Ərdoğan Trampla görüşdü, Fidanla bağlı məlumat yayıldı: Türkiyədə qəribə vəziyyət

Türkiyənin xarici işləri naziri Hakan Fidanın ABŞ-la bağlı açıqlamaları diqqət çəkib. Fidan Ankaranın Vaşinqtonla bütün problemləri həll etmək istədiyini söyləyib.

Digər tərəfdən, bir çox ekspert Türkiyə XİN başçısının ABŞ səfərinin uğurlu olmadığı qənaətindədir. Xüsusilə iki ölkə arasında F-35 məsələsinə dair gözlənilən razılığın əldə olunmadığı və digər bir çox problemin hələ həll edilmədiyi bildirilir.

Globalinfo.az-a danışan deputat Elçin Mirzəbəyli deyib ki, hazırda Türkiyə-ABŞ münasibətləri çoxqatlı və ziddiyyətli bir mərhələdən keçir:

“Uzun illərdən bəri yığılmış problemlərin fonunda dialoq xəttinin davam etməsi özü-özlüyündə diplomatik iradənin göstəricisidir. Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidanın Vaşinqton səfəri də bu baxımdan həm regional, həm də qlobal güc balansının dəyərləndirilməsi üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır.

Hər iki tərəf münasibətlərdəki çətinliklərin fərqindədir. Fidanın da dediyi kimi, problemlərin bir qismi sistematik, bir qismi isə siyasi motivlidir. Amma vacib məqam ondadır ki, bu dəfə həm Ankara, həm də Vaşinqton “qarşılıqlı iradə”ni daha açıq şəkildə ifadə edir. Bu, əvvəllər müşahidə olunan soyuqluğa nisbətən diplomatik tonun dəyişməsi deməkdir. Səfər konkret nəticələr baxımından parlaq olmasa da, münasibətlərin tam qırılmasının qarşısını alan və dialoqun açıq qalmasını təmin edən bir mərhələ kimi qiymətləndirilə bilər”.

Deputat bildirib ki, F-35 proqramı, sanksiyalar və YPG məsələləri hələlik tərəflər arasında fikir ayrılıqlarını saxlayır:

“Lakin enerji əməkdaşlığı, kibertəhlükəsizlik və ticarət əlaqələri kimi istiqamətlərdə müsbət mesajlar verilməsi, münasibətlərin tam “buzlaşmadığını” göstərir. ABŞ və Türkiyə enerji təhlükəsizliyi məsələsində bir-birinə ehtiyac duyur və bu, qarşılıqlı dialoqun saxlanması üçün təbii zəmin yaradır.

Eyni zamanda, Vaşinqtonun Yaxın Şərqdə daha realist və tərəfdaşlığa əsaslanan xəttə qayıda biləcəyi ehtimalını artırır. Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın ABŞ Prezidenti Donald Trampla görüşdəki praqmatik mövqeyi Türkiyənin qlobal diplomatiyada yenidən ənənəvi rolunu davam etdirmək istədiyini nümayiş etdirir.

Elçin Mirzəbəyli

Hakan Fidanın diplomatik səyləri isə təkcə ikitərəfli münasibətlərin yox, həm də Türkiyənin milli maraqlara söykənən siyasətinin davamlılığının göstəricisidir. Ankara artıq özünü yalnız NATO üzvü kimi deyil, həm də Avrasiya, Yaxın Şərq və Afrika regionlarının siyasi dinamizmini tənzimləyən bir güc kimi təqdim edir. Bu, Rəcəb Tayyib Ərdoğanın “sabit güc – ədalətli nizam” fəlsəfəsinin praktiki təzahürüdür”.

E.Mirzəbəylinin sözlərinə görə, Türkiyə-ABŞ münasibətləri hələ uzun müddət “gərgin tarazlıq” mərhələsində qalacaq:

“Amma bu tarazlıq əvvəlki kimi qarşıdurmaya deyil, qarşılıqlı asılılığa əsaslanır. Vaşinqton Türkiyəni itirmək istəmir, Ankara isə Qərbdən uzaqlaşmadan öz regional müstəqilliyini qorumağa çalışır. Diplomatik dildə desək, tərəflər münasibətləri “idarə edilən fərqli baxışlar” formatında saxlayırlar.

Mövcud reallıqda bu, ən konstruktiv variantdır. Çünki həm ABŞ, həm də Türkiyə anlayır ki, bir-birini itirmək geosiyasi boşluq yaradacaq. Ərdoğanın Trampla görüşü bu reallığın həm Vaşinqtonda, həm də Ankarada anlaşılmağa başlandığını göstərir. Bu da Türkiyənin xarici siyasətində yeni – qarşılıqlı hörmət və balanslı əməkdaşlıq mərhələsinin başladığına işarədir”.

Turan Rzayev
Globalinfo.az