“Qəzza planı: Azərbaycan ABŞ və İsrailin təklifini nəzərdən keçirir, amma şərt qoyur“ İsrail mətbuatı

"Bakı bildirir ki, Azərbaycan ordusu Qəzzaya yalnız tam atəşkəs və təhlükəsizlik zəmanəti olduğu halda göndərilə bilər..."

ABŞ-ın planı və Azərbaycanın şərti

"Reuters"-in məlumatına görə, ABŞ prezidenti Donald Trampın administrasiyası Qəzza bölgəsində beynəlxalq təhlükəsizlik qüvvəsi yaratmaq planı üzərində işləyir. Bu plan çərçivəsində Azərbaycanla da məxfi danışıqlar aparılır.

Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyindəki mənbə bildirib ki, Bakı prinsipcə missiyanı nəzərdən keçirə bilər, lakin açıq şərt qoyur: Qəzzaya sülhməramlıların göndərilməsi yalnız hərbi əməliyyatların tam dayandırılmasından sonra mümkündür.

Azərbaycan qeyd edir ki, əsgərlərin təhlükəsizliyinə təminat verilmədikcə bu mövzu müzakirəyə çıxarıla bilməz. Bundan başqa, belə qərar Milli Məclisdə ratifikasiyadan keçməlidir və hazırda parlamentə heç bir rəsmi təklif təqdim edilməyib. Bakı açıq şəkildə bildirir: Azərbaycan ordusu müharibə zonasına göndərilmir.

Niyə ABŞ və İsrail Azərbaycanı istəyir?

Vaşinqtonda müzakirə olunan model təxminən 20 min nəfərlik beynəlxalq kontingent yaradır və bu qüvvə Qəzzada təhlükəsizlik, idarəetmə və HƏMAS-ın tərksilahı ilə məşğul olmalıdır. ABŞ bu plan çərçivəsində Azərbaycan, BƏƏ, Misir, Qətər və Türkiyə ilə danışır.

Diplomatlar qeyd edir ki, İsrail Azərbaycanı missiya üçün ən uyğun variantlardan biri hesab edir. Səbəblər aydındır: Azərbaycan həm ABŞ və İsraillə strateji əməkdaşlıq edir, həm də müsəlman dünyası ilə balanslı münasibətlər saxlayır. Bundan başqa, Azərbaycan ordusu real əməliyyat təcrübəsinə malikdir.

2023-cü ildə Qarabağda aparılmış lokal antiterror əməliyyatı zamanı Azərbaycan mülki itkilər olmadan əraziyə nəzarəti bərpa edib. Prezident İlham Əliyev həmin vaxt bildirib ki, əməliyyat beynəlxalq hüquqa tam uyğun həyata keçirilib və bu, minimal risklə maksimum nəticə modelidir. Bu fakt indi Qəzza müzakirələrində nümunə kimi göstərilir.

Real vəziyyət və niyə Bakı tələsmir

Hazırda Qəzza bölgəsində döyüşlər davam edir və HƏMAS silahı könüllü təhvil verməyə hazır deyil. Bu isə o deməkdir ki, sülhməramlı missiya real hərbi qarşıdurma riski ilə üzləşə bilər. Region ölkələri, o cümlədən Azərbaycan HƏMAS-a qarşı silahlı əməliyyata qoşulmaq istəmir.

Müsəlman dövlətlərinin ordularının HƏMAS-la birbaşa döyüşə girməsi siyasi baxımdan ciddi nəticələr yarada bilər. Buna görə də nə Bakı, nə də digər ölkələr Qəzzaya qoşun göndərilməsi ilə bağlı praktiki hazırlıq aparmır.

Azərbaycan mövqeyini aydın və prinsipial şəkildə ifadə edir: əvvəlcə tam və davamlı atəşkəs, sonra müzakirə. Hazırkı vəziyyətdə Azərbaycanın Qəzzaya sülhməramlı kontingent göndərməsi gündəmdə deyil.