Kosmosdan gələn TƏHLÜKƏ: Təyyarə qəzaları daha tez tez baş verəcək PROQNOZ

Alimlər kosmosda insan fəaliyyəti nəticəsində baş verəcək hava qəzalarının sayının artması ilə bağlı həyəcanverici tendensiya barədə məlumat veriblər.

Lent.az xarici KİV-ə istinadla bildirir ki, uçuş zamanı sərnişin təyyarələri ilə kosmik zibillərin toqquşması halları qeydə alınmayıb, lakin belə bir hadisə baş verərsə, nəticələri fəlakətli ola bilər. Yeni araşdırmaya görə, belə hadisələrin baş vermə ehtimalı artır və yaxın onilliklərdə artacaq.

Alimlər istifadə olunmuş raket pillələrinin və işləməyən peyklərin trayektoriyalarını bütün dünya üzrə sərnişin təyyarələrinin marşrutları ilə müqayisə edərək modelləşdiriblər. Məlumatların təhlili narahatedici tendensiya aşkar edib: kosmik zibillərin təyyarələrlə toqquşması riski durmadan artır.

Araşdırmaya görə, hər il sərnişin təyyarələrinə zibil düşməsi ehtimalı artır və aviasiya təhlükəsizliyinə getdikcə daha böyük təhlükə yaradır. Son illərdə raket və peyk buraxılışlarının sayında kəskin artım müşahidə olunur və bununla yanaşı, dünya üzrə sərnişin hava nəqliyyatının həcmi də artıb.

Hazırda orbitdə təxminən 2300 istifadə edilmiş raket mərhələsi və minlərlə işləməyən peyk var ki, onlar tezliklə atmosferə yenidən daxil olub Yerə düşəcəklər. Bu, xüsusilə ağır hava trafikini nəzərə alsaq, əlavə təhlükə yaradır.

Kosmik tullantıların əksəriyyəti atmosferdə yansa da, bəzi fraqmentlər Yerin səthinə çata bilər. Tədqiqat göstərir ki, təyyarənin gövdəsinə və ya mühərrikinə dəyən kiçik zibil parçaları belə ciddi zədələrə və təyyarənin qəzaya uğramasına səbəb ola bilər. Orbitdəki cisimlərin sayı artdıqca bu risk artmaqda davam edir.

Alimlərin fikrincə, kosmik obyektlərin orbitdən nəzarətsiz enməsi sərnişin aviasiyasına ciddi təhlükə yaradır. Toqquşma ehtimalı aşağı qalsa da, Yerə yaxın kosmosda kosmik zibilin miqdarı artdıqca bu, durmadan artır.

Araşdırma nəticəsində məlum olub ki, kosmik zibillərin təyyarələrlə toqquşması riski böyük hava limanlarının yaxınlığında xüsusilə yüksəkdir və yaxın onilliklərdə artacaq. Obyektlərin izlənilməsinin çətinliyi səlahiyyətliləri hava məkanını bağlamağa məcbur edib və bu, uçuşların gecikməsinə və ləğv edilməsinə səbəb olub.

Alimlər problemin raket pillələri və peyklər üçün idarə olunan geri dönüş sistemlərinə sərmayə qoymaqla həll oluna biləcəyinə inanırlar. Belə texnologiya artıq mövcud olsa da, kosmosa buraxılışların yalnız 35 faizində istifadə olunur. Tədqiqatçılar xəbərdarlıq edirlər ki, kosmik dağıntılarla bağlı vəziyyət getdikcə pisləşir və onun təyyarə ilə toqquşması səbəbindən ilk fəlakəti gözləmək olmaz. Problemi indi həll etmək lazımdır.