Icma.az
close
up
RU
Rusiyaya pomidor sata bilməsək...

Rusiyaya pomidor sata bilməsək...

Icma.az xəbər verir, News24 saytına əsaslanaraq.

Ekspert: “Azərbaycan pomidorunun yerini nə dad, nə davamlılıq baxımından heç bir məhsul doldura bilmir”

Azərbaycan pomidoru yenə də Moskva-Bakı münasibətlərinin barometrinə çevrilib. Rusiya Azərbaycanın kənd təsərrüfatı məhsullarına qarşı növbəti dəfə “fitosanitar zərbə” endirib. Krasnodar diyarında fəaliyyət göstərən Baytarlıq və Fitosanitar Nəzarət Xidmətinin əməkdaşları Azərbaycandan gətirilmiş 18 ton şaftalı və nektarini məhv etdiklərini açıqlayıblar. Qurumun iddiasına görə, məhsulda “Qərb çiçək tripsləri” adlı zərərverici aşkarlanıb. Daha sonra isə 15 ton pomidorda “Cənubi Amerika mina güvəsi” tapılıb və həmin məhsullar da dərhal məhv edilib.

Rusiyanın Azərbaycan məhsullarını sıradan çıxarmaq üçün göstərdiyi əsaslardan biri də guya aşkar edilmiş zərərvericilərdir. Amma diqqət çəkən məqam onların adlarıdır: “Qərb çiçək tripsi”, “Cənubi Amerika mina güvəsi”. Məhz Qərb və Amerika mənşəli təhlükələrdən bəhs olunması təsadüfdür? Aydındır ki, bu, sadəcə biologiya terminləri deyil. Bu adların özü bir ideoloji mesaj mahiyyəti daşıyır.  Rusiya ictimai rəyində illərdir formalaşan “Qərbdən gələn hər şey təhlükəlidir” ritorikası artıq kənd təsərrüfatına da sirayət edib. Azərbaycan meyvəsi, tərəvəzi, sadəcə, məhsul kimi yox, geopolitik simvol kimi etiketlənir. Bioloji izahatın arxasında siyasi altqat açıq-aydın hiss olunur. Belə olan halda, zərərverici həşəratlar da diplomatik münasibətlər qədər kodlu danışır.

İllərdir Azərbaycandan Rusiyaya tonlarla pomidor göndərilirdi. Amma indi görünən odur ki, tonlarla pomidor siyasətin daşına tuş gəlib. Hər dəfə diplomatik münasibətlərdə soyuqluq yarananda, ilk zərbəni pomidor alır. Sərhəddə günlərlə saxlanılan məhsullar, “güvə” bəhanəsi, dərhal məhv edilən tonlarla ərzaq ssenarisi artıq tanışdır. Əgər pomidor siyasətin göstəricisinə çevrilibsə, bu siyasət dəyişməlidir. Azərbaycan bu məsələdə həm iqtisadi möhkəmlik, həm də diplomatik ağıl nümayiş etdirməlidir. Əks halda, hər dəfə sərhəddə pomidorlar yox, millətin əziyyəti və gəliri məhv olacaq. Rusiya hər dəfə Azərbaycandan bəzi meyvə və tərəvəzlərin idxalına qadağa qoyacaq.

Bu, iqtisadi tədbir kimi göstərilsə də, əslində diplomatik jest, yəni siyasi narazılığın “kənd təsərrüfatı dili”ndə ifadəsi kimi dəyərləndirilir. Xüsusilə də son günlərdə Yekaterinburq hadisələri, Azərbaycanın sərt ritorikası və ardınca Rusiya tərəfinin “səssiz reaksiyası” fonunda...

Pomidorla danışan diplomatiya haqda Rusiya mediası  yazır ki, bu addımlar Azərbaycan üçün 1,2 milyard dollar həcmində ixrac itkisinə səbəb ola bilər. Bəs bu rəqəm realdırmı?

Xalid Kərimli: “ƏDV-nin geri qaytarılması tikinti sektorunun  şəffaflaşdırılmasını genişləndirir”

İqtisadçı ekspert Xalid Kərimli “Yeni Müsavat”a deyib ki, bu rəqəm illik ziyanı deyil, orta və uzunmüddətli dövrdə mümkün itkiləri əks etdirir: “Dövlət Gömrük Komitəsinin rəsmi statistikasına əsasən, Azərbaycan ildə 150-200 milyon dollar dəyərində pomidor, 300-350 milyon dollar dəyərində isə meyvə (alma, xurma, şaftalı, nektarin və s.) ixrac edir. Bu məhsulların 95-98 faizi məhz Rusiya bazarına yönəldilir. Əgər sanksiyalar 3-4 il davam edərsə və Azərbaycan alternativ bazarlar tapa bilməzsə, ümumi zərərin 1 milyard dollardan çox olması real ehtimaldır”.

Ekspertin sözlərinə görə, fitosanitar bəhanə ilə ticarətin bloklanması Rusiya diplomatiyasının klassik metodudur. Bu, yalnız Azərbaycanla deyil, digər MDB ölkələri ilə də baş verib. Lakin budəfəki hadisə həm zamanlamasına, həm də kəskinliyinə görə fərqlənir: “Bu, klassik "yumşaq təzyiq" metodudur. Rəsmi Moskva narazıdırsa, qəzəbini Azərbaycan pomidorunun üzərində göstərir. Və bu narazılığın əsasında həm siyasi, həm də geosiyasi amillər dayanır". 

Bəs Azərbaycan pomidorundan imtina olunarsa, ruslar nə yeyəcək?

Xalid Kərimli bu sualın cavabını da verir. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan pomidoru Rusiya bazarında keyfiyyət və dad baxımından dominantdır: “Türkiyə pomidoru bahalıdır və məhdud mövsümdə mövcuddur. İran pomidoru ucuzdur, lakin keyfiyyət və görünüş baxımından Azərbaycan məhsulundan geri qalır. Özbəkistan və Tacikistan məhsulları isə logistik baxımından uzaqdır və davamlılıq zəifdir. Rusiyadaxili istehsal isə yalnız 2-3 ay açıq sahədə mövcuddur, istixana pomidoru isə həm bahadır, həm də dadı "plastikdir"".

Ekspert bildirir ki, əgər Kreml bu siyasətə davam edərsə, əslində əsas zərəri rus alıcılar çəkəcək:  “Supermarketlərdə qiymət artacaq, keyfiyyət aşağı düşəcək. Çünki Azərbaycan pomidorunun yerini nə dad, nə davamlılıq, nə də həcm baxımından heç bir məhsul doldura bilmir”. 

İqtisadçı ekspert bildirir ki, bu böhrandan çıxış yolu sadədir: "Planlaşdırılmış, strateji yanaşma ortaya qoyulmalı, yeni ixrac bazarlarının tapılmalıdır. Körfəz ölkələri, Orta Asiya, Cənubi Asiya, xüsusilə Hindistan və  Pakistan istiqamətləri araşdırılmalıdır. Logistika və infrastrukturun gücləndirilməsi vacibdir. Soyuducu anbarlar, keyfiyyətli daşınma sistemləri qurulmalı, məhsulların uzaq bazarlara da çatdırılması təmin olunmalıdır. Fitosanitar nəzarətin gücləndirilməsi və beynəlxalq sertifikatlaşdırma işləri də inkişaf etdirilməlidir. Məhsulların keyfiyyəti və təhlükəsizliyi beynəlxalq standartlara uyğun sertifikatlarla təmin olunmalıdır. Fermerlərə və ixracatçılara dövlət dəstəyi real olmalıdır. Güzəştli kreditlər, ixrac subsidiyaları, vergi tətilləri və bazar tənzimləməsi vasitələri ilə sektorda panikanın qarşısı alınmalıdır".

 Xalid Kərimlinin fikrincə, hazırkı vəziyyət bir həqiqəti ortaya qoyur: “Pomidor artıq sadəcə kəndli malı deyil, dövlətin iqtisadi və siyasi alətidir. Əgər bu alət düzgün idarə olunmazsa, fermer də, dövlət büdcəsi də ziyan çəkəcək”. //Yeni Müsavat//

Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:109
embedMənbə:https://news24.az
archiveBu xəbər 16 İyul 2025 18:54 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see182

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see151

Bakıda bal yarmarkası fəaliyyətə başlayır

17 Oktyabr 2025 13:46see143

“Ağır çantalar uşaqlarda onurğa əyriliyinə gətirib çıxarır” EKSPERT DANIŞDI

17 Oktyabr 2025 11:50see140

Kreml Tramp Putin danışıqlarını dəyərləndirib

16 Oktyabr 2025 23:31see137

Tramp: Hazırda Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların tətbiqi üçün ən münasib vaxt deyil

17 Oktyabr 2025 03:21see132

Finlandiyalı aktyor İsa Məsih obrazını canlandıracaq...

16 Oktyabr 2025 22:45see132

“Trampla 2 saatlıq danışıq zamanı Putin Moskvanın sülhün əldə edilməsində maraqlı olduğunu vurğulayıb” Uşakov

16 Oktyabr 2025 23:19see131

Tramp: ABŞ Tomahawk raketlərinin ehtiyatlarını tükədə bilməz

17 Oktyabr 2025 01:09see128

Orban Putin Tramp görüşü barədə: Biz hazırıq!

17 Oktyabr 2025 04:35see128

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see127

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see126

Xaçmaz Rayon Prokurorluğunda “Açıq Qapı” Günü Keçirilib

17 Oktyabr 2025 11:35see126

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see123

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see123

Ramiz Mehdiyev İlham Əliyevə qarşı sui qəsd PLANLAŞDIRIB Sensasion iddia

17 Oktyabr 2025 22:34see123

DNT testi bütün həyatını dəyişdi: Uşağının əsl atası məlum oldu

17 Oktyabr 2025 14:24see123

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see122

Rusiya 4 bölgə üzərində 23 Ukrayna PUA sını vurub

17 Oktyabr 2025 04:22see121

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see120
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri