Diplomatiya millətin xarakterini dünya dilinə tərcümə etməkdir

Bizim bütün addımlarımız ölçülüb-biçilmiş addımlardır. Biz dünya miqyasında öz layiqli yerimizi tutmuşuq. Bizim xarici ölkələrlə münasibətlərimiz yalnız qarşılıqlı maraqlar və qarşılıqlı hörmət əsasında qurulur.
Siyasi gücündən, yaxud da ki, böyüklüyündən, ərazilərindən asılı olmayaraq, bütün ölkələrlə bərabər hüquqlu münasibətlər qura bilmişik.
Prezident İlham Əliyev.
"Bizim bütün addımlarımız ölçülüb-biçilmiş addımlardır."
Bu cümlə dövlət idarəçiliyində təsadüfiliyin yer almadığını, hər qərarın arxasında ciddi təhlil, strateji uzaqgörənlik və milli maraqların incə hesabı olduğunu göstərir. Fəlsəfi baxımdan, bu, Aristotelin “fəzilət ortada olar” prinsipinə uyğundur: emosional tələsikliklə deyil, ölçülü düşüncə ilə hərəkət etmək — həm ədaləti, həm də nəticədə xalqın rifahını qorumaqdır. Siyasi mənada isə bu, dövlətin öz taleyini şansa deyil, planlı iradəyə həvalə etməsidir. Ruhlandırıcı tərəfi: xalq anlayır ki, onun gələcəyi düşünülərək atılan addımların üzərində qurulur.
"Biz dünya miqyasında öz layiqli yerimizi tutmuşuq."
Bu fikir həm milli qüruru, həm də beynəlxalq hüququn əsas prinsiplərindən biri olan “dövlətlərin bərabərliyi”ni ifadə edir. Fəlsəfədə bu, Platonun “hər kəs öz yerində mükəmməldir” ideyasına bənzəyir — yəni, dövlət öz potensialını tanıyır, reallığı və idealı birləşdirir. Siyasi baxımdan, bu, Azərbaycanın beynəlxalq arenada passiv izləyici deyil, fəal subyekt kimi qəbul edilməsinin göstəricisidir. Ruhlandırıcı tərəfi: xalq öz dövlətinin dünya səhnəsində ucalığını hiss edir.
"Bizim xarici ölkələrlə münasibətlərimiz yalnız qarşılıqlı maraqlar və qarşılıqlı hörmət əsasında qurulur."
Burada dövlət siyasətinin etik təməli açıq görünür: gücə, təzyiqə və birtərəfli üstünlüyə yox, qarşılıqlı faydaya əsaslanmaq. Bu, Kantın “başqasını məqsəd kimi qəbul et” prinsipinə uyğundur — yəni, tərəflər bir-birini alət kimi deyil, dəyərli tərəfdaş kimi görür. Siyasi mənada, bu, diplomatiyada etik balansın qorunmasıdır. Ruhlandırıcı təsiri: vətəndaş anlayır ki, onun dövləti dostluğu maraq üzərində deyil, qarşılıqlı hörmətin bünövrəsində qurur.
"Siyasi gücündən, yaxud da ki, böyüklüyündən, ərazilərindən asılı olmayaraq, bütün ölkələrlə bərabər hüquqlu münasibətlər qura bilmişik."
Bu, dövlətin beynəlxalq münasibətlərdə “güc hüququ”nu deyil, “hüququn gücü”nü əsas tutduğunu göstərir. Fəlsəfədə bu, Stoiklərin universal qardaşlıq ideyası ilə səsləşir — hər bir dövlət, ölçüsündən asılı olmayaraq, bəşəriyyət ailəsinin bərabər üzvüdür. Siyasi baxımdan, bu, Azərbaycanın balanslı və inklüziv diplomatiya kursunun təsdiqidir. Ruhlandırıcı təsiri: xalq hiss edir ki, ölkəsi heç kim qarşısında əyilmədən, amma heç kimi də kiçiltmədən irəliləyir.
Beləliklə, bu mətn sadəcə bir siyasi bəyanat deyil — bu, ölçülülük fəlsəfəsi, milli ləyaqət manifesti və diplomatiyanın etik kodeksi kimi oxunur. Burada hər söz həm strateji, həm də mənəvi güc daşıyır.
Diplomatiya – millətin xarakterini dünya dilinə tərcümə etməkdir.
David Seliverstov,
Magen David Azərbaycan İnsan Hüquqları Müdafiə Mərkəzinin rəhbəri