Pavel Klaçkov: Ukraynada sülh əldə olunsa belə, Qərb Cənubi Qafqaza təsirini azaltmayacaq MÜSAHİBƏ

Rusiya Federasiyası Hökuməti yanında Maliyyə Universitetinin filialının direktoru Pavel Klaçkov "Moskva-Baku" portalına müsahibəsində Rusiya-Qərb münasibətlərində müsbət dəyişikliklərin Cənubi Qafqaza necə təsir edəcəyi barədə şərh verib. Müsahibəni oxucularımıza təqdim edirik.

- Pavel Vladimiroviç, Rusiya ilə ABŞ arasında potensial normallaşma Cənubi Qafqaza necə təsir edə bilər?

- Mən Rusiya ilə ABŞ-ın, hətta daha çox Rusiya və Qərbin mövqelərinin yaxınlaşması deyilən prosesin nəticələrini şişirtməzdim. Biz görürük ki, bu gün Qərb birləşmir, bütöv deyil. Qərb daxilində, ilk növbədə, Tramp, onu dəstəkləyənlər və Londonda və bəzi digər Avropa ölkələrində cəmləşmiş köhnə qlobalist elita arasında ziddiyyətlər artır.

Ona görə də mən Rusiya ilə Qərb arasında hansısa qlobal, vəziyyəti dəyişən istiləşmədən danışmazdım. Qərbdə hələ də Rusiyaya qarşı kin və bizə qarşı aqressiv ritorika var. Trampla münasibətdə özünü çox aldatmağa ehtiyac yoxdur. Gələcəkdə Rusiya-Amerika münasibətlərində gözlənilən odur ki, onlar az-çox öldürülmüş vəziyyəti dirildə bilsinlər.

Tramp və onun komandası, fikrimcə, ABŞ-ın dünya hegemonu kimi güclənməsində Amerikanın dünyada dominant rolu məntiqindən əl çəkməyəcək. Və bu, ənənəvi olaraq Rusiyanın öz suverenliyini qorumaq mövqeyinə tamamilə uyğun gəlmir. Ona görə də qlobal mənada Rusiya-Qərb münasibətlərinin istiləşməsi mifdir.

İnanıram ki, Qərb Zaqafqaziyada siyasi oyunlarından əl çəkməyəcək. Birləşmiş Ştatlar artıq Vaşinqtonun ABŞ üçün əlverişsiz hesab etdiyi proqramları dayandırır, lakin mənalı hesab etdiyi proqramları saxlayacaq.

Əgər Ukrayna böhranı həll olunarsa, bu, müəyyən dərəcədə Cənubi Qafqazda sülhə yanaşmanın sürətlənməsinə təsir göstərə bilər. Amma bu, Qərbin regiona gələcək mənfi təsirini istisna etmək demək deyil.

Heç bir ölkə Rusiya qədər regionun bütün dövlətləri ilə əməkdaşlıqda maraqlı deyil.

Məsələn, “3+3” formatı (3 Cənubi Qafqaz dövləti– Azərbaycan, Ermənistan, Gürcüstan və onların 3 böyük qonşusu– Rusiya, Türkiyə, İran) yüksək tutumla işləyə bilər. Hələ olduqca inkişaf etməmiş görünür. Üstəlik, format ölkələrinin özləri arasında ziddiyyətlər var. Amma mən etiraf edirəm ki, zaman keçdikcə format tam işləməyə başlayacaq və həqiqətən regional problemləri həll edəcək.

Ukrayna məsələsinin həlli Cənubi Qafqaza da müsbət təsir göstərməlidir. Axı sülh və münaqişələrin həlli inkişafa diqqəti və konstruktiv qarşılıqlı fəaliyyət göstərməyi nəzərdə tutur.

Rusiya üçün, eləcə də Cənubi Qafqazın digər oyunçuları üçün ticarət-iqtisadi əməkdaşlıq, xüsusilə Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizinin və mahiyyətcə ondan irəli gələn digər qolların tam şəkildə həyata keçirilməsi vacibdir. Ukrayna və Rusiya-Qərb istiqamətlərində gərginlik səngidikdən sonra Bakı ilə İrəvan arasında sülhə yaxınlaşmaq üçün daha çox potensial ola bilər. Moskva başqa istiqamətlərində nə baş verməsindən asılı olmayaraq, münasibətlərin yekun şəkildə sakitləşməsinə ümid edir.

- Məlumdur ki, Rusiya çoxqütblü dünyanı, daha ədalətli dünya nizamını müdafiə edir. ABŞ dövlət katibi Rubio da çoxqütblü dünyanın inkişafının vacibliyini bəyan etdi. Bu nə üçündür?

- Çox güman ki, bu, onun diplomatik hiyləsi olub. ABŞ hər hansı çoxqütblü dünya istəmir; onlar hələ də öz yeni anlayışlarında eyni birqütblü dünyanı qurmağa çalışırlar, yalnız tamamilə fərqli xarakterli texnologiyalardan istifadə edirlər. Bu, sadəcə olaraq, ABŞ hegemonluğunun eyni məqsədinə çatmağın fərqli üslubu, müxtəlif üsullarıdır. Bəzi ölkələri sakitləşdirmək üçün bir müddət birqütblü dünya tezisindən imtina edilə bilər.

- Keçən həftə Sergey Lavrov Dövlət Dumasında Rusiyanın xarici siyasətinin prioritetlərindən danışdı, o, MDB, KTMT, ŞƏT, qlobal çoxluq, Avrasiya təhlükəsizliyi formasında prioritetlərdən danışdı. İndi, Moskva ilə Vaşinqton arasında münasibətləri sakitləşdirmək mesajını nəzərə alsaq, Rusiyanın bütün istiqamətlərdə ardıcıl olaraq müdafiə etdiyi suverenliyində beləliklə geri addım atacağı mənası çıxmır? Baxmayaraq ki, sülh təbii olaraq lazımdır. Və burada Vaşinqtonla razılaşma əvvəlkindən daha yaxşıdır?

- Bir daha deyirəm, mənim fikrimcə, Rusiya ilə ABŞ arasında uzun müddət davam edən düşmənçilikdən sonra münasibətlərin normallaşması elementləri var; Amma bu o demək deyil ki, biz yaxınlaşırıq. Bizə artıq tarixi təcrübə öyrədilib. Biz isə bizim üçün milli əhəmiyyətli olanı dəyərdən salmaq fikrində deyilik. Biz öz maraqlarımızı davam etdirmək niyyətindəyik. Və dost ölkələrlə, qlobal Cənub dövlətləri ilə əlaqələrin inkişaf etdirilməsi, Avrasiya təhlükəsizlik sisteminin möhkəmləndirilməsi, qlobal əksəriyyətin inteqrasiya platformaları ilə qarşılıqlı əlaqənin inkişafı bizim üçün vacib olan tezisə sadiq qalırıq.

Baxın, bir gün əvvəl Rusiya prezidenti çinli həmkarı ilə telefon danışığı aparıb. Bir gün əvvəl Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov Türkiyəyə, bu gün isə İrana səfər edib. Rusiya diplomatiyası vəziyyəti dəyərləndirir.

Tərcümə - Elçin Bayramlı