Maddi rifahın sosial statusla eyniləşdirilməsi uğur anlayışını daraldır ŞƏRH EDİLDİ

"Cəmiyyətdə uğurun daha çox maddi göstəricilərlə ölçülməsi sosial, mədəni və tarixi faktorların qarşılıqlı təsiri ilə formalaşan bir prosesdir. Sosioloji baxımdan maddi rifah uzun illər ərzində təhlükəsizlik, sosial status və güc anlayışları ilə eyniləşdirilib". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında yazıçı-kultroloq, sosioloq Aydın Xan Əbilov deyib.

Onun sözlərinə görə, xüsusilə bazar iqtisadiyyatının dominant olduğu cəmiyyətlərdə gəlir səviyyəsi, əmlak və istehlak imkanları fərdin “uğurlu” olub-olmadığını müəyyən edən əsas meyarlara çevrilib: "Media və sosial şəbəkələr də bu yanaşmanı gücləndirən əsas mexanizmlərdəndir. Göz önündə olan həyat tərzləri, bahalı istehlak nümunələri və sürətli yüksəliş hekayələri uğurun görünən və ölçülə bilən tərəflərini ön plana çıxarır. Nəticədə fərdi inkişaf, psixoloji rifah və ictimai fayda kimi daha dərin göstəricilər arxa planda qalır. Digər tərəfdən, maddi göstəricilərin üstün tutulması sosial müqayisə ehtiyacından da qaynaqlanır. İnsanlar öz mövqelərini başqaları ilə müqayisə edərkən ən asan ölçülən meyarlara maaş, vəzifə, yaşayış səviyyəsinə istinad edirlər. Bu isə uğurun subyektiv və çoxölçülü xarakterini dar çərçivəyə salır.

Bununla yanaşı, iqtisadi qeyri-sabitlik və sosial risklərin yüksək olduğu cəmiyyətlərdə maddi uğur daha da önəm qazanır. Çünki maliyyə imkanları gələcəklə bağlı qeyri-müəyyənlikləri azaltmaq vasitəsi kimi qəbul edilir. Belə şəraitdə mənəvi məmnunluq və şəxsi xoşbəxtlik kimi anlayışlar ikinci plana keçir.

Nəticə etibarilə, cəmiyyətin uğuru maddi göstəricilərlə ölçməsi sadəcə fərdi seçim deyil, mövcud sosial strukturun və dəyərlər sisteminin məhsuludur. Uğurun daha balanslı şəkildə dəyərləndirilməsi üçün sosial şüurun dəyişməsi və alternativ uğur modellərinin təşviqi vacibdir".