Qadınlar tezliklə kişilər olmadan hamilə qala biləcəklər

Elmi ictimaiyyətdə mayalanmanın kişi hüceyrələrinin iştirakı olmadan baş verdiyi nadir çoxalma forması olan partenogenezə maraq artır. 

Milli.Az bildirir ki, çinli tədqiqatçılar bir dişi laboratoriya siçanının erkəyin iştirakı olmadan uşaq dünyaya gətirə bilməsi ilə bağlı təcrübə aparıblar. Nəsil sağlam doğulub və müvəffəqiyyətlə yetkinlik yaşına çatıb.

Bu, CRISPR genomunun redaktə texnologiyasının istifadəsi sayəsində mümkün olub. Alimlər iddia edirlər ki, buna gedən yol uzun və çoxsaylı bioloji və etik maneələrlə dolu olsa da, nəzəri olaraq oxşar prosedur insanlara tətbiq oluna bilər.

Mövzuya maraq 2025-ci ilin sentyabrında Britaniya heyvanxanasında qeydə alınan, kərtənkələlərdən birinin kortəbii hamilə qalması və səkkiz bala dünyaya gətirməsi hadisəsindən sonra daha da güclənib. Vəziyyəti şərh edən Nottinqem Trent Universitetinin zoologiya üzrə müəllimi Luiza Centl qeyd edib ki, bu partenogenezdir - bu mexanizm artıq laboratoriyada məməlilərdə modelləşdirilib.

Centlinin sözlərinə görə, insanlarda partenogenezin baş verməsi üçün iki fərddə üst-üstə düşən təsadüfi mutasiyalar zənciri tələb olunur ki, bu da sonradan reproduktiv prosesə başlamalıdır. Belə bir hadisənin baş vermə ehtimalı son dərəcə aşağıdır, lakin ekspertin vurğuladığı kimi, "texniki cəhətdən mümkündür".

Sauthempton Universitetinin biologiya elmləri professoru Herman Veynen də oxşar mövqedədir. O, bu cür tədqiqatların etik maneələri və bioloji risklərini qeyd edir. Onun sözlərinə görə, insanlarda partenogenez nəticəsində yaranan nəsil ananın genetik klonları olacaq ki, bu da növlərin təkamül müxtəlifliyi və davamlılığı üçün ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. (lent.az)

Milli.Az