Putin vaxtı uzadır və Tramp üçün SSRİ ənənələrinə uyğun tələ qurur Politico

Rusiya Ukraynada atəşkəsin tam dayandırılması ilə bağlı tələsmir. Lakin bu, Donald Tramp və Vladimir Putinin gələcəkdə hokkey oyunları planlaşdırmasına mane olmayıb. 

Qaynarinfo xəbər verir ki, Politico-nun yazdığına görə, bu, iki liderin söhbətinin ən böyük nailiyyəti olub.

Trampla 90 dəqiqəlik telefon danışığından sonra Putin Rusiyanın Ukraynaya üçillik hücumunu yumşaltmaq üçün mümkün olan ən kiçik güzəşti edib – bəzi əsirlərin dəyişdirilməsinə və elektrik stansiyaları da daxil olmaqla digər "infrastruktur” obyektlərinə hücumları 30 gün müddətinə dayandırmağa razılaşıb.

Zəngdən bir saat sonra Kiyev və Ukraynanın digər şəhərləri yenidən Rusiya tərəfindən atəşə tutulub. Ölkənin müxtəlif bölgələrində yaşayış binaları və elektrik stansiyaları pilotsuz uçuş aparatları və raketlərlə atəşə tutulmaqda davam edib, şərq cəbhəsində isə qanlı döyüşlər davam edib.

Putin mümkün olmayan kimi görünən tələblərində israr edir. Onun əsas şərti istənilən xarici hərbi yardımın və Qərb kəşfiyyat məlumatlarının Ukrayna ilə paylaşılmasının dayandırılmasıdır. Avropa liderləri və Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski üçün bu şərtləri qəbul etmək çətin olacaq. Lakin bu, Trampın nəticə etibarilə onlarla razılaşacağı demək deyil.

"Bu gün Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə telefon danışığım çox yaxşı və məhsuldar keçdi, – Tramp sosial şəbəkələrdə yazıb. - Biz enerji və infrastruktur sahələrində dərhal atəşkəsə razılaşdıq, anlayışımız var ki, tam atəşkəs və nəhayət, bu dəhşətli müharibənin SONU üçün sürətlə işləyəcəyik”.

Bir həftə əvvəl Zelenski və Tramp Putinə 30 günlük "dərhal” atəşkəs təklifi göndərmək barədə razılığa gəlmişdilər ki, bu müddətdə bütün döyüşlər və hava, dəniz, eləcə də cəbhə xətti boyunca hücumlar dayandırılsın. Tramp Putinin tez bir zamanda müsbət cavab verməsini istəyirdi və bunun baş verəcəyini iddia edirdi.

Lakin Rusiya lideri bu ideyanı prinsipcə dəstəklədiyini bildirsə də, onun necə həyata keçiriləcəyinə dair qeyri-müəyyənliklər yaratmaqda davam edir. İndi Rusiya və ABŞ-ın "ekspert qrupları” Yaxın Şərqdə görüşərək bu "texniki” məsələlərin bir qisminə aydınlıq gətirmək və atəşkəs istiqamətində daha böyük irəliləyişə nail olmaq üçün çalışacaqlar.

Tramp üçün tələ

ABŞ-ın keçmiş kəşfiyyat zabiti və milli təhlükəsizlik üzrə mütəxəssis Metyu Şumeyker Trampın Putinə üstünlük qazandıra biləcək "soyuq müharibə dövrünün klassik sovet taktikası” ilə yubanmış danışıqlara cəlb olunmaq riski barədə xəbərdarlıq edib.

"Soyuq müharibə dövründə ABŞ liderləri tez-tez belə uzanan proseslərə cəlb olunmaqdan çəkinirdilər, çünki bunlar Sovet İttifaqına yenidən qruplaşmaq və ya təsir rıçaqlarını gücləndirmək üçün vaxt qazandırırdı”, – deyə Şumeyker bildirib.

Keçmiş amerikalı kəşfiyyatçı əlavə edib:

"Tramp bu tarixi tələyə düşmək riski daşıyır, çünki Putinin gecikdirmələri Rusiyaya hərbi və siyasi mövqeyini gücləndirmək imkanı verə, eyni zamanda ABŞ-a olan etimadı və müttəfiqlərlə birliyi sarsıda bilər”.

Ukrayna və onun Avropadakı müttəfiqləri üçün narahatlıq doğuran potensial əlamətlərdən biri də Ağ Evin rəsmi açıqlamasının tonu olub. ABŞ Rusiyanın tam atəşkəsə razı olmamasını sərt tənqid etmək əvəzinə, bu telefon danışığını müsbət dəyərləndirib.

Trampın ritorikasına uyğun şəkildə Ağ Ev bəyanatında Vaşinqton və Moskva arasında "böyük iqtisadi razılaşmaların” perspektivini alqışlayıb. "İki ölkənin liderləri ABŞ və Rusiya arasında yaxşılaşdırılmış ikitərəfli münasibətlərin gələcəkdə böyük üstünlüklər yaradacağına razılaşıblar”, – bəyanatda deyilir.

Kreml isə bundan da uzağa gedərək, Rusiyanı ABŞ qədər mühüm qlobal güc kimi təqdim etməyə çalışıb. Moskva və Vaşinqtonun Yaxın Şərqdə "böhran nöqtələrində” birgə səylər göstərəcəyi və eyni zamanda nüvə silahlarının yayılmaması və qlobal təhlükəsizlik məsələlərində əməkdaşlıq edəcəyi vurğulanıb.

"Kreml açıqlamasında bildirilib ki, Rusiya və ABŞ-ın dünyada təhlükəsizliyin və sabitliyin təmin olunmasına görə xüsusi məsuliyyət daşıması nəzərə alınaraq, ikitərəfli münasibətlərin normallaşdırılmasına qarşılıqlı maraq ifadə olunub”.

Hokkey?

Daha sonra isə qəribə bir məqam ortaya çıxıb. Bu telefon danışığı Rusiya ilə Ukrayna arasında atəşkəslə bağlı danışıqlarda dönüş nöqtəsi adlandırılsa da, Tramp və Putin əslində daha çox başqa məsələləri müzakirə ediblər.

Kremlin açıqlamasında deyilir: "İqtisadiyyat və enerji sahəsində qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın inkişafına aparan bir sıra ideyalar müzakirə olundu”.

Həmçinin əlavə olunub ki, "Donald Tramp Vladimir Putinin Rusiya və ABŞ-da, NHL-də çıxış edən rusiyalı və amerikalı oyunçular arasında hokkey oyunlarının təşkil edilməsi ideyasını dəstəkləyib”.

Tramp isə Zelenskiyə zəng edərək Putinə zənginin detalları barədə məlumat verməyib. Ukrayna lideri söhbətin təfərrüatlarını mediadan öyrənmək məcburiyyətində qalıb.

"Biz rusiyalılara etibar etmə məsələsində skeptik mövqedəyik, – Zelenski sonradan jurnalistlərə deyib. - Putinə etibar yoxdur”.

ABŞ və Rusiya liderlərinin çıxışlarından öncə Zelenski gecə müraciətində Rusiyanın müharibəni bilərəkdən uzatdığını bildirib: "Artıq bir həftədir ki, Putin atəşkəslə bağlı "bəli” sözünü deməyə cəsarət etmir. O, istədiyini danışır, amma dünyanın eşitmək istədiyi şeyi demir”.

Xatırladaq ki, ABŞ prezidenti Donald Tramp və Vladimir Putin arasında telefon danışığından sonra hər iki tərəf açıqlamalar yayıb.

Vaşinqton bildirib ki, Putin 30 günlük tam atəşkəsi rədd edərək yalnız enerji infrastrukturuna hücumların dayandırılmasına razılaşıb.

Eyni zamanda, Kreml bəyan edib ki, Putin hərbi yardımın tamamilə dayandırılmasını və Kiyevə kəşfiyyat məlumatlarının verilməməsini tələb edib və bunu "sülh prosesinin əsas şərti” adlandırıb.

Daha sonra ABŞ prezidenti Donald Tramp Rusiya tərəfinin bəyanatını təkzib edərək, telefon danışığı zamanı Putinin hərbi yardımın tam dayandırılmasını və Ukraynaya kəşfiyyat məlumatlarının verilməməsini tələb etdiyini inkar edib.

Alpər