İran ilk dəfə qitələrarası ballistik raket buraxdı Analitiklər qəribə məqama diqqət çəkir

İran parlamentinin üzvü və ölkənin dövlət mediası Tehranın qitələrarası ballistik raketin (ICBM) ilk uğurlu sınağını həyata keçirdiyini iddia edir, lakin analitiklərin fikrincə, yayılan görüntülər onun müvafiq hündürlüyə çatdığını təsdiqləmir.

Qaynarinfo "Defense Express"ə istinadən xəbər verir ki, ötən gün İran parlamentinin üzvü Möhsün Zənqanə dövlət telekanalı IRIB-də İranın qitələrarası ballistik raketinin (ICBM) ilk uğurlu sınağı barədə məlumat verib. Eyni zamanda, bir neçə gün əvvəl İran üzərində səmada xarakterik buraxılış izi qeydə alınıb ki, bu da müşahidəçilərin fikrincə, bu raketə aid ola bilər və hadisə rəsmi bəyanatları dəstəkləyir.

Analitiklər qeyd edirlər ki, dərc edilmiş kadrlar mühərrikin işləməsinin uzun izlərini və raketin arxasında çoxsaylı xəttləri göstərir. Bu, mühərrikin yəqin ki, impulslarla işlədiyinə işarədir. Kadrlarda həmçinin trayektoriyanın cihazı atmosferin yuxarı qatına və ya klassik ICBM üçün tipik və zəruri uçuş mərhələsi olan kosmik hündürlüyə apardığına dair aşkar əlamətlər yoxdur.

"Niyə mühərrikin uçuşun belə erkən mərhələlərində bu rejimdə işlədiyi bəlli deyil. Üstəlik, yayımlanan kadrlarda mühərrik cığırının yuxarı atmosferdə genişlənməsinə dair heç bir işarə də göstərilmir. Təbii ki, bu, çox güclü işıqlandırma ilə bağlı ola bilər, ona görə də bu effekt sadəcə görünmür", deyə nəşr yazır.

Analitiklərin fikrincə, ən sadə şərh odur ki, raket ya tipik hündürlüyə çatmayıb, bu da öz növbəsində suallar yaradır, ya da buraxılışın başqa məqsədi olub.

Mütəxəssislər bir neçə mümkün səbəb göstərir: Bu, qısa mənzilli sınaq ola bilərdi - hədəf qısa məsafədə olub, kadrlar başqa tipli raketə aiddir və ya raket uğursuz olub və rəsmi açıqlamalara baxmayaraq, faktiki sınaqlar uğursuz alınıb.

Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, bundan əvvəl, avqustda İran mediası "Xürrəmşəhər-5" adlı ICBM-nin yaradılmasını elan etmişdi. Ona görə də yəqin ki, bu raket sınaqdan keçirilə bilərdi. Nəşr edilmiş spesifikasiyalara görə, "Xürrəmşəhər-5"in 12 min kilometrə qədər uçuş məsafəsi olduğu iddia edilir ki, bu da nəzəri cəhətdən İran ərazisindən ABŞ-ın istənilən nöqtəsinə çatmağa imkan verir. 

"Mach 16-a" (təxminən 5,4 km/s) sürətlənmə və təxminən iki ton ağırlığında döyüş başlığı haqqında da məlumat verilib. Hələlik söhbət qeyri-nüvə döyüş başlığından gedir, lakin analitiklər belə bir raketin müvafiq silah olduğu halda nüvə yükünün potensial daşıyıcısına çevrilə biləcəyinə diqqət çəkirlər.

Mütəxəssislər hesab edirlər ki, ABŞ-a adi iki tonluq döyüş başlığı ilə birbaşa zərbə endirilməsi bu cür raketlərin yüksək qiyməti və kütləvi istehsalının mürəkkəbliyi səbəbindən məhdud taktiki mənada olardı. Buna görə də ictimai və ekspert şərhlərində Xürrəmşəhr-5 potensial nüvə silahı daşıyıcısı kimi qəbul edilməlidir.

İran əvvəllər özünü orta mənzilli ballistik raketlərlə məhdudlaşdırırdı - Tehranın fikrincə, regional hədəfləri (məsələn, İsrail və ya regiondakı Amerika bazalarını) vurmaq üçün kifayətdir. Bununla belə, bəzi İran rəsmilərinin fikrincə, ABŞ-ın zərbələri ilə bağlı insidentlərdən sonra (xüsusən də strateji B-2 təyyarələrinin istifadəsi ilə) Tehranın mövqeyinin dəyişib və daha uzaq hədəfə zərbə endirmək imkanı ilə bağlı daha ciddi suallar yaranmağa başlayıb.

"2015-ci ildə İranın yüksək rütbəli məmurları İsrailə və regiondakı Amerika bazalarına zərbələr endirmək üçün kifayət qədər 2000 km mənzilli raket sistemlərinə sahib olacağını bəyan etmişdilər. Amma belə görünür ki, amerikalılar bu ilin iyununda 12 günlük müharibə zamanı ABŞ-dakı hava bazalarından havaya qalxan B-2-lərlə onları bombaladıqdan sonra Amerikanın mövqeyini birbaşa dəyişmək istəyib", deyə bildirilib.

Aydın