KİTAB EVİ VƏ UÇAN GÖYƏRÇİNLƏR Söküb, dağıtdılar... AzPolitika onlayn siyasiictimai qəzet

Etibar Əliyev,

fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru

İki nəhəng bəstəkarın adına olan küçədə iki dəyər yaradılmışdı. Fikrət Əmirov küçəsində "Kitab evi" və Üzeyir Hacıbəyli adına küçədə Səttar Bəhlulzadə adına Sərgi salonu. İndi bunların heç biri yoxdur.

"Kitab evi" Sovetlər İttifaqında ən böyük mağazalardan biri idi. Bəli, kitab yaddaşdır! Həmin mağazadan aldığım kitabları gördükcə, oranın aurasını xatırlayıram: Birinci mərtəbədə "Bukinist" yerləşirdi. "Kitav evi"nin xüsusi müştəriləri var idi. Hər həftə gedib yenilikləri soruşardıq. Məkan və zaman kateqoriyasının qəribə xüsusiyyətləri var. Hansısa zaman daxilində hansısa məkanda nə qurulursa, onu görən nəsillər illər ötdükcə həm onu adı ilə çağırır, həm də təhtəlşüurdan silə bilmir. Mən ""Kitab evi"nin yanı" ifadəsini indi də işlədirəm.

Zəruri qeyd: Əli Həsənov "AzərKitab" deyilən nəhəng və işlək bir quruma ət və kolbasa işinə baxan kirvəsini rəhbər qoydu. Onlar məqsədlərinə çatdılar. Ət və kolbasa əmtəəşünası bir neçə ildən sonra "AzərKitab"ın ləğvinə nail ola bildi. Bu qurumun 127 kitab mağazası kitab tarixindən silindi. "Kitab evi", "Kitab passajı", "Akademkitab" kafelərə və paltar mağazalarına çevrildi.

Eyni məkanda başqa bir şedevr də yerləşirdi. Rəssamlıqdan başı çıxan adamlar çox gözəl bilirlər ki, Rəssamlıq sərgi salonunda ən önəmli şərt təbii işıqla işıqlanmadır. Sovetlər vaxtı Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə açılmış Səttar Bəhlulzadə adına Sərgi salonunun hər iki mərtəbəsi şüşə idi və Sərgi salonu təbii işıqla işıqlanırdı. Və ən məşhur sərgilər orada keçirilirdi. 

İndi Sərginin 1-ci mərtəbəsində bank və kimyəvi təmizləmə obyekti fəaliyyət göstərir. Sərginin girişinə isə məşhur Polşa heykəltəraşlarından birinin müəllifi olduğu tuncdan yaradılmış “Göyərçin”lər barelyefi qoyulmuşdu.Söyləyirlər ki, Heydər Əliyev bu "Göyərçin"lər barelyefini çox çətinliklə Polşadan gətizdirmişdi. Ona baxanlar yaxşı xatırlayırlar: sanki "Göyərçin"lər ayrı-ayrı havaya qanad açırlar. Canlı bir mənzərə yaradırdı. Onun qarşısından keçəndə barelyefə baxmamaq mümkün deyildi. Bu sənət əsərinə hər dəfə baxanda sanki insan üçün yeni kompozisiya təəssuratı bağışlayırdı.

Söküb, dağıtdılar. Əsərin taleyi barədə məlumatı olan varmı? O zamanlar göyərçinin qarşısına da görüş yeri təyin edərdilər. Məkanın simvolları yoxa çıxında məkan çox misgin görünür. Zamanından asılı olmayraq olanları qoruyub saxlamaq lazımdır. Zaman uçur, məkan isə yerində qalır.

Zəruri qeyd: Heç kim məni qınamasın! Əməllərinə baxanda Əbülfəz Qarayevlə Əli Həsənovun kirvəsi eyni təfəkkürlü adamlardır.