Qaçış zamanı zaman “yavaşlayır” Alimlər səbəbini açıqladı

İtaliyanın Texnoloji İnstitutunun alimləri müəyyən ediblər ki, qaçış zamanı insanlar zamanı adi haldan daha yavaş hiss edirlər.

Bu effekt fiziki yüklənmə ilə deyil, hərəkətləri idarə etmək üçün beynin gördüyü zehni işlə bağlıdır. Araşdırmanın nəticələri Scientific Reports jurnalında dərc olunub.

BAKU.WS xəbər verir ki, alimlərin sözlərinə görə, insanın zamanı qavraması çox vaxt real vaxt göstəriciləri ilə üst-üstə düşmür və gündəlik həyatda asanlıqla təhrif oluna bilər.

Əvvəlki tədqiqatlar göstərmişdi ki, fiziki fəaliyyət – istər gəzinti, istərsə də velosiped sürmə – hadisələrin uzunluğuna dair hissi dəyişə bilər, lakin bunun bədən reaksiyalarından, yoxsa diqqət yükündən qaynaqlandığı məlum deyildi.

Məhz bu fərqi anlamaq üçün alimlər 22 gənc könüllünün iştirak etdiyi eksperiment keçiriblər. Onlardan iki saniyəlik vizual stimulu yadda saxlamaq və daha sonra fərqli şəraitlərdə təqdim olunan digər stimulun uzunluğunu qiymətləndirmək tələb olunurdu.

Təcrübə dörd mərhələdən ibarət idi:

Ayaqüstə dayanmaq;

Ürək döyüntüsünün təxminən 80%-i intensivlikdə qaçış trenajorunda qaçmaq;

Geri yerimək;

Ayaqüstə vəziyyətdə əlavə vizual yaddaş tapşırığı yerinə yetirmək.

Hər bir mərhələdə iştirakçıların ürək döyüntüləri ölçülürdü ki, fiziki yükün təsiri qiymətləndirilsin.

Nəticələr göstərdi ki, daha çox diqqət tələb edən vəziyyətlərdə iştirakçılar zamanın uzunluğunu artıq qiymətləndirirdilər.

Məsələn, qaçış zamanı 1,8 saniyəlik interval 2 saniyə kimi qəbul edilirdi – yəni zaman təxminən 9% "uzanırdı". Geri yerimə və eyni vaxtda iki tapşırıq yerinə yetirmə zamanı bu fərq təxminən 7% təşkil edirdi.

Ən maraqlısı odur ki, bu effekt ürək döyüntüsündən və fiziki yüklənmədən asılı deyildi. Yəni qaçış zamanı ürək daha çox işləsə də, zaman təhrifinin dərəcəsi dəyişmirdi. Bu, əsas amilin fizioloji deyil, məhz zehni (kognitiv) yüklənmə olduğunu sübut etdi.

Beləliklə, alimlər nəticəyə gəliblər ki, beyin eyni anda həm hərəkəti idarə edir, həm də ətrafı izləyir, bu da zamanın axışını "uzanmış" kimi hiss etməyə səbəb olur.