Qadağan olunmuş nikahlar və qaçırmalar... Cəmiyyət hələ də qanuna riayət etməyə hazır deyil

Masazırda baş verən son qız qaçırma hadisəsi ölkədə geniş müzakirələrə səbəb oldu. Başlanğıcda mediada yayılan görüntülər və məlumatlar insanların təəccübünü artırdı. Lakin daha sonra ortaya çıxdı ki, qızı qaçıran şəxs onun öz xalası oğludur. Bu detallar hadisəni yalnız cinayət hadisəsi deyil, eyni zamanda cəmiyyətin sosial və hüquqi məsələlərinə dair ciddi siqnala çevirdi.

Azərbaycan qanunvericiliyi uşaq və yeniyetmələrin valideyn icazəsi olmadan nikahını qadağan etməklə yanaşı, yaxın qohumlar arasında xala, dayı, bibi, əmi övladları arasında evlilikləri də qadağan edib. Məqsəd həm genetik risklərin qarşısını almaq, həm də sosial-etik normaları qorumaqdır. Lakin Masazır hadisəsi göstərdi ki, bəzi insanlar qanunla qadağan olunan münasibətləri həyata keçirmək üçün yeni üsullara əl atırlar.

Sosioloqlar və hüquq ekspertləri qeyd edirlər ki, qız qaçırma hallarının arxasında təkcə fərdi motivlər dayanmır. Gənc nəsil bəzən ailə təzyiqi və ya “həll yolu” axtarışı ilə qanunsuz və təhlükəli addımlar atır. Xüsusilə yaxın qohumlar arasında gizli münasibətlərin təşviqi, sosial nəzarətin zəif olduğu yerlərdə daha çox baş verir.

Mediada yayılan görüntülər isə məsələni ictimaiyyət üçün daha görünən etdi. Bu, həm də sosial şəbəkələrin gücünü göstərdi. Bir hadisə saniyələr içində ölkə üzrə milyonlarla insana çatır və cəmiyyətin reaksiyası dərhal formalaşır. Lakin bu reaksiyalar təkcə qınaqla kifayətlənməməli, qanuni və maarifləndirici tədbirlərə çevrilməlidir.

Hüquq-mühafizə orqanları bu kimi halların qarşısını almaq üçün daha fəal olmalı, yalnız qaçırma anı deyil, həm də belə münasibətlərin formalaşmasının sosial səbəblərinə diqqət yetirməlidir. Eyni zamanda, valideynlər və təhsil sistemi gəncləri qanun və etik normalar barədə maarifləndirməlidir. Məqsəd yalnız cəzalandırmaq deyil, gələcəkdə belə halların baş verməsinin qarşısını almaqdır.

Masazır hadisəsi göstərdi ki, yaxın qohumlar arasında evlilik qadağasına baxmayaraq, bəzi insanlar qanunsuz üsullara əl atırlar. Bu, cəmiyyət üçün ciddi xəbərdarlıqdır. Sosial və hüquqi maarifləndirmə işləri gücləndirilməli, ailələrdə və məktəblərdə bu məsələlər açıq şəkildə müzakirə olunmalıdır. Əks halda, yalnız bir hadisə ilə kifayətlənməyəcəyik. Oxşar halların təkrarlanması qaçılmazdır.

Leyla Mirzə, Bizimyol.info