbəri adətən hazırlıqlı mütəxəssislər hazırlayırlar. Dezinformasiyanın həmişə obyekti olur, məqsəd də həmin insanı, dövləti və ya cəmiyyəti qorxuda saxlamaq ola bilər. Məsələn, “dolların kursu dəyişəcək” kimi saxta xəbər bazarda çaxnaşma yarada bilər. Onlarla "YouTube" kanalı sahibi, bloqçular, özünə analitik deyən şəxslər hər gün kiminsə sifarişi ilə dezinformasiya hazırlamaqla məşğuldurlar. Hətta saxta ekspertlər kastası da yaranıb. İşi pul əvəzində tələb olunan “həqiqət”i, yəni dezinformasiyanı yaymaqdır. Dezinformasiya həm də informasiya müharibəsində tez-tez istifadə olunan silahdır”.

İsmayıl Rafiqoğlu qeyd edib ki, dezinformasiyanın zərəri açıq-aydın görünür. Yəni kimə yönəlibsə, həmin tərəf bir növ rahatlığını itirir, normal həyat tərzini bərpa edə bilmir, çünki bu axın bitmək bilmir. Birinin ardınca digəri yaradılır, paylaşılır.

“Dezinformasiyanı aşkarlamaq elə öz-özlüyündə kifayət qədər zaman tələb edən bir işdir”-deyə ekspert əlavə edib.

İradə Cəlil, Bizimyol.info