Köhnə tikililərdə kifayət qədər asbest tərkibli materiallar var və bu tikililərdə yaşayanların sağlamlığı risk altındadır

Azərbaycanda asbestin istifadəsi qadağan ediləcək. Bizimyol.info xəbər verir ki, bununla bağlı “Mülki dövriyyədə olmasına yol verilməyən (mülki dövriyyədən çıxarılmış) əşyaların siyahısı haqqında” qanuna dəyişiklik təklif edilib. Dəyişiklik layihəsi Milli Məclisin 26 dekabr tarixində keçiriləcək plenar iclasının gündəliyinə daxil edilib. Layihədə qeyd olunur ki, asbest uzun illər sement, kimya, izolyasiya, kağız sənayesi və tikinti sahəsində geniş istifadə olunan mineral tərkibli materialdır. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına əsasən, Azərbaycana 2023-cü ildə 591 ton asbest və 30 238 ton asbest tərkibli materiallar, 2024-cü ildə isə 1 045 ton asbest və 27 634 ton belə material idxal edilib.Asbest tərkibli dam örtükləri (şifer) ölkə üzrə ümumi dam örtüyünün 29 faizini təşkil edir və 1 90 milyon m² sahəni əhatə edir. Hazırda şiferin dam örtüyü bazarındakı payı 15-20 faizdir. Beynəlxalq təcrübə nəzərə alınaraq, asbest və onunla əlaqəli məhsulların mülki dövriyyədən çıxarılması təklif edilir. Qanun qəbul olunarsa, 2027-ci il iyulun 1-dən qüvvəyə minəcək.Asbestin səbəb olduğu xəstəliklər Azərbaycanda nə dərəcədə yayılıb və risk altında olan əhali qrupu kimlərdir?Əhalinin bu maddənin zərəri barədə maarifləndirilməsi üçün hansı tədbirlər görülür?

Məsələ ilə bağlı Bizimyol.info xəbər portalına professor, Azərbaycan Tibb Universitetinin Pulmonologiya şöbəsinin müdiri, pulmanoloq Əlizamin Sadıqov bildirib ki, xüsusilə siqaret çəkən insanlarda bu risk daha da yüksəlir: “Azərbaycanda asbestlə əlaqəli xəstəliklərin yayılması ilə bağlı hər hansı epidemioloji tədqiqat aparılmayıb və məlumat mövcud deyil. Lakin tibbi təcrübədə biz aşağıdakı xəstəliklərlə rastlaşırıq:

Mezotelioma – Asbestin təsiri nəticəsində yaranan plevranın birincili xərçəngidir.Asbestoz – Asbest tozlarının ağciyərlərə daxil olması nəticəsində inkişaf edən peşə toz xəstəliyidir. Bu, interstisial (toxuma) xəstəliklər qrupuna daxildir və ciddi tənəffüs problemlərinə səbəb olur.Ağciyər xərçəngi – Asbest təsiri nəticəsində yaranma riski artır, xüsusilə siqaret çəkən insanlarda bu risk daha da yüksəlir və xəstəlik daha erkən inkişaf edə bilər.Plevral anomaliyalar və plevrada maye toplanması – Bu hallar xərçəng qədər ağır olmasa da, davamlı asbest təsiri olduqda xərçəngə çevrilmə ehtimalı artır.

Adətən asbestlə əlaqəli xəstəliklərin yaranması üçün uzunmüddətli təsir tələb olunur. Bu müddət 20 ilə 50 il arasında dəyişə bilər”.

professor, pulmanoloq Əlizamin Sadıqov

Əlizamin Sadıqov vurğulayıb ki, köhnə tikililərdə yaşayanlar da risk altındadır, çünki bu evlərdə kifayət qədər asbest tərkibli materiallar var: “Maarifləndirmə məsələsinə gəldikdə təəssüf ki, bu sahədə yetərincə məlumatlandırma işi aparılmır – nə cəmiyyət arasında, nə də sement, şifer sənayesində çalışanlar və digər risk qrupuna daxil olan işçilər arasında. Qoruyucu tədbirlərə əməl olunması ilə bağlı tövsiyələr də kifayət qədər tətbiq edilmir. Digər tərəfdən, köhnə tikililərdə yaşayanlar da risk altındadır, çünki bu evlərdə kifayət qədər asbest tərkibli materiallar var və zamanla onların zədələnməsi insan sağlamlığı üçün təhlükə yaradır”.

Günel Həsənova, Bizimyol.info