Hikmət Hacıyevin müsahibəsi Azərbaycanın xarici siyasətindəki balanslaşdırılmış yanaşmanı əks etdirir

“Hikmət Hacıyevin Slovakiyanın “Hospodarske noviny” qəzetinə verdiyi müsahibə Azərbaycanın xarici siyasətinin prioritetlərini, enerji diplomatiyasının strateji istiqamətlərini və “yaşıl keçid”ə realistik yanaşmasını əks etdirir. Bu çıxışı bir neçə əsas nöqtə üzrə təhlil etmək olar” .

Bu barədə Bizimyol.info xəbər portalına politoloq Nicat İsmayılov danışıb. Politoloqun fikrincə, burada Azərbaycanın Mərkəzi və Şərqi Avropa ilə strateji əməkdaşlığı önə çəkilir: “Hikmət Hacıyevin bu regionu “ənənəvi dost və tərəfdaş” adlandırması təsadüfi deyil. Azərbaycan, xüsusilə son illərdə, Avropanın enerji təhlükəsizliyində həlledici rol oynayaraq (məsələn, TAP qaz kəməri vasitəsilə) bu ölkələrin Rusiyadan enerji asılılığını azaltdı. Bu, yalnız iqtisadi deyil, həm də siyasi bir tərəfdaşlıqdır. Məsələn; Macarıstan, Rumıniya və Polşa kimi ölkələrlə qaz tədarükü və infrastruktur layihələri üzrə razılaşmalar Bakının Avropada təsir dairəsini genişləndirir”.

Nicat İsmayılov

Nicat İsmayılov qeyd edib ki, Hikmət Hacıyevin “yaşıl fanatizm” ifadəsi, qlobal enerji keçidi diskussiyalarında Azərbaycanın pragmatik mövqeyini vurğulayır: “Avropa ölkələri 2022-ci ildə Rusiyanın Ukraynaya hücumundan sonra enerji böhranı ilə üzləşəndə, təbii qaz və digər ənənəvi enerji mənbələrinə olan tələbat artdı. AB ölkələri “yaşıl enerjiyə” sürətli keçidi təbliğ edərkən, eyni zamanda Azərbaycan qazına olan asılılıqlarını artırdılar. Bu, qısa müddətli enerji təhlükəsizliyi ilə uzunmüddətli iqlim hədəfləri arasında tarazlıq qurmağın çətinliyini göstərir. Hikmət Hacıyev bildirir ki, Azərbaycanın enerji siyasəti real iqtisadi və sosial ehtiyaclara əsaslanmalıdır. Azərbaycan özünü təmiz enerji layihələrindən (məsələn, Xəzərdə külək elektrik stansiyaları) uzaq tutmasa da, qazın “keçid mənbəyi” kimi rolunu qətiyyətlə müdafiə edir”.

Azərbaycanın Avropada artan nüfuzu...

Politoloqun fikrincə, Azərbaycanın enerji resursları onu Avropa üçün vacib strateji tərəfdaşa çevirib və Hikmət Hacıyevin çıxışındakı əsas mesajlardan biri də budur ki, Bakı təkcə təchizatçı deyil, həm də təhlükəsizlik tərəfdaşıdır: “Məsələn; qazın diversifikasiyası. Avropa Rusiyadan alternativ mənbələr axtararkən, Azərbaycanın əhəmiyyəti artıb. 2023-cü ildə AB-yə ixrac olunan qazın həcmi 12 milyard kub metrə yaxınlaşaraq tarixi rekord qırdı. Geosiyasi üstünlük isə Azərbaycan enerji infrastrukturunu (məsələn, Albaniya ilə yeni elektrik interkonnektoru) genişləndirməklə Qara dəniz və Balkan regionunda da təsirini gücləndirir”.

Nicat İsmayılov bildirib ki, AB-nin bəzi üzv ölkələrin neft-qaz layihələrini maliyyələşdirməkdən imtina edərkən, eyni zamanda Azərbaycan resurslarına etibar etməsi hipokrit siyasətdir.

“Azərbaycan enerji ixracını 2027-ci ilədək 20 milyard kub metrə çatdırmağı hədəfləyir və eyni zamanda hidrogen enerjisi kimi sahələrdə Avropa ilə yeni sazişlər üzərində işləyir. Diplomatiya və praqmatizm: Hikmət Hacıyevin müsahibəsi Azərbaycanın xarici siyasətinin əsas prinsiplərini – realizm, çoxşaxəli diplomatiya və enerji təhlükəsizliyinə balanslaşdırılmış yanaşmanı əks etdirir. “Yaşıl fanatizm”ə tənqid, qlobal enerji müzakirələrində inkişaf etməkdə olan ölkələrin səsini gücləndirmək cəhdi kimi də qiymətləndirilə bilər. Azərbaycan üçün əsas hədəf, enerji resurslarını təkcə iqtisadi deyil, həm də siyasi "leverage" kimi istifadə edərək beynəlxalq arenada mövqeyini gücləndirməkdir”-deyən politoloq hesab edir ki, bu müsahibə ilə eyni zamanda Avropaya bir mesaj verilir ki, “Yaşıl gündəminiz varsa, lakin enerji təhlükəsizliyinizdən narahat olursunuzsa, Azərbaycan kimi tərəfdaşlarla dialoqu gücləndirməlisiniz.”

İradə Cəlil, Bizimyol.info