Peşəkar futbol məhəllədən başlayır

Medianın İnkişafı Agentliyinin layihəsi: Uşaq və gənclərin fiziki və mənəvi inkişafı

Azərbaycan futbolunun inkişafı bu idman növünü sevənlərin hamısının arzusudur. Əlbəttə, SSRİ dağılandan sonra bütün postsovet ölkələrində müşahidə edilən durğunluq Azərbaycanda da çılpaq şəkildə hiss olundu. Yəni müstəqilliyin ilk illərindəki həm iqtisadi, həm siyasi vəziyyət futbolun ikinci yox, beşinci plana keçməsini qaçılmaz etdi. Acı reallıqlar və qeyri-münbit şərait fonunda "idmanın şahı"nın çiçəklənməsi şübhəsiz ki, mümkün deyildi. SSRİ dövründə futbolçu kimi yetişənlər - nazim süleymanovlar, yunis hüseynovlar, arif əsədovlar, vidadi rzayevlər, tərlan əhmədovlar karyeralarını bitirəndən sonra isə vəziyyət daha acınacaqlı şəkil aldı. Şəraitsizlik və ciddi maliyyə çatışmazlığının yaratdığı nəsillərarası boşluq futbolsevərləri qorxunc gerçəkliklə üz-üzə qoydu. İstər Azərbaycan millisinin, istərsə də klublarımızın yeni əsrin ilk 10 ilində heç nə ilə yadda qalmadığı, ardıcıl yenilgilərlə azarkeşlərini üzdüyü faktdır... Şübhəsiz, sonradan futbola göstərilən dövlət qayğısı sayəsində infrastruktur və maliyyə çatışmazlığı aradan qaldırıldı. Artıq Azərbaycan klubları üçün avrokubokların qrup mərhələləri də şirin xəyal sayılmır. "Neftçi", "Qəbələ", "Qarabağ" kimi komandaları Avropa Liqasının qrupunda görmüşüksə, Ağdam təmsilçisi Çempionlar Liqasının da qrupunda mübarizə aparmaq şərəfinə nail olub. Bu gün sabit maliyyəsi olan ən azı 5-6 yerli klubun formatı dəyişmiş qitəmiqyaslı yarışların Liqa mərhələlərində oynamaq planı qurmaları heç də dəryada balıq sevdası sayılmır. Bu başqa məsələ ki, idarəçilik və ayrı-ayrı fərdlərin futbol mentaliteti ilə bağlı çatışmazlıqlar da Azərbaycan təmsilçilərinin "Qarabağ"ın getdiyi yolla addımlamasına əngəl yaradır. Təbii ki, hazırda ölkə futbolunda bütün istiqamətlərdə problemlər var və bu problemlərin həlli yolunda ciddi işlər görülməsi nəzərdə tutulub. Əsas məqsədlərdən biri isə təbii ki, yerli futbolçu resurslarını yaxşılaşdırılması, qənaətbəxş səviyyəyə çatdırılmasıdır. Peşəkar futbol öz yerində, bu idman növünün kütləviləşməsi baxımından həvəskar futbolun inkişaf etdirilməsi də hava və su qədər önəmlidir. Hətta küçə futbolunda sıçrayışa nail olmadan qarşıya qoyulan məqsədlərə çatmaq qeyri-mümkündür.

Region Liqası ilə kifayətlənmək olmaz

AFFA Region Liqası həqiqətən effektli layihədir. Bu çempionatın bütün bölgələri əhatə etməsi, gələcəkdə bir qədər də genişləndirilməsi qarşıya qoyulan məqsədlərdəndir. Lakin yalnız Regional Liqa ilə kifayətlənmək də olmaz. Futbol küçədən başlayır. Məhəllə futbolu oynamayan uşağın böyüyəndə peşəkar oyunçuya çevrilmək şansı demək olar ki, yoxdur. Dözümlülük, iradə, təməl texnika, koordinasiya kimi önəmli keyfiyyətlər məhz küçə futbolunda qazanılır. Doğrudur, müxtəlif futbol məktəbləri, akademiyalar da mövcuddur. Amma bütün bunlar ikinci mərhələ statusu ilə dəyərləndirilməlidir. Yəni Region Liqasında mübarizə aparan hansısa kollektivə qoşulmaq istəyən 17-18 yaşlı gənc bunadək küçə futbolu görməlidir. Lap hansısa akademiyanın digərlərindən geri qaldığı üçün uzaqlaşdırdığı yeniyetmə də belə desək, futbolun daşını atmamalıdır. Onun özünü sübut etmək üçün daha bir şansı olmalıdır.

Mütəxəssis nə deyir? 

Məsələyə münasibət öyrənmək üçün Azərbaycan millisinin sabiq yarımmüdafiəçisi, tanınmış futbol mütəxəssisi Aslan Kərimovla əlaqə saxladıq. Onun Fanat.Az-a açıqlamasını təqdim edirik:

"Futbolun inkişafı üçün lazımlı olan bir beçə amil var. Onlardan biri infrastruktur, biri maariflənmədir, o biri kütləvilikdir. Kütləviliyin əsasını isə həvəskar futbol təşkil edir. Bu o deməkdir ki, həvəskar futbol hansı ölkədə daha yaxşıdırsa, o ölkədə inkişaf ehtimalı böyükdür. Məsələn, Almaniyada ümumulikdə futbolla məşğul olan 10 milyondan artıq insan var. Bu, Azərbaycanın əhalisinin sayı qədərdir. 

Bizdə də futbolu sevirlər. Yəni bu idman növü ölkəmizdə olduqca populyardır. Şərait baxımından da vəziyyət acınacaqlı deyil. Yəni insanlar pul qarşılığında oynamağa yer tapırlar. Regionlarımızı dəqiq deyə bilmərəm, amma Bakıda həvəskar futbolla məşğul olanlar tutaq ki, "AzFar"ın tikdirdiyi məkanlarda normal şəkildə futbol oynaya bilirlər. Ancaq təbii ki, bununla kifayətlənmək olmaz. İmkanı olan, ödənişli meydanlardan istifadə etməyə hər hansı çətinlik çəkməyən insanların futbolla məşğul olması ilə iş bitmir. Hamı üçün əlçatan olması vacibdir.

Küçə futbolu ilə bağlı problemlərimiz çoxdur. Bakıda pul ödəmədən futbol oynamağa yer tapa bilməzsən. Bu məqam uşaqların havayı futbol oynamasına maneə yaradır. Məncə, çıxış yolu var. Məktəblərdə layihələr təşkil etmək, uşaqları həvəsləndirmək olar. Bir yox, bir neçə layihə hazırlanmalı, uşaqlar futbola cəlb edilməlidir. Məsələn, bildiyiniz kimi, AFFA-nın UEFA-nın “HatTrick” proqramı çərçivəsində “Məktəblərdə Futbol Dərsi” layihəsi var. Bunu geniş şəkildə həyata keçirməyə yalnız yerli assosiasiyanın maliyyə imkanları çatmır, lakin bir neçə məktəbdə tətbiq olunub. Şagirdlərin idman dərslərində futbol oynaması müsbət haldır. Hamımız bilirik ki, təməl texnika, koordinasiya küçə futbolunda formalaşır. Yalnız akademiyalarda həftədə 3 dəfə futbola gedən uşağın futbolçu olmaq ehtimalı çox azdır. Ümumiyyətlə belə nümunə yoxdur. İndiyədək küçə futbolu oynamayan uşağın böyüyüb peşəkar futbolçu olduğunu görməmişəm".  

Son söz əvəzi

Bir halda ki, küçə futbolunun inkişaf etdirilməsi bu dərəcədə vacibdir, deməli, AFFA bu istiqamətdə də yeni strategiya müəyyənləşdirməli, mümkün versiyaların hamısı nəzərdən keçirilməlidir. Yalnız Bakıda deyil, bölgələrdə də əhalinin, daha çox uşaq və yeniyetmələrin meydanlardan əlavə çətinliklərlə üzləşmədən istifadəsinə şərait yaradılmalıdır. Bəlli məsələdir ki, bu işdə yalnız bəzi mətbuat nümayəndələri və milli assosiasiya deyil, bütün futbol ictimaiyyəti maraqlı olmalıdır. Peşəkar futbol topla küçədə təmasdan, məhəllədən başlayır. Başlamaq zamanıdır!

Nihat Ağasoy 

Material Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanmışdır.