Okeana çıxışı olmayan duzlu göllərin sirri nədir?

Dünyada bir çox göllər şirin su ilə tanınsa da, bəzi göllərin tərkibi okeanlarla əlaqəsi olmadan duzlu olur.

AzPost xəbər verir ki, alimlər bu göllərin yaranmasını əsasən geoloji və iqlim amilləri ilə izah edirlər.

Mütəxəssislərin fikrincə, okeana çıxışı olmayan su hövzələri zamanla qapalı hövzəyə çevrilir və yalnız çaylardan, yağıntılardan və yeraltı sularla qidalanır. Bu göllərdə su buxarlanması güclü olduğundan minerallar çökür və duz miqdarı artır. Məhz bu proses nəticəsində göl suyunun tərkibi okeandakı qədər, bəzən isə ondan daha çox duzlu ola bilir.

Tarixi baxımdan, bu göllərin əksəriyyəti milyonlarla il əvvəl okean və dənizlərin geri çəkilməsi ilə formalaşıb. Daha sonra su axarlarının dəyişməsi həmin göllərin qapalı hövzə kimi mövcud qalmasına səbəb olub.

Məsələn, dünyanın ən məşhur duzlu göllərindən biri olan Xəzər dənizi də əslində qapalı akvatoriya hesab olunur. Eyni vəziyyət Qırğızıstandakı İssık-Kul gölündə və Yaxın Şərqdəki Ölü dənizdə də müşahidə edilir.

Alimlər bildirirlər ki, bu göllərdə suyun duzluluq dərəcəsi iqlim dəyişikliyi, temperatur və buxarlanma sürətinə görə dəyişə bilir. Bəzi hallarda duzluluğun artması canlıların məhvinə gətirib çıxarır, bəzən isə nadir ekosistemlərin formalaşmasına şərait yaradır.

Mütəxəssislər hesab edirlər ki, okeana çıxışı olmayan duzlu göllərin öyrənilməsi həm iqlim dəyişikliklərinin təsirini anlamaq, həm də yeraltı su ehtiyatlarını qorumaq baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

AzPost.az

Paylaş