Icma.az
close
up
RU
Pandemiya uşaqlarının inkişaf problemləri

Pandemiya uşaqlarının inkişaf problemləri

Redaktor.az saytından verilən məlumata görə, Icma.az xəbər verir.

Pandemiya dövrü və bu dövrdə doğulan uşaqlar arasında autizm spektri pozuntuları, nitq geriliyi və sosial-emosional inkişafda gecikmələr müşahidə olunur. Bu vəziyyətin əsas səbəbləri pandemiya şəraitində yaranan sosial və psixoloji mühitlə bağlıdır. Karantin rejimləri və sosial izolyasiya uşaqların normal inkişafı üçün zəruri olan stimulları məhdudlaşdırdı. Körpələr və kiçik yaşlı uşaqlar erkən yaş dövründə sosial-emosional əlaqələr və qarşılıqlı ünsiyyət yolu ilə inkişaf edir. Lakin pandemiya səbəbindən bu proses pozuldu, ailədaxili ünsiyyət artdığı halda, uşaqların sosial mühitlə təması əhəmiyyətli dərəcədə azaldı.

Texnologiyadan ifrat istifadə də bu dövrdə doğulan və ya uşaqlıq dövrü pandemiya dövrünə təsadüf edən azyaşlılarda ciddi inkişaf problemlərinə səbəb oldu. Uşaqlar pandemiya dövründə daha çox ekran qarşısında vaxt keçirərək insanlarla ünsiyyətdən uzaq qaldılar. Televizor və planşetlər vasitəsilə əldə olunan məlumatların interaktiv olmaması, nitqin inkişafı üçün zəruri olan qarşılıqlı əlaqəni əngəllədi. Bu nitq geriliyi və sosial bacarıqlarda zəifliklə nəticələndi.

Valideynlərin pandemiya dövründə artan stress və narahatlığı da uşaqların inkişafına təsir etdi. Ailədaxili gərginlik uşaqların emosional sabitliyinə mənfi təsir göstərdi. Valideynlər çox vaxt uşaqlarla kifayət qədər keyfiyyətli ünsiyyət qura bilmədi, bu da sosial və nitq bacarıqlarında geriliklərin yaranmasına səbəb oldu.

Statistik məlumatlar problemin miqyasını daha aydın göstərir. ABŞ-da pandemiya illərində doğulan uşaqların 20%-dən çoxunda nitq və sosial bacarıqlarda gecikmələr müşahidə edilib. Böyük Britaniyada məktəbəqədər yaş qrupunda uşaqların 30%-ə qədərində ünsiyyət problemləri qeydə alınıb. Azərbaycanda isə 1-ci sinif şagirdləri arasında nitq geriliyi və sosial uyğunlaşma problemləri ilə bağlı artım müşahidə olunur.

Bu problemlərin həlli üçün erkən müdaxilə proqramları tətbiq edilməli, nitq terapiyası və davranış müalicəsi kimi xidmətlər genişləndirilməlidir. Məktəbəqədər və ibtidai təhsil müəssisələrində uşaqların sosial və emosional inkişafını dəstəkləyən xüsusi proqramlar hazırlanmalıdır. Valideynlər üçün təlimlər təşkil olunmalı, uşaqların nitq və sosial bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün onlara praktik metodlar öyrədilməlidir. Sistemli yanaşma ilə bu problemlərin təsirləri azaldıla bilər və uşaqların inkişafına dəstək verilə bilər.

Kamran Əsədov,

ADPU-nun Təhsildə Təhlil və Kommunikasiyalar Mərkəzinin direktoru

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:157
embedMənbə:https://redaktor.az
archiveBu xəbər 16 Noyabr 2024 15:56 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see185

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see179

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see142

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see136

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see134

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see133

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see132

Körpələrdə genetik xəstəliklərin aşkarlanması üçün ölkəyə 300 mindən çox test gətiriləcək

19 Oktyabr 2025 20:14see131

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see130

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see129

Luvr muzeyində Azərbaycan nəfəsi: Parisdə gənc rəssam Diana Quliyevanın əsərləri sərgilənir Foto

19 Oktyabr 2025 09:10see128

Rıbin və həyat yoldaşı öləcəkləri halda tək oğul övladlarına təlimatlar tərtib ediblər...

20 Oktyabr 2025 00:18see126

“Mən ABŞ ı təhlükəyə ata bilmərəm...”

19 Oktyabr 2025 19:18see126

Sabah yağış yağacaq

19 Oktyabr 2025 13:05see125

Elmar Məmmədyarovdan açıqlama: “Kimin qarın ağrısı varsa, adımı hallandırır”

19 Oktyabr 2025 21:04see124

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see123

Qara zirə yağı: Hər dərdin dərmanı

20 Oktyabr 2025 05:06see121

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see119

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see118

Əməkdar artist Yadigar Muradovun vəziyyəti stabilləşib

19 Oktyabr 2025 18:49see118
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri