Haaqa toplantısının arxa planı: NATO liderləri qlobal təhlükəsizliklə bağlı yığışırlar

Bu gün Niderlandın Haaqa şəhərində NATO-ya üzv ölkələrin liderlərinin sammiti keçiriləcək. Tədbirdə Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan, eləcə də alyansda təmsil olunan 32 ölkənin lideri iştirak edəcək. İki gün davam edəcək sammit iyunun 25-də yekunlaşacaq. Toplantıda kollektiv təhlükəsizliyin gücləndirilməsi ilə yanaşı, digər aktual məsələlər müzakirəyə çıxarılacaq. Bu gün Niderlandın Haaqa şəhərində NATO-ya üzv ölkələrin liderlərinin sammiti keçiriləcək. Tədbirdə Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan, eləcə də alyansda təmsil olunan 32 ölkənin lideri iştirak edəcək. İki gün davam edəcək sammit iyunun 25-də yekunlaşacaq. Toplantıda kollektiv təhlükəsizliyin gücləndirilməsi ilə yanaşı, digər aktual məsələlər müzakirəyə çıxarılacaq. 

“Müstəqil Mətbuat Mərkəzi" İctimai Birliyinin sədri, politoloq Elçin Xalidbəyli Sherg.az-a söyləyib ki, NATO-ya üzv ölkələrin liderlərinin bu dəfəki sammiti olduqca vacib qlobal mərhələyə təsadüf edir:

“İran-İsrail savaşı ilə bağlı atəşkəs yenicə əldə olunsa da, Yaxın Şərqdə müharibənin tamamilə başa çatdığını demək hələ tezdir. Çünki bölgədə baş verə biləcək hər hansı kiçik bir gərginlik müharibəni yenidən alovlandıra və qlobal xarakterli münaqişə mənzərəsi yarada bilər. Belə bir vəziyyətdə NATO ölkələrinin dövlət başçılarının bu mövzunu sammit çərçivəsində müzakirə edəcəkləri şübhə doğurmur. Həmçinin, bu müzakirələr zamanı Avropa dövlətləri ilə Amerika Birləşmiş Ştarları (ABŞ) arasında müəyyən mövqe fərqliliklərinin yaranması da istisna olunmur. Xüsusilə qeyd olunmalıdır ki, Fransa və Türkiyə İrana qarşı hərbi müdaxilənin doğru seçim olmadığını düşünən ölkələrdəndir. Fransa müasir dövrdə İrana ən yaxın münasibətləri olan ölkələrdən biridir. Türkiyə isə sərhədlərinə yaxın ərazidə hərbi münaqişənin baş verməsini istəmir. Bu baxımdan, ABŞ-nin də məsələyə münasibətdə müəyyən üstün mövqeyə sahib olması, lakin eyni zamanda digər müttəfiqlərin fikirlərinə də diqqət yetirməsi gözləniləndir”.

Ekspert qeyd edib ki, sammitdə Yaxın Şərqin gələcəkdəki hərbi-siyasi inkişaf istiqamətləri də müxtəlif ssenarilər əsasında müzakirə oluna bilər:

“Digər tərəfdən, böyük ehtimalla NATO dövlət başçılarının gündəmində Rusiya təhlükəsi də əsas mövzulardan biri olacaq. Donald Tramp İran–İsrail savaşını bir növ şouya çevirərək atəşkəsə nail olsa da, prezidentliyə namizəd kimi vəd etdiyi Ukrayna müharibəsinin dayandırılması istiqamətində hələlik konkret nəticə əldə edə bilməyib. Əksinə, Ukrayna müharibəsinin bir müddət də davam edəcəyi ehtimal olunur. Rusiya nə ABŞ-nin, nə Ukraynanın, nə də Qərbin təkliflərini qəbul etmək niyyətindədir. Əksinə, Moskva yalnız öz şərtlərinin qeyd-şərtsiz qəbul olunmasında israr edir. Bu baxımdan, Ukrayna münaqişəsi yaxın perspektivdə də Qərb üçün ciddi problem olaraq qalacaq. Bu səbəbdən NATO ölkələrinin Ukrayna ətrafında yaranmış vəziyyəti də müzakirə etmələri gözlənilir. Xüsusilə, Rusiyanın gələcəkdə Avropa üçün yarada biləcəyi hərbi təhlükə bu sammitin əsas gündəm mövzularından biri ola bilər. Avropa İttifaqı ölkələri artıq bu istiqamətdə real addımlar atmağa başlayıblar. Silahlanma və hərbi potensialın artırılması üçün maliyyə vəsaitləri ayrılır. Yaxın gələcəkdə Rusiya təhlükəsindən qorunmaq məqsədilə NATO-ya üzv ölkələrin birgə hərbi-siyasi strategiyalar formalaşdırması və addımlarını razılaşdırması ehtimalı yüksəkdir”.