Düşüncə sürətinin işıq sürətindən daha sürətli olduğu doğrudurmu?

...Məşhur bir ifadəyə görə, insan düşüncəsi bəlkə də təbiətdə mövcud olanların ən sürətlisidir. Hətta işıq saniyədə 300 min kilometr sürətlə hərəkət etdiyinə və düşüncənin “ani” olduğuna görə çoxları onu daha az sürətli hesab edirlər. Ancaq yeni bir araşdırma gündəlik məntiqi təkzib etdi. Alimlər insanların informasiyanı emal etmə sürətini ölçüblər və müəyyən ediblər ki, əsas idrak prosesləri təkcə işığın deyil, həm də aşağısürətli internetin yayılmasından dəfələrlə ləng gedir.

SİA-nın xarici qaynaqlardan əldə etdiyi məlumata görə, bunu “Naked Science” yazır.

Müasir tədqiqatların çoxu təfəkkürə və digər idrak proseslərinə həsr olunub. Onlardan birinə görə, fiziki fəaliyyət daha yaradıcı düşünməyə imkan verir.

Başqa bir iş sübut etdi ki, insanlar həqiqətən xəyal edə bilməzlər.

ABŞ-ın Kaliforniya Texnologiya İnstitutunun mütəxəssisləri insanın işıqdan daha sürətli düşünməsi ilə bağlı məşhur ifadəni sınaqdan keçirib. Elm adamlarının “varlığın ləngliyini” izah etdiyi araşdırmanın nəticələri “Neuron” elmi jurnalında dərc olunub.

Əsərin müəllifləri informasiya nəzəriyyəsi və davranışla bağlı mövcud məqalələrə əsaslanaraq, insan beyninin oxuyarkən, yazarkən, video oyunları oynayarkən və Rubik kubunu həll edərkən məlumatı necə tez emal etdiyini ölçüblər.

Məlum oldu ki, insanlar orta hesabla saniyədə 10 bit sürətlə düşünürlər, baxmayaraq ki, hətta aşağı keyfiyyətli videolara baxmağa imkan verməyən ləng internetin sürəti belə saniyədə100 meqabitdir (yəni 100 milyondan çox).

...Bu, çox kiçik rəqəmdir. Hər an hisslərimiz tərəfindən qəbul edilən trilyon bitdən cəmi 10 bit çıxarırıq və bu 10 bitdən dünyanı qavramaq və qərarlar qəbul etmək üçün istifadə edirik.

Bunu tədqiqat müəllifləri izah ediblər.

Əldə edilən məlumatlara əsasən alimlər belə bir fikir irəli sürdülər ki, niyə beyin eyni anda yalnız bir düşüncəni emal edir, hissiyyat sistemləri isə paralel olaraq bir neçə informasiya axını ilə işləməyə qadirdir.

Məsələn, şahmatçının sonrakı gedişləri planlaşdırarkən eyni vaxtda bir neçə taktikanı nəzərdən keçirmək imkanının olmaması beynin təkamül məntiqi ilə bağlı ola bilər.

...Əvvəlki araşdırmalar göstərir ki, sinir sistemini inkişaf etdirən ilk canlılar beyinlərini əsasən yemək tapmaq və yırtıcılardan qaçmaq üçün istifadə ediblər.

Yeni məqalənin müəllifləri izahat verdilər: “Əcdadlarımız yaşamaq imkanını təmin etmək üçün dünyanın kifayət qədər yavaş inkişaf etdiyi ekoloji niş seçdi. Reallıqda saniyədə 10 bit yalnız ən pis vəziyyətlərdə lazımdır və çox vaxt mühitimiz daha yavaş dəyişir”.

Tədqiqat təkcə populyar bir inancı yoxladı, həm də beyin-kompüter interfeyslərinin effektivliyini şübhə altına aldı. Belə layihələrin insanların adi söhbət və ya yazışma zamanı olduğundan daha sürətli ünsiyyət qurmasına imkan verəcəyi güman edilirdi. Buna baxmayaraq, əldə edilən məlumatlar göstərir ki, beynin informasiya emal sürəti eyni səviyyədə - saniyədə 10 bit olacaq.

Əli Babayev