Müharibə kimindir? ABŞ Çin rəqabəti yalnız ticarət masasında qalmadı, artıq Yaxın Şərq səmasındadır

Baş nazir Benyamin Netanyahunun müşaviri Dmitri Gendelman İsrail hökumətinin mesajını çatdırıb ki, İsrail İrana qarşı “Aslanın oyanışı” əməliyyatında məqsədlərinə nail olub və ABŞ prezidenti Donald Trampla razılaşaraq atəşkəs rejimini qəbul edib. "Əməliyyatın strateji məqsədlərinə nail olunması ilə əlaqədar və prezident Trampla tam razılıq əsasında İsrail onun ikitərəfli atəşkəs təşəbbüsünü qəbul edib. İsrail atəşkəs şərtlərinin istənilən pozulmasına maksimum qətiyyətlə cavab verəcək", - o Telegram kanalında yazıb.Atəşkəs elan edildiyi an 3-cü dünya müharibəsinin qapısındanmı qayıtdıq, yoxsa, ABŞ-ın Çinlə iqtisadi müharibəsinin siyasi gedişini izlədik?İsrail və İran bu qısamüddətli münaqişədən nə qazandı və indi atəşkəsdən nə qazanacaq?

Politoloq Tural İsmayılov Bizimyol.info xəbər portalına açıqlamasında bildirib ki, Yaxın Şərqdə son gərginlik həqiqətən də beynəlxalq ictimaiyyəti bir neçə günlüyə üçüncü dünya müharibəsinin astanasına sürüklədi, lakin regional güclər və qlobal oyunçular, xüsusilə ABŞ və Çin genişmiqyaslı toqquşmadan yayınmaq üçün təmkin nümayiş etdirdilər.

Tural İsmayılov

Politoloq hesab edir ki, ABŞ burada bir balans siyasəti apardı – həm İsraili dəstəklədi, həm də İranla uzunmüddətli hərbi qarşıdurmadan qaçdı: “Bu, Vaşinqtonun Yaxın Şərqdəki maraqlarını qorumağa çalışarkən Çinlə olan iqtisadi və texnoloji müharibəni arxa plana atmamaq cəhdidir. İran bu toqquşmada hərbi gücünü nümayiş etdirməklə yanaşı, daxili ictimaiyyətdə milli birliyi gücləndirməyə çalışdı. İsrail isə hava hücumundan müdafiə sistemlərinin effektivliyini və diplomatik dəstəyini sübut etdi. Hər iki tərəf üçün bu münaqişə həm bir güc nümayişi, həm də diplomatik fürsət oldu”-deyən Tural İsmayılov qeyd edib ki, atəşkəsin elan olunması müvəqqəti sabitlik deməkdir, lakin bu, dərinləşmiş ziddiyyətlərin həlli anlamına gəlmir.

“İsrail atəşkəslə vaxt qazandı – həm siyasi liderlik böhranını yubatdı, həm də regiondakı manevr imkanlarını artırdı. İran atəşkəslə beynəlxalq təzyiqləri bir qədər yumşaltmağa çalışacaq”-deyən politoloqun fikrincə, üçüncü dünya müharibəsi real təhlükə olaraq qalır, lakin hazırkı mərhələdə daha çox "geosiyasi şahmat oyunu" gedir. ABŞ-Çin rəqabəti artıq yalnız ticarət masasında deyil, Yaxın Şərqdəki hadisələrin arxasında da hiss olunur.

Tural İsmayılov bildirib ki, hazırkı atəşkəs böyük güclərin lokal münaqişələri necə idarə etdiyini göstərdi.

“Bu hadisə gələcəkdə beynəlxalq hüququn deyil, güc balansının sabitliyi təmin etdiyini bir daha sübut etdi. İran və İsrail arasındakı bu epizod yeni soyuq müharibə cəbhələrinin formalaşmasının göstəricisidir. Qısamüddətli qazanc kimi görünən sabitlik əslində uzunmüddətli qeyri-müəyyənliyin başqa bir adıdır. Diplomatik kanalların aktivləşməsi gərginliyin tam yox, sadəcə ertələndiyini göstərir. Dünyanın təhlükəsizlik arxitekturası dəyişmək üzrədir və bu tip münaqişələr bu dəyişimin səhnə arxası repitisiyalarına çevrilir”-deyən politoloq vurğulayıb ki, hazırkı dünya düzənində atəşkəs – sülh yox, sadəcə fasilədir.

İradə Cəlil, Bizimyol.info