Peşə təhsili ikinci seçim deyil Gələcəyin açarı ola bilər

Ali diplom hər zaman uğur gətirmir

2025-2026-cı tədris ili üçün peşə təhsili müəssisələrinə tələbə qəbulu prosesinin I mərhələsi başa çatıb. Peşə Təhsili üzrə Dövlət Agentliyindən verilən məlumata görə, 22 iyul tarixindən etibarən www.portal.edu.az platforması vasitəsilə 36 278 nəfərdən 123 930 müraciət daxil olub. Peşə təhsili almaq istəyən şəxslər əsasən İKT, turizm, sənaye, kənd təsərrüfatı və iaşə istiqamətlərində olan ixtisasları seçməyə üstünlük veriblər. Müsabiqənin nəticələrinin 16 avqust tarixində elan olunması nəzərdə tutulub. Qeyd edək ki, peşə təhsil pilləsi üzrə boş qalmış plan yerlərinə tələbə qəbulunun II mərhələsinin 26 avqust - 2 sentyabr tarixlərində baş tutması planlaşdırılır.

Qeyd edək ki, müasir dövrdə informasiya bolluğu peşə seçimini mürəkkəbləşdirir və buna görə də doğru peşə seçimi üçün ailə, məktəb və cəmiyyətin daha məlumatlı və dəstəkləyici olması vacibdir. Peşə təhsili sahəsində keyfiyyətin yüksəldilməsi, infrastrukturun inkişafı və tələbələrin əmək bazarının tələblərinə uyğun hazırlanması istiqamətində ciddi islahatlar həyata keçirilir. Ölkənin sosial-iqtisadi inkişaf strategiyasına uyğun olaraq, 2026-cı ilə qədər peşə təhsilinə cəlb olunan tələbə sayının artırılması, yeni müasir təhsil müəssisələrinin yaradılması və təhsil proqramlarının yenilənməsi əsas prioritetlərdəndir. Bu tədbirlər gənclərin peşə seçimində daha düzgün qərar vermələrinə şərait yaratmaqla yanaşı, ölkənin əmək bazarının peşəkar kadr ehtiyaclarını da qarşılamağa xidmət edir.

Millət vəkili Ceyhun Məmmədov “Sherg.az”a açıqlamasında son illər Elm və Təhsil Nazirliyi tərəfindən peşə təhsili sahəsində mühüm addımlar atıldığını deyib. Deputatın sözlərinə görə, cəmiyyətimizdə də peşə təhsilinə marağın artdığı müşahidə edilir: 

“Statistik göstəricilər də bunu təsdiqləyir ki, ötən illərlə müqayisədə peşə təhsilinə müraciətlərin sayı yüksəlib. Lakin qeyd etmək lazımdır ki, hazırda 150 mindən artıq abituriyent ali təhsil müəssisələrinə sənəd təqdim edir, buna qarşılıq peşə təhsilinə müraciət edənlərin sayı 36 mindən bir qədər çoxdur. Bu rəqəm, ümumi abituriyent sayına nisbətən hələ də aşağıdır və göstərir ki, peşə təhsilinə marağın artırılması üçün daha geniş və sistemli işlərə ehtiyac var”.

C.Məmmədov hesab edir ki, peşə təhsilində ödəniş haqlarının artırılması gənclərin bu sahəyə marağını azalda bilər: 

“Fikrimcə, qəbul prosesi başa çatandan sonra statistika yenidən açıqlanmalıdır. Hazırda həm ali, həm də peşə təhsilinin ödəniş haqlarının 2000 manat olması, praktik baxımdan məntiqli deyil. Ödənişlərin yüksək olması, xüsusilə ailələrin imkanları məhdud olan gənclərin peşə təhsilinə yönəlməsini əngəlləyə bilər. Buna görə də, gənclərin peşə təhsilinə cəlb edilməsini artırmaq üçün ödəniş haqları aşağı salınmalı və bu sahəyə əlçatanlıq təmin edilməlidir. Bundan əlavə, peşə təhsilinin əhəmiyyətinin cəmiyyətə düzgün çatdırılması çox vacibdir. Məktəblərdə, ailələrdə və mediada davamlı maarifləndirmə tədbirləri aparılmalı, peşə təhsili sahəsində karyera imkanları, praktik biliklər və əmək bazarında rəqabət qabiliyyəti barədə gənclər məlumatlandırılmalıdır. İnsanlar peşə təhsilinin yalnız “ikinci seçim” olmadığını, eyni zamanda gənclərin gələcəkdə uğur qazanması üçün vacib bir yol olduğunu dərk etməlidirlər. Əks halda ciddi nəticələr əldə etmək çətin olacaq”.

Millət vəkilinin sözlərinə görə, Azərbaycanda cəmiyyətdə geniş təbəqə ali təhsil diplomuna maraq göstərir. Lakin hər gənc ali təhsildə uğur qazana bilmir: 

“Əgər gəncin potensialı, bilik səviyyəsi və bacarıqları yetərli deyilsə, ali təhsil üzrə əldə etdiyi diplom onun üçün faydalı olmayacaq. Belə halda, peşə təhsili gəncin bacarıqlarını reallaşdırmaq, onların əmək bazarında rəqabət qabiliyyətini artırmaq və gələcək karyeralarını qurmaq baxımından daha məqsədəuyğundur. Peşə təhsili həm də iqtisadi inkişaf üçün vacibdir. Ölkədə peşəkar işçi qüvvəsinin formalaşması sənaye, xidmət və texnologiya sahələrində səmərəli nəticələr əldə etməyə imkan verir. Bu baxımdan, peşə təhsilinə marağın artırılması yalnız fərdi səviyyədə deyil, həm də milli-iqtisadi maraqlar üçün strateji əhəmiyyət kəsb edir”.