Dilqəm Əhməd: Əslində Milli Mətbuat Günü 3 avqustda qeyd olunmalıdır

Yazıçı, publisit Dilqəm Əhməd ilk mətbu orqanımız olan “Əkinçi” qəzetinin yaranma gününün 22 iyulda deyil, 3 avqustda keçirilməli olduğunu deyib.

Gununsesi.info xəbər verir ki, Dilqəm Əhməd Teleqraf-a açıqlamasında bildirib ki, əvvəllər xristian dünyasında Yuli təqvimi istifadə olunurdu: “Bu təqvim Roma dövrünə aiddir və Yuli Sezarın adı ilə bağlıdır. Lakin 1582-ci ildə Papa XIII Qriqori bu təqvimi islah edərək yeni bir təqvim – Qriqori təqvimini yaratdı. Hazırda Azərbaycan Respublikasında rəsmi olaraq bu təqvimdən istifadə olunur. Dünyanın müxtəlif ölkələri bu təqvimə tədricən keçiblər. Məsələn, çar Rusiyası Qriqori təqviminə 1918-ci ildə keçib. Azərbaycanda isə bu keçid 1918-ci ilin 1 may tarixindən etibarən baş verib o zaman Zaqafqaziya Demokratik Federativ Cümhuriyyəti vardı. Qriqori təqviminə keçidlə bağlı əsas fərqlərdən biri də budur: əgər hadisə Yuli təqvimi ilə 1900-cü ildən əvvəl baş vermişdisə, həmin tarixə 12 gün əlavə olunur, əgər 1900-cü ildən sonradırsa, 13 gün əlavə edilir. Daha qədim dövrlərə aid hadisələrdə bu fərq 10-11 günə qədər azalır. Amma bizi əsas maraqlandıran dövr XIX və XX əsrlərdir”.

Dilqəm Əhməd əlavə edib ki, sovet dövründə insanlar bu təqvim fərqini yaxşı bilirdilər: “Məsələn, Oktyabr Sosialist İnqilabı Yuli təqviminə görə 25 oktyabrda baş vermişdi, lakin Sovet İttifaqında bu hadisə 7 noyabrda qeyd olunurdu. Çünki 25 oktyabrın üzərinə 13 gün əlavə etdikdə 7 noyabr alınırdı. Başqa bir misal: ermənilərin törətdiyi mart soyqırımı Yuli təqvimi ilə 18 martda olub. Qriqori təqvimi ilə 31 marta düşür və biz 31 mart olaraq qeyd edirik. Və ya “Leyli və Məcnun” operası Yuli ilə 12 yanvardır, amma biz haqlı olaraq 25 yanvarda qeyd edirik. Amma təəssüf ki, bütün önəmli hadisələrdə buna əməl etməmişik. Məsələn, “Molla Nəsrəddin” jurnalı Yuli təqvimi ilə 7 apreldir, əslində 20 apreldə qeyd etməliyik. Bu baxımdan Azərbaycan mətbuatının yaranma günü kimi qeyd etdiyimiz 22 iyul 1875-ci il də Yuli təqvimi ilədir. Bu tarixə 12 gün əlavə edilməlidir və nəticə 3 avqust 1875-ci il olur. Yəni əslində mətbuat gününü indi istifadə etdiyimiz Qriqori təqvimi ilə 3 avqustda qeyd etməliyik”.

Gununsesi.info