Dünyada birinci sinifə başlama yaşları ARAŞDIRMA

Dünyada məktəbə qəbul yaşı ölkələrə görə, müxtəlifdir. Beynəlxalq təşkilat kimi məşhur olan "İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı" (OECD) ölkələr arasında sorğu aparıb. Dünya ölkələrin təxminən üçdə ikisində uşaqlar 6 yaşda birinci sinfə başlayırlar. Eyni zamanda, bəzi Avropa ölkələrində (məs., Bolqarıstan, Estoniya, Xorvatiya, Finlandiya) məktəbə başlama yaşı 7-dən hesablanır, nadir hallarda isə (Avstraliya, İngiltərə, Yeni Zelandiya, Şotlandiya) məktəbə giriş 5 yaşda olur.

Milli.Az lent.az-a istinadla bu mövzu ilə bağlı araşdırmanı təqdim edir:

UNESCO-nun statistikasına əsasən isə analiz edilən 38 ölkədə orta məktəbə qəbul yaşı 6-dır. Ən yüksək göstərici Estoniyada (7), ən aşağı isə Avstraliyada (5) qeydə alınıb. 

Azərbaycan

Azərbaycanda məktəbə qəbul yaş həddi 6-dır. Təhsil Nazirliyinin qaydalarına görə, sentyabrın 15-dək 6 yaşını tamamlayan uşaqlar birinci sinfə qəbul edilirlər. Azərbaycanda həmçinin 5 yaşlı uşaqlar üçün məktəbəhazırlıq məcburidir. Yəni uşaqlar 5 yaşında hazırlıq qrupuna yazılır, daha sonra 6 yaşında birinci sinfə başlayırlar. Qonşu ölkələrdə də vəziyyət oxşardır. Gürcüstanda da ibtidai təhsil 6 yaşdan başlanır.

Avropa ölkələri

Avropada məktəbə qəbul yaşı ölkədən-ölkəyə fərqlənir. Məsələn, Almaniya, Fransa, İtaliya, İspaniya və Rusiya kimi ölkələrdə birinci sinifə adətən 6 yaşında daxil olunur. Digər tərəfdən, Bolqarıstan, Estoniya, Xorvatiya və Finlandiyada ibtidai təhsil 7 yaşdan başlayır. İngiltərə, Şotlandiya, eləcə də İrlandiyada da rəsmi olaraq 5 yaşdan birinci sinfə başlamaq mümkündür. Bu fərqliliklər ölkələrin təhsil sistemində məktəbəqədər hazırlıq mərhələsinin olması ilə bağlıdır. Məsələn, bir sıra ölkələrdə (Latviya, Litva, Polşa, İsveç) uşaqlar 5-6 yaşda məktəbəhazırlığa gedir, birinci sinifə isə 7 yaşdan başlayır.

Amerika və Avstraliya

Amerika Birləşmiş Ştatlarında məktəbə qəbul yaşı ştatdan-ştat dəyişir: 2010-cu ildə aparılan araşdırmaya görə, 24 ştatda minimum ibtidai təhsil yaşı 6, 16 ştatda isə 7 idi. Tipik olaraq amerikalı uşaqlar 5 yaşda bağçaya ("kindergarten") gedir, birinci sinifə isə 6 yaşında başlayırlar. Avstraliyada isə məktəbə qəbul 5 yaşdan sayılır, yəni uşaqlar 5-6 yaşlarında birinci sinfə daxil olurlar. Beləliklə, ABŞ və Avstraliyada birinci sinfə başlayış yaşı da 6 yaş civarında təşkil edilir.

Asiya ölkələri

Asiya ölkələrində də ibtidai təhsilə başlama yaşı ümumiyyətlə 6-dır. Məsələn, Çində ibtidai məktəb 6 il davam edir və uşaqlar 6 yaşında birinci sinfə daxil olurlar. Yaponiya və Cənubi Koreyada da şagirdlər birinci sinifə girməzdən əvvəl 6 yaşını tamamlamalıdırlar (Çində bəzi əyalətlərdə 7 yaş da ola bilər). Hindistanda isə 2026-cı ildən etibarən tətbiq ediləcək yeni təhsil siyasətinə əsasən 1-ci sinifə qəbul üçün minimum yaş 6 olacaq. Bu ölkələrdə uşaqlar əvvəlcə məktəbəqədər təhsildə təxminən 3-5 yaş arasında olurlar, daha sonra 6 yaşında rəsmi təhsilə başlayırlar. Ümumilikdə, ölkələr arasındakı fərq onların təhsil qanunları və sistem quruluşu ilə bağlıdır. Bəzi ölkələr ibtidai təhsili 6 yaşdan, digərləri 7 yaşdan hesab edir. Məsələn, Azərbaycanda və ABŞ-da məcburi ibtidai təhsil 6 yaşdan başladığı üçün uşaqlar 6 yaşında 1-ci sinfə daxil olur. Digər tərəfdən, Finlandiya və Rusiya kimi ölkələrdə məktəbə qəbul 7 yaşdan hesablanır. Bu fərqlər məktəbəqədər hazırlığın mövcudluğu, uşağın inkişaf səviyyəsinə dair milli yanaşmalardan irəli gəlir.
Milli.Az