Icma.az
close
up
RU
Niyə isti ölkələrdə çox ədviyyatlı yeməkləri sevirlər?

Niyə isti ölkələrdə çox ədviyyatlı yeməkləri sevirlər?

Icma.az xəbər verir, Sfera.az saytına əsaslanaraq.

Dünyanın bəzi - Hindistan, Tayland və ya Meksika kimi ölkələrin mətbəxləri ədviyyatlarla əlaqələndirilir, digərləri isə ədviyyatlara daha "minimalist" yanaşır. Məlumdur ki, isti ölkələrin ədviyyatlı yeməklərlə dostluq münasibətləri daha sıxdır.

Bəs bu niyə belədir? Alimlər hesab edirlər ki, populyar nəzəriyyələr yanlışdır.

Sfera.az bildirir ki, dünya mətbəxlərində istifadə edilən bir çox müxtəlif ədviyyatlar qida mikroorqanizmlərini maneə törədə və hətta öldürə bilər.

"Darvinist yemək" mövzusu isti iqlim və ədviyyat istehlakı arasındakı əlaqəni araşdıran bir araşdırmada ortaya çıxıb.

Ümumi nəzəriyyələrə görə, ədviyyatların cəlbediciliyi təri çıxarmaq və istinin öhdəsindən gəlməyə kömək etmək, həmçinin qoxulu ətin dadını maskalamaqdır. Bunun əvəzinə, alimlər ədviyyatların yüksək temperaturda inkişaf edən zərərli mikroblarla mübarizədə təəccüblü dərəcədə təsirli olduğu üçün isti iqlimlərdə ədviyyatlı mətbəxə üstünlük verildiyini göstərən başqa bir inandırıcı nəzəriyyənin olduğuna inanırlar.

"Darvin qastronomiyası" mövzusu 1998-ci ildə edilən bir araşdırmada ortaya çıxıb. Tədqiqatçılar daha sonra ədviyyatdan istifadəyə təsir edən amilləri anlamaq üçün 36 ölkədə 93 ənənəvi yemək kitabından 4578 reseptdə 43 ədviyyatdan istifadəni təhlil ediblər.

Nəticələr göstərir ki, yüksək temperatur ədviyyat istifadəsinin artması ilə əlaqələndirilir. Məsələn, 10 ölkədə - Efiopiya, Keniya, Yunanıstan, Hindistan, İndoneziya, İran, Malayziya, Mərakeş, Nigeriya və Taylandda ətə əsaslanan hər reseptdə ən azı bir ədviyyat tələb olunurdu. Alimlər həmçinin müəyyən ediblər ki, bu bölgələrdə yaşayan insanlar yeməklərində müxtəlif ədviyyatlardan daha çox istifadə edirlər. Tədqiqatın müəllifləri həmçinin qeyd ediblər ki, bu ölkələrin hamısında ortaq bir cəhət var: kifayət qədər isti iqlim. Bunun əksinə olaraq, daha soyuq ölkələrdə, yəni Finlandiya və Norveçdə ədviyyat tələb etməyən çoxlu reseptlər var.

Bu tendensiya qarışıq iqlimi olan ölkələrdə də müşahidə edilib, baxmayaraq ki, nümunə daha incə idi. Məsələn, ölkənin subtropik temperaturlu bir hissəsi olan cənub-qərb Çində reseptlərin 40%-i ən azı dörd ədviyyatdan birini tələb edirsə, dağları və soyuq havası ilə tanınan şimal-şərqi Çindəki reseptlərin 30%-i belədir

Alimlər bu əlaqə ilə maraqlanıblar, buna görə də müxtəlif ədviyyatların viruslar, bakteriyalar və göbələklər də daxil olmaqla qida ilə daşınan orqanizmləri öldürə bilən antimikrobiyal xüsusiyyətlərini öyrəniblər. Məsələn, zəncəfil bakteriya və viruslarla mübarizə apara bilən gingerolla zəngindir. Sarıkök antibakterial, antifungal və antiviral xüsusiyyətlərə malik curcumini özündə əks etdirir.

Alimlərin təhlili göstərir ki, daha güclü antibakterial ədviyyatlar daha isti bölgələrdə istifadə olunur. Bu, ədviyyatların isti havalarda inkişaf edən qida xəstəliklərinin qarşısını almağa kömək etdiyi fikrini dəstəkləyir. Bundan əlavə, dünyanın daha isti hissələri birlikdə yaxşı işləyən həşərat öldürücü ədviyyatların müəyyən birləşmələrindən istifadə etmək ehtimalı daha yüksəkdir.

Tədqiqatın müəllifləri qeyd edirlər ki, bir çox ədviyyatlar həm də sinergistdir: birləşdirildikdə, ayrı-ayrılıqda istifadə ediləndən daha aydın antibakterial təsir göstərirlər. Bu maraqlıdır, çünki alimlərin nümunəsindəki reseptlər orta hesabla dörd müxtəlif ədviyyat tələb edirdi. Bəzi ədviyyatlar o qədər tez-tez qarışdırılır ki, qarışıqlar xüsusi adlar alıb, məsələn:

çili tozu (qırmızı bibər, soğan, qırmızı bibər, sarımsaq, kimyon və oregano qarışığı);

Beş şərq ədviyyatı (bibər, darçın, anis, şüyüd və mixək).

2021-ci ildə aparılan bir araşdırma ədviyyat istifadəsi ilə temperatur arasındakı əlaqənin əvvəllər düşünüldüyündən daha mürəkkəb olduğunu göstərir və ədviyyat istehlakının daha geniş sosial-iqtisadi amillərlə də əlaqəli olduğunu vurğulayır.

Xanım

Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün Icma.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
seeBaxış sayı:103
embedMənbə:https://sfera.az
archiveBu xəbər 01 Fevral 2025 00:57 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Rusiya bankları İran akkreditivlərini qəbul etməyə başlayıblar

20 Oktyabr 2025 15:22see213

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see202

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see173

Qazaxıstan və Azərbaycan arasında süni intellekt və İT sahəsində əməkdaşlıq üçün böyük potensial var Nazirliyin İdarə rəhbəri

20 Oktyabr 2025 17:30see169

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see158

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see156

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see151

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see144

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see142

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see138

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see136

Naxçıvan məktəblisi “Statistik olimpiada”nın qalibi olub

21 Oktyabr 2025 03:36see135

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see134

Bunları yesəniz gec YAŞLANACAQSINIZ

21 Oktyabr 2025 02:37see133

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see132

Zəngilan son beş ildə müasir və böyük əhəmiyyətə malik bölgəyə çevrilib

20 Oktyabr 2025 09:17see130

Fransada tornado nəticəsində 1 nəfər ölüb, xəsarət alanlar var

21 Oktyabr 2025 03:34see128

Türkiyədə Can Holding in rəhbəri həbs olundu

21 Oktyabr 2025 01:36see123

Xalq artistindən İDDİALI FOTOSESSİYA

20 Oktyabr 2025 17:22see122

Türkiyəni sarsıdan cinayətlə bağlı daha bir nəfər saxlanıldı

21 Oktyabr 2025 01:51see121
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri