Ölkənin “Röya”sını qarışdıran Rafiq Quliyev RİTORİKASI

Xətai Rayon İcra Hakimiyyətinin binasında xalq artisti, müğənni Röyanın rayon icra hakimiyyətinin başçısı Rafiq Quliyev tərəfindən təntənəli şəkildə qarşılanması cəmiyyətdə ciddi rezonans doğurub. Sosial şəbəkələrdə və ictimai müzakirələrdə bu hadisə ironik, bəzən isə açıq tənqidi münasibətlə qarşılanıb. Məsələ təkcə bir müğənninin qəbul edilməsi deyil – problem dövlət idarəçiliyində rəsmi etikanın, prioritetlərin və simvolik davranışların hansı səviyyədə dərk olunması ilə bağlıdır.

Dövlət qurumu – şou məkanı deyil

İcra hakimiyyəti binaları dövlətin yerli icra strukturlarını təmsil edən rəsmi məkanlardır. Bu məkanlar vətəndaşların sosial problemlərinin həlli, şəhər təsərrüfatının idarə olunması, ictimai maraqların qorunması üçün nəzərdə tutulub. Belə bir məkanda sənət adamının, özü də heç bir rəsmi status daşımayan bir şəxsin dövlət protokolu elementlərini xatırladan şəkildə qarşılanması haqlı suallar yaradır:

Bu qarşılamanın hüquqi və ictimai əsaslandırması nədir?

Cəmiyyət haqlı olaraq soruşur: rayonun həllini gözləyən sosial, kommunal, infrastruktur problemləri fonunda icra hakimiyyətinin diqqəti niyə belə simvolik və mahiyyətcə rəsmi idarəçiliyə aid olmayan addıma yönəlir?

Xalq artisti titulu rəsmi status demək deyil

Şübhəsiz ki, Röya Azərbaycan mədəniyyətində tanınmış simadır və “xalq artisti” fəxri adı onun sənətinə verilmiş dövlət qiymətidir. Lakin bu titul onun daşıyıcısına inzibati, siyasi və ya idarəetmə statusu vermir. Xalq artisti, sənət adamıdır, rəsmi şəxs deyil.

Dövlət idarəçiliyində çox incə bir xətt var:
hörmətlə protokolun qarışdırılması.

Məhz bu xəttin keçilməsi cəmiyyətdə narazılıq doğurur. Müğənninin icra hakimiyyətinin başçısı səviyyəsində təntənəli qəbul edilməsi istər-istəməz belə bir təəssürat yaradır ki, populyarlıq rəsmi məsuliyyətdən daha üstün tutulur.

İctimai mesaj problemi

Dövlət məmurunun hər davranışı ictimai mesajdır. Xüsusilə də yüksək vəzifəli şəxslərin addımları cəmiyyət tərəfindən diqqətlə izlənilir və simvolik məna daşıyır. Bu qarşılanma ilə cəmiyyətə verilən mesaj isə birmənalı qarşılanmayıb:

– Ziyalılar, müəllimlər, qazilər, şəhid ailələri bu səviyyədə qarşılanırmı?
– Sosial problemlə gələn vətəndaşlar eyni diqqəti görürmü?
– İcra hakimiyyətinin əsas prioritetləri nədən ibarətdir?

Bu suallar cavabsız qaldıqca narazılıq dərinləşir.

Dövlət əxlaqı və məsuliyyət anlayışı

Dövlət əxlaqı anlayışı yalnız korrupsiyadan uzaq olmaqla bitmir. Bu anlayış həm də davranışın mahiyyətini, statusların düzgün ayırd edilməsi və ictimai həssaslığın nəzərə alınması deməkdir. Bir icra başçısının populyar sənətçini sanki rəsmi dövlət protokolu çərçivəsində qəbul etməsi, istər-istəməz, bu həssaslığın nəzərə alınmadığını göstərir.
Bu tip davranışlar uzunmüddətli perspektivdə dövlət institutlarına olan etimadı zəiflədir. Çünki vətəndaş dövlət qurumunda öz probleminin deyil, “şou elementinin” ön planda olduğunu hiss edir.

Problem Röyada deyil – yanaşmadadır

Vacib məqam budur ki, yaranmış narazılıq birbaşa Röyanın şəxsiyyətinə və ya sənətinə yönəlmir. Tənqid obyektinin mərkəzində icra hakimiyyəti rəhbərinin davranışı və qərar vermə tərzi dayanır. Röya dəvət olunubsa, bu onun günahı deyil. Məsuliyyət dəvəti edən və onu hansı formatda təqdim edən tərəfin üzərinə düşür.

Başçının bu bağışlanmaz davranışı real problemlər yaradır

Bəzən bir foto, bir qarşılanma, bir jest bütöv bir idarəçilik anlayışını ifşa edir. Xətai Rayon İcra Hakimiyyətində baş verən bu hadisə də məhz belə simvolik səhvlərdəndir. Dövlət qurumları üçün əsas məsələ populyarlıqla görünmək deyil, etimadla idarə etməkdir.
Cəmiyyət bu cür hallara reaksiya verirsə, deməli, problem var. Bu reaksiyanı istehza ilə deyil, ciddi xəbərdarlıq kimi qəbul etmək lazımdır. Çünki dövlət məmuru üçün ən vacib auditoriya sənətçilər yox, vətəndaşlardır.

KONKRET.az-ın Analitik Qrupu